De architect van de Oslo-Akkoorden maakt eind mei een ronde langs Joodse instellingen in Nederland. Het NIW sprak met Yossi Beilin, icoon van de Israëlische Arbeidpartij, over nut en noodzaak van Israëlisch pr-beleid en over ‘het jodendom als stam’.
Het is een snikhete dag in mei en Yossi Beilin (Petach Tikva, 1948) wandelt in een wit shirt, zwarte pantalon en met een klein tasje in de hand over de Nieuwe Doelenstraat, direct naast de Munt. Later vanavond zal hij een lezing houden bij het Menasseh ben Israel Instituut in de Amsterdamse Balie, morgen wordt hij door journalist Paul Brill publiekelijk geïnterviewd bij de Amsterdamse LJG en weer een dag later spreekt hij bij het CIDI. Nu zijn we op weg naar grand café De Jaren en stelt hij een spervuur aan vragen. Wat voor blad is het NIW, wat is de oplage? Hoe is het gesteld met het Joodse leven in Nederland? Hoe ziet het medialandschap eruit in Nederland? Eenmaal in het café spreken we verder over het veranderende medialandschap in Israël, met dalende oplages van betaalde kranten en oprukkende gratis tabloids. Het niveau van de journalistiek is volgens Beilin, die zijn carrière eind jaren 60 ooit begon bij een krant, ‘op dramatische wijze’ gedaald. „Nieuws wordt steeds meer als entertainment gebracht. Vooral ook op de Israëlische televisie is het hard zoeken naar programma’s waarin politici en opinieleiders langer dan twintig seconden achter elkaar aan het woord komen. Het zal wel aan mij liggen, maar ik kan er niks mee.”
Links geweten
Beilin figureert zelf met enige regelmaat in Israëlische praatprogramma’s – maar ook bij CNN en Al Jazeera – en hij heeft een vaste column in gratis krant Israel Hayom en schrijft opiniestukken in Haaretz. In de media wordt hij aangehaald als ‘links geweten’ en hijzelf is tijdens interviews niet terughoudend in het benadrukken van de betekenis van de vredesinitiatieven waar hij bij betrokken was, in de eerste plaats de Oslo-akkoorden die in 1994 werden gesloten. Daarin werd de Routekaart voor Vrede vastgelegd, die uiteindelijk in 1999 had moeten leiden tot een permanente vredesregeling tussen Israël en de Palestijnen. Beilin was degene die in 1992 als onderminister van Buitenlandse Zaken in het allerdiepste geheim naar Oslo vloog. „Het belang van de Akkoorden zit hem niet zozeer in de inhoud, daar ben ik helemaal niet zo tevreden over, maar in het feit dat er voor het eerst met de PLO werd gesproken.” Zelfs de premier wist er niet vanaf toen Beilin in het geheim de eerste gesprekken aanknoopte. Met het zetten van de handtekeningen bij het Witte Huis werd onder andere de stichting van de Palestijnse Autoriteit gerealiseerd, maar de permanente regeling kwam er – zoals bekend – uiteindelijk nooit. Wel kregen Rabin en Arafat de Nobelprijs voor de Vrede. Was het niet gek om die prijs uitgereikt te zien worden aan anderen, terwijl je zelf achter de schermen de cruciale eerste stappen hebt gezet? „Nee, Rabin was degene die uiteindelijk de verantwoordelijkheid heeft genomen, wiens handtekening onder de Akkoorden staat,” zegt Beilin. „We weten allemaal welke prijs hij ervoor heeft betaald. We zullen het nooit weten, maar ik denk dat die permanente regeling er was gekomen als Rabin niet was vermoord.”
Interim-oplossing
Beilin promoveerde in de politicologie en maakte in 1977 de overstap naar de politiek als woordvoerder van de Arbeidpartij. Vervolgens vervulde hij verschillende ministerschappen en onderministerschappen onder Peres Rabin en Barak. Sharon benaderde hem in april 2005 om onder hem minister van Justitie te worden, maar Beilin – die de politiek van Sharon ‘verafschuwde’ – weigerde. Toen de Arbeid vervolgens besloot toch een coalitie met Sharon te vormen, stapte Beilin uit de partij en werd voorman van Meretz, een nieuwe, kleine linkse partij. Analisten stellen dat hier niet zozeer sprake was van een keuze van Beilin, maar dat zijn rol binnen de Arbeid feitelijk uitgespeeld was. „Het grote probleem van vandaag is dat we met Netanyahu niet een minister-president hebben die bereid is de prijs te betalen voor een permanente regeling,” zegt Beilin. „En aan Palestijnse kant is er geen leider die kan garanderen dat gemaakte afspraken over veiligheid worden nagekomen, ook na de overeenkomst met Hamas. Netanyahu gelooft dat het mogelijk is om voor altijd een interim-oplossing te hebben. Ik denk dat hij minder simplistisch denkt dan Sharon, maar hij is wel heel rechts, heel conservatief. Na Ben Goerion is Netanyahu de langst zittende premier ooit. Hij zei altijd dat hij ons ging verrassen en inmiddels wachten we daar al acht jaar op. Ik ben bang dat de tijd van de verrassingen achter ons ligt. Maar de mogelijkheid dat hij zich committeert aan een interim-oplossing bestaat wel. Dat is de best mogelijke optie voor nu,” stelt Beilin. „Hoe dan ook: als er nu niet wordt doorgepakt zou het toekomstige Amerikaanse presidenten ervan kunnen weerhouden om vredesinitiatieven te ondernemen. In de huidige situatie moet je niet proberen te komen tot een volledige regeling. Kerry en zijn team moeten Abbas ervan overtuigen dat er een interim-regeling moet komen, die Abbas vervolgens aan zijn volk kan presenteren als gedeeltelijke vervulling van de nationale wensen, met uitzicht op een permanente regeling. Het zal makkelijker zijn om Netanyahu te overtuigen. En als dit allemaal niet lukt, moeten de Amerikanen op tafel leggen wat hun visie voor een Israëlisch-Palestijnse vrede is zodat het kan gelden als nieuwe mijlpaal en het voor iedereen in de regio duidelijk is wie voor vrede is en wie niet.”
Abonneer op het NIW
