De uiterst controversiële Israëlische rabbijn Yosef Mizrachi is afgelopen weekend door een aantal mensen uitgenodigd om in Amstelveen te spreken. Moeten we dit, na alle haatimams, in Joods Nederland willen?
Auteur: Annet Röst en Esther Voet
Het initiatief om rabbijn Mizrachi uit te nodigen kwam van de broers Joel en Ritchie Kremer, de laatste is lid van de medezeggenschapsraad van Rosj Pina, en NIHS-prominent Chanan Herzberger. De drie zijn bekende leden van de Joodse gemeenschap in Amsterdam. Het moet een behoorlijke investering zijn geweest, want kosten nog moeite werd gespaard voor het tweedaagse bezoek dat afgelopen weekend plaatsvond en bestond uit een maaltijd op vrijdagavond, een sjoeldienst op zaterdagochtend en nog een maaltijd op zaterdagavond. Bij alle drie de events, die onder meer plaatsvonden in het gebouw van de Joodse scholengemeenschap Maimonides te Amstelveen, gaf de orthodoxe rabbijn lezingen. Op de speciaal aangemaakte Facebookpagina Shabbaton met Rav Yosef Mizrachi werd de komst van de rabbijn onder andere geliked door Jair Eisenmann, vicevoorzitter van de VVD in Amsterdam, Aboed Shabi, voorzitter van de Stichting Joodse Scholengemeenschap, en Young Amos, de jongerenafdeling van de Amsterdam Modern Orthodox Sjoel.
Twee kasten
Misschien had men voor het duimpje opsteken beter eerst even kunnen nagaan wie deze rabbijn is en waarvoor hij staat. Yosef Mizrachi (1968), oprichter van de Amerikaanse orthodox-Joodse outreach-organisatie Kiruv, staat bekend om zijn, laten we zeggen, afwijkende gedachtegoed. Zijn Facebookpagina zou maandelijks meer dan een miljoen keer worden bezocht, hij presenteerde een eigen radioprogramma op de Israëlische zender Arutz 7 en verspreidt zijn boodschap verder via duizenden films op het internet, dvd’s en cd’s. Op de filmpjes, onder andere geplaatst op YouTube, is te zien hoe de in Israël geboren rabbijn onder andere fel uithaalt tegen homoseksuelen. Die moeten niet in één kast blijven, maar in twee kasten gestopt worden, aldus de rabbijn: „Voor als ze eruit komen, dan zitten ze er tenminste nog steeds in.” Hij keurt de gay pride in Jeruzalem, waar ‘tienduizend homo’s trots rond het Tempelplein lopen’, af en zegt vervolgens: „In Iran is het veel beter dan hier. Daar weten ze tenminste wat goed is en wat slecht.” Algemeen bekend is dat in Iran de doodstraf op homoseksualiteit staat.
Twee soorten
In een andere video legt Mizrachi uit hoe de nazi’s Joodse vrouwen naakt fotografeerden voordat ze vergast werden. Hier zegt hij over: „Maar er waren twee soorten Joodse dames. De religieuze en de seculiere. De nazi’s maakten overal foto’s van, zoals we nu kunnen zien in musea. Het is vijf minuten voordat ze [de nazi’s] ze in de gaskamers zullen stoppen, de vrouwen zien de rook, ze weten waar ze naartoe gaan. […] Ze [de religieuze vrouwen] klampten zich aan elkaar vast, hun gezichten naar elkaar toe. Op deze manier zullen ze onherkenbaar de geschiedenis ingaan. De vrouwen gaan dood maar maken zich meer zorgen over hun waardigheid als vrouw. En de seculiere vrouwen?” vervolgt de rabbijn: „Die staan compleet naakt voor de fotograaf. En huilen, omdat ze doodgaan. Ze denken er alleen maar aan dat ze niet dood willen gaan: ‘Wie maakt het wat uit als onze foto’s te zien zullen zijn over de hele wereld?’ Dat is het verschil tussen een persoon die God in zijn leven heeft en een persoon die God niet in zijn leven heeft.”
Kanker door assimilatie
Verder vindt rabbijn Mizrachi dat asjkenazische Joden de Holocaust tot op zekere hoogte over zichzelf hebben afgeroepen. Asjkenazische Joden zouden meer geleden hebben omdat ze meer geassimileerd waren en minder respect hadden voor rabbijnen. De niet geassimileerde sefardiem bleven volgens de rabbijn over het algemeen gespaard. „In Syrië, Israël, Iran, Irak – plekken waar bijna alle Joden zich aan de wetten hielden – hebben zij [de nazi’s] ze niet vermoord.” De rabbijn gaat daarbij voorbij aan bijvoorbeeld de Tunesische Joden. En dat grote delen van het gebied dat hij noemt niet door de nazi’s werd bezet, heeft volgens de rabbijn blijkbaar ook niets met die scheve verhouding te maken. Ook suggereert hij dat religieuze Joden die in de gaskamers omkwamen schuldig waren aan het niet voorkomen van de assimilatie van seculiere ‘broers en zussen’. Daarnaast gelooft Mizrachi dat het Downsyndroom, autisme en andere aandoeningen consequenties zijn van zonden uit een vorig leven. De rabbijn, die claimt meer dan 50.000 Joden terug naar de Tora te hebben gebracht, ziet verbanden tussen de verspreiding van kanker en andere ziektes, en immoraliteit en een gebrek aan bescheidenheid. „Elke minuut krijgt een niet-Jood kanker in deze wereld. En dat komt door de manier waarop vrouwen zich kleden.” Ook dansende bezoekers van een gemengde bruiloft [Jood en niet-Jood] zouden slachtoffer worden van deze aandoeningen; vooral de deejay: „Daar is een speciaal plekje voor in de hel,” aldus de rabbijn. Dit is slechts een greep uit zijn uitspraken in de honderden online filmpjes die de rabbijn de wereld in slingerde.
Felle kritiek
De rabbijn, in zijn vorige carrière werkzaam in financieel New York, krijgt vanuit de Joodse wereld felle kritiek over zich heen. Er zijn online petities tegen hem in omloop en naar aanleiding van een voorgenomen bezoek aan Engeland, vorig jaar, kwam er heftig protest vanuit Brits-Joodse hoek. Zijn visies ‘zijn een belediging voor ouders van gehandicapte kinderen en voor iedereen die kanker heeft’, aldus de Britse sjoelganger Daniel Jonas in een stuk op de Jewish Chronicle Online. Ook een gehandicaptenverzorger uitte zijn bezorgdheid en omschrijft de opvattingen van de rabbijn als ‘beledigend’. Uiteindelijk leidde het protest ertoe dat de sefardische gemeente ‘Od Yosef Hai’ in Londen het bezoek van de rabbijn besloot af te blazen.
Geen commentaar
Chanan Herzberger, gabai van de RAS-sjoel en een van de initiatiefnemers van het bezoek, wil niet reageren op de vraag waarom ze besloten deze rabbijn een podium te geven. Hij weigerde commentaar en speelde de bal door naar medeorganisator Ritchie Kremer: „Het was een leuk weekend waar tweehonderd mensen op af kwamen. We hebben complimenten gehad vanuit zowel de vrome als de niet-vrome hoek.” Van kritiek op het event heeft Kremer gehoord. „Ik heb gezien dat mensen wat geplaatst hebben op Facebook. Zelf luister ik al anderhalf jaar naar deze man, hij heeft 1200 lezingen online staan. Hij is een van de meest begenadigde sprekers van de wereld.” Daarna had Kremer het druk. Toen het NIW de volgende dag volgens afspraak meer vragen stelde (zowel telefonisch als schriftelijk), weigerde Kremer verder te reageren. „Wij hebben nu geen commentaar, als er dingen zijn dan sturen we wel een ingezonden stuk naar het NIW.” Ook het contact met legerrabbijn en rabbijn van Amos, de populaire Menachem Sebbag, verloopt stroef. Wij benaderen hem omdat Young Amos de komst van rabbijn Mizrachi op hun Facebookpagina deelde en er werd door diverse Young Amossers enthousiast gereageerd. Aanvankelijk zegt hij tijd te hebben om het NIW te woord te staan, maar zodra hij begrijpt dat het gaat om het bezoek van rabbijn Mizrachi weigert hij medewerking: „Voor dit onderwerp heb ik geen tijd.”
‘Geslaagd weekend’
Aboed Shabi, voorzitter van de Stichting Joodse Scholengemeenschap (JBO) bevestigt een ruimte in Maimonides verhuurt te hebben aan de organisatoren. „Wij doen dit soort dingen wel vaker. Wij hebben de ruimte verhuurd voor een sjoeldienst en een leeravond,” aldus de voorzitter. Kende hij de reputatie van de rabbijn? „Nee, ik heb alleen iemand uit Joods Nederland willen faciliteren, zoals wij dat altijd doen.” Op de vraag of hij het gedachtegoed van de rabbijn deelt, antwoordt Shabi: „Ik deel een aantal van zijn opvattingen niet.” Er zijn berichten dat de rabbijn Nederland over een half jaar opnieuw zal bezoeken. Verleent de voorzitter van het JBO dan weer zijn medewerking? Hij antwoordt: „Daar ga ik over zes maanden wel weer over nadenken.” Jair Eisenmann, vicevoorzitter van de VVD in Amsterdam over zijn Facebook-like: „Ik was niet aanwezig op het weekend omdat ik in het buitenland was. De komst van de rabbijn heb ik inderdaad geliked, omdat Ritchie Kremer mijn vriend is. De filmpjes die ik zag van de rabbijn op Facebook vond ik primitief, maar dat waren maar fragmenten. Ik ken de rabbijn verder niet. Wat ik wel gehoord heb is dat het een heel geslaagd weekend was.” Afstand nemen wil Eisenmann niet: „Dat kan ik niet, omdat ik hem niet gezien heb. Ook moet ik hem kennen, en niet alleen van de fragmenten.” Broer Ronnie is als voorzitter van het CIDI en prominent VVD-lid ook een vooraanstaand persoon uit de kille. Hij was wel aanwezig op in ieder geval één van de bijeenkomsten. Hij reageert desgevraagd via Facebook dat hij de fragmenten die hij heeft gezien misselijkmakend vond. Hij stelde ook vooraf te kennen te hebben gegeven dat hij zou weglopen als de rabbijn verband zou leggen tussen ziekte, dood en verderf en iemands beleving van het jodendom. Klaarblijkelijk kende hij de reputatie van de rabbijn al. Bronnen melden het NIW dat geen enkele aanwezige tijdens een van de drie evenementen initiatief heeft getoond om de rabbijn ter verantwoording te roepen voor eerder gedane uitspraken. Er was niemand die hem daarmee confronteerde. Wel had de rabbijn gelegenheid voor zelfpromotie. Als mensen meer wilden weten: opgenomen materiaal van Mizrachi kon worden besteld. In Nederland. Via Ritchie Kremer.
Haatimam
Jigal Markuszower bezocht een van de lessen van de rabbijn. „Er is niets controversieels gezegd die avond. Het onderwerp van de sjioer was hoe je je huwelijk goed houdt. Op de vraag of de rabbijn vergeleken zou kunnen worden met een haatimam zegt hij het volgende: „Volgens mij zetten die haat aan tegen andere volkeren en geloven, maar daar heb ik niets over waargenomen tijdens zijn les.” Uiteraard ontdekten diverse leden van de gemeenschap die aanwezig waren geweest dat het NIW werkte aan een artikel over dit bezoek. Tijdens de productie kwamen vier mailtjes binnen van mensen die zeiden veel aan het weekend te hebben gehad. Wat opvallend is, is dat veel mensen verklaren dat er ook door de rabbijn dit weekend opvallend mild is gesproken in vergelijking met zijn filmpjes. We zien vaker dat dit soort ‘leermeesters’ hun toon aanpassen aan het aanwezige publiek. NIW refereert daarbij aan Hatham Al-Haddad, een haatimam uit het Verenigd Koninkrijk, die zich tijdens een discussieavond in De Balie in vergelijking met sommige van zijn filmpjes ook opvallend mild uitdrukte.
Reacties Nederlandse rabbijnen
Rabbijn Evers staat uiterst kritisch tegenover de uitspraken van rabbijn Mizrachi: „Ik was niet bij zijn lezingen en kan dus geen uitspraak doen over zijn speeches in Nederland. Maar wat ik gezien heb op YouTube wekte mijn verontwaardiging. Wij mogen niet op de stoel van G’d gaan zitten. Ik distantieer mij van zijn uitspraken. Het is beledigend en aanmatigend. Het jodendom is en blijft een positieve religie.” Opperrabbijn Jacobs was ook niet aanwezig, maar kreeg opeens een telefoontje van iemand met een vraag over het Downsyndroom. „Ik was niet bij de lezing maar om met de vinger te wijzen naar anderen door te zeggen dat een kind het Downsyndroom heeft vanwege zonden x, y of z lijkt me onaanvaardbaar. Als ik zoiets gehoord zou hebben, zou ik verbolgen en verdrietig zijn opgestaan. De rabbijn pretendeert te weten wat anderen fout doen. Het is mijns inziens onaanvaardbaar om zo te spreken en het lijkt me ook niet bevorderlijk voor de visie op het jodendom.”
Om u een idee te geven, een paar links.
Rabbijn Yosef Mizrachi over de gaskamers en naaktfotos: www.youtube.com/watch?v=RGBSkWvVdnU&feature=youtu.be&t=1h41m23s
Abonneer op het NIW
