Ooit was ik een trotse oud-student van de Erasmus Universiteit Rotterdam. De EUR was in de jaren negentig de meest ‘rechtse’ universiteit, met ijzersterke economische en medische faculteiten. Over de sociale wetenschappen deden wij altijd wat lacherig: die was voor gesjeesde bedrijfskundestudenten, op zich al een opvangplaats voor wie economie te moeilijk vond. De faculteit sociale wetenschappen en maatschappijgeschiedenis bestond wel, maar werd door niemand binnen de EUR serieus genomen. Rotterdam was voor harde werkers, no-nonsensetypes voor wie geld verdienen niet iets was om je voor te schamen.
Wat een verschil twee decennia kunnen maken, bleek vorige week toen het NIW berichtte dat in het kader van de landelijke ‘Israël Apartheidsweek’ bij de EUR een symposium gehouden zou worden, met een lijst sprekers waar de honden geen brood van lusten. U weet natuurlijk wie Jaap Hamburger is, maar wist u ook dat die voorman van Een Ander Joods Geluid complottheorieën verspreidt over Israëli’s die het water van Arabische kindertjes vergiftigen? Of dat het NIW het Nederlandse equivalent van nazikrant Der Stürmer is? Hamburger wel.
Sta-in-de-weg
Een andere spreker was Omar Barghouti, oprichter van de BDS-beweging, onlangs nog door de Duitse Bondsdag als antisemitisch bestempeld. Je kunt veel van de Duitsers zeggen, maar niet dat zij niet weten wat antisemitisme is. Ook Amnesty International was vertegenwoordigd bij het antizionistische festijn, georganiseerd door het Institute for Social Studies van de EUR. Hoe kan het ook anders. Vorige week nog liet Paul O’Brien, de Amerikaanse Amnestybaas, nog weten dat Israël eventueel mag blijven bestaan, ‘maar niet als Joodse staat’. De Amnesty-afgevaardigde die in Rotterdam mocht spreken, is oud-medewerkster van de Palestijnse Autoriteit, dus u begrijpt: de wetenschappelijke objectiviteit was in dit gezelschap gewaarborgd (let op: sarcasmewaarschuwing).
Natuurlijk verdedigde de Erasmus bij monde van haar woordvoerder het anti-Israëlische feestje van het ISS, want academische vrijheid en zo. Dat niemand van de uitgenodigde sprekers wetenschapper was, mocht daar blijkbaar niets aan afdoen. Dat er geen enkele academische waarde is in een ‘discussie’ van een groep activisten die allemaal precies hetzelfde denken, was ook geen enkel probleem.
In de sociale wetenschappen wordt objectiviteit allang niet meer als waarde beschouwd. Integendeel, het wordt juist gezien als een sta-in-de-weg van belangrijkere zaken dan waarheidsvinding zoals dekolonisatie en de bestrijding van ‘wit privilege’. Objectiviteit wordt hardop verworpen om als wetenschap vermomd politiek activisme te rechtvaardigen. Met als gunstige nevenvangst dat zo de toch al wankele onderbouwing van de sociale wetenschappen in het algemeen en van zaken als intersectionalisme in het bijzonder wordt versterkt: als er geen objectiviteit bestaat, kan alle onbewezen flauwekul die geroepen wordt, voor waar aangenomen worden. Zoals: ‘Israël is een apartheidsstaat’. Dat de Erasmus Universiteit zo zijn Joodse en Israëlische studenten een mes in de rug steekt, is kennelijk alleszins aanvaardbaar. Antisemitisme is immers geen racisme en safe spaces zijn er alleen voor wie in de pas marcheert met het politiek gewenste – nee, geëiste – denken.
Voet bij stuk
Het kan ook anders. Deze week zette de Universiteit Leiden een streep door een kopie van het Rotterdamse symposium, juist omdat gezien de partijdigheid van de sprekers het debat geen enkele wetenschappelijke waarde had. Rector magnificus Hester Bijl eiste van de organisatoren ‘respect voor verschillende invalshoeken’. Dat was te veel gevraagd van een organisatie die zich Students For Palestine noemt. En uiteraard stonden the usual suspects op hun achterste benen. In allerijl werd een petitie opgesteld waarvan de ondertekenaars verdacht veel leken op (lees: een-op-een gelijk waren aan) die van de boycotpetitie tegen Israël vorig jaar tijdens de Gazacrisis met Hamas.
Toen gebeurde iets bijna onvoorstelbaars in het door anti-Joods racisme steeds verder verziekte academische klimaat: Hester Bijl hield voet bij stuk. Op de voorspelbare schreeuw om ‘academische vrijheid’ antwoordde de Leidse rector magnificus: “Vrijheid komt met verantwoordelijkheid.” Wat een heldin. En dat terwijl de sprekers van het Leidse anti zionistenfeestje objectief gesproken meer wetenschappelijke merites hadden dan hun ideologische broeders van het Erasmus-symposium.
Dus lijd ik aan almamaterschaamte. Was ik maar in de sleutelstad gaan studeren, in plaats van in de Maasstad. Toch nog even kijken waar dat verschil tussen de Leidse en de Rotterdamse opstelling vandaan zou kunnen komen. Het antwoord ligt voor de hand: Hester Bijl hecht als wiskundige nog wel waarde aan klassieke wetenschappelijke criteria. EUR-voorvrouw Annelien Bredenoord daarentegen studeerde theologie en politieke wetenschappen. O, en ze is fractievoorzitter van D66 in de Eerste Kamer, niet bepaald de meest Israëlvriendelijke partij in ons politieke bestel. Maar dat laatste zal er wel niets mee te maken hebben.
Heeft u dit artikel met plezier gelezen? Met een abonnement op het NIW krijgt u toegang tot columns, opinies, analyses, nieuws – en achtergrondverhalen. Kies hier wat het beste bij u past.
Abonneer op het NIW
