Foto: Flash 90
Netanyahu moet in de aanloop naar de verkiezingen schipperen tussen de miitair lobby en sociale eisen. Maar hij heeft de enquêtes aan zijn zijde. Vier jaar lang leidde Netanyahu de vertrekkende regering en hield hij zijn coalitie stabiel, terwijl hij leider was van een partij die met slechts 27 parlementariërs niet eens de grootste partij in de Knesset is. Zijn voorganger, Ehud Olmert, leidde zijn regering met zekere hand tijdens een periode met een partij, Kadima, die maar 29 zetels had. De conclusie kan niet duidelijker: de kiescombinatie Likoed-Beiteinu krijgt zelfs volgens de ongunstigste peilingen 33-34 zetels in de nieuwe Knesset die op 22 januari wordt gekozen. Zelfs als de combinatie nog twee zetels kwijtraakt, kan Netanyahu zijn positie verstevigen en het platform van zijn macht verbreden. Volgens de enquêtes is de combinatie van Likoed en Yisrael Beiteinu iets zwakker dan hun positie als twee losse partijen in de huidige Knesset (nu 42 zetels). Over die teruggang maken de Likoed-politici zich zorgen, die al naar een zondebok zoeken voor een niet zo schitterende campagne. Maar die teruggang betekent niets. Er gaan zetels van Netanyahu naar Naftali Bennett, van het rechtse Joods Huis, en naar Shas, twee partijen die zich strak in de rechterhoek ophouden en Netanyahu niet kunnen bedreigen.
Coalities
Na de verkiezingen moet Netanyahu kiezen tussen drie mogelijke coalities: een rechtse coalitie met Joods Huis, Shas en United Torah Judaism; een samenwerking tussen dezelfde partijen en een centristische partij als Yesh Atid (van ex-televisiester Yaid Lapid) of Hatnuah (Livni); of de centrumrechtse optie met Shas, UTJ, de Arbeid en Yesh Atid, met Bennett en Livni in de oppositie. Er zijn natuurlijk meer combinaties. Maar Netanyahu kan manoeuvreren zoveel hij wil; hij kan zijn keuzes laten afhangen van hoeveel hij moet ‘betalen’, of van buitenlandse druk om een minder extreme regering te vormen. Bronnen rond de premier melden dat de eerste die voor een coalitie zal worden uitgenodigd Lapid zal zijn, die een handige partner lijkt. Men neemt aan dat dit ambitieuze politieke groentje ieder papiertje zal ondertekenen als hij maar een Volvo en een groepje bewakers krijgt. Lapid is echter bang dat zijn Yesh Atid (dat de belangen van de middenklasse wil verdedigen, bijvoorbeeld op het gebied van betaalbare woonruimte en dienstplicht voor iedereen) als een vijgenblad voor Likoed moet gaan functioneren en dreigt naar de oppositie te lopen. Netanyahu bereidt zich naar verluidt al voor op concessies aan Yesh Atid, waarbij de lasten van de dienstplicht eerlijk worden verdeeld. Hij is, ondanks zijn militante taal, in feite afkerig van risico’s en zet zichzelf graag als conservatief neer. Zijn campagneslogan – ‘een sterke premier’ – is gericht aan mensen die gelukkig zijn met de status quo en geen verandering willen. Op zijn Facebookpagina, waarmee hij met het publiek communiceert, toont hij foto’s van gevechtsvliegtuigen, vrouwen in luchtmachtoveralls en van zichzelf omringd door IDF-offi cieren. Netanyahu richt zich op gemeenschappelijke kenmerken van het electorale centrum: steun voor het leger en de bewondering voor soldaten en gevechtspiloten. Maar dat willen Bennett, Lapid, Livni en Yacimovich (de Arbeid) ook: een plekje op een rupsvoertuig of in de cockpit. Het militaire is wat het politieke centrum onderscheidt van ‘links en de Arabieren’, die tegen oorlog zijn, en daarmee heb je meteen de kernboodschap van Netanyahu’s campagne te pakken.
Militarisme
De premier is op een golf van militarisme op weg naar de stemhokjes. Zijn eerste prioriteit na de verkiezingen zal zijn om ‘het Iraanse nucleaire programma te stoppen’ en hij belooft de offensieve en defensieve capaciteiten van de IDF uit te breiden en Israël helemaal te beveiligen met antiraketsystemen. Maar deze doelen zijn strijdig met zijn tweede zelf opgelegde taak, het drastisch snijden in het budget. Het is heel moeilijk om te bezuinigen zonder te snoeien in de defensie-uitgaven, die onder Netanyahu een nieuwe top bereikten. Het is ook moeilijk om meer geld in het leger te investeren zonder het tekort te vergroten. Een compromis zou zijn om de luchtmacht te versterken, die nu een hoofdrol speelt in de campagne, en de landmacht wat te verzwakken door te claimen dat de Arabische landen momenteel bezig zijn met hun interne problemen en de dreiging van een landoorlog daardoor sterk is afgenomen. Netanyahu zal moeten schipperen tussen de militaire lobby en de sociale eisen van de coalitiepartners. Maar hij heeft de enquêtes aan zijn zijde: de regerende partij zal sterker worden en de tegenstellingen tussen andere partijen geven hem de kans de ene tegen de andere uit te spelen. Dus wat wil hij nog meer?
Abonneer op het NIW
