Recentelijk vond er een ongeluk plaats met een bakfiets die kinderen vervoerde. De kinderen die vervoerd werden belandden in een sloot, maar godzijdank kwamen allen met natte kleren ervan af. Het incident riep het Stintdrama van enige jaren geleden in de herinnering. De fabrikant wordt toch vervolgd omdat het bedrijf nalatig zou zijn geweest, met de dood van vier kinderen tot gevolg. Als dat doorgaat, zal de rechter tot een uitspraak moeten komen. Maar ongeacht de uitspraak gaat er van de vervolging alleen al een keihard signaal uit naar fabrikanten: denk niet uitsluitend aan winst, maar wees doordrongen van je verantwoordelijkheid met je product, wat je ook op de markt zet.
Enige decennia geleden werd er in het toenmalige Sinaï Centrum een aanbouw gerealiseerd op de gerontopsychiatrische afdeling. In die aanbouw zat een lift. Als mijn geheugen mij niet in de steek laat (dat gebeurt mij nogal eens) was het de bedoeling dat de bewoners voor recreatie naar de eerste verdieping gebracht zouden worden. Uiteraard werd er gebouwd aan de hand van een bouwplan van een architect die gespecialiseerd was in bejaardenhuizen. Toen de lift er eenmaal was, bleek die te klein voor een rolstoel. Die blunder, want anders kan ik het niet noemen, bleek niet uniek.
Toentertijd bleek ook in een groot Amsterdams ziekenhuis na een verbouwing de breedte van de afdelingsdeuren te smal om er een ziekenhuisbed door te kunnen rollen. Nog een aantal technische fouten bij de bouw in de gezondheidszorg schieten me te binnen, maar ik zal u daarmee niet lastigvallen.
De reden dat ik bovenstaande te berde breng, is dat ik een aantal ernstige gevaren zie, en velen met mij, die wachten op een ongeluk – al dan niet met dodelijke afloop. En wat doen we eraan? Niets! Er zal eerst iets goed mis moeten gaan en dan gaan we kijken wie er schuldig was. Waarop ik doel? Niet alleen de totaal onoverzichtelijke op- en afrit aan het eind van de straat waarin ik woon, dat is slechts een lokaal probleem. Nee, ik denk aan die fietsen met dikke banden en de stepjes, deels elektrisch aangedreven, die met hoge snelheid door het reguliere autoverkeer heen scheuren. Levensgevaarlijk. Dit soort verkeersmonsters vallen (nog) buiten de wet en heten officieel nog steeds ‘gewone fiets’. Ieder weldenkend mens weet dat er eerst een ernstig ongeval moet plaatsvinden tot er een wet wordt gefabriceerd die regels maakt en onder meer de snelheid (figuurlijk) aan banden legt om te voorkomen dat…
Tesjoeva heeft minder te maken met het verleden en richt zich veel meer, zelfs bijna hoofdzakelijk op de toekomst
We bevinden ons in de maand eloel, de maand van voorbereiding op de Hoge Feestdagen. Tesjoeva wordt vaak vertaald met berouw. Je denkt na over wat je verkeerd hebt gedaan in het verleden en dat spijt je, je hebt hierover berouw. Maar die vertaling dekt de lading niet. Tesjoeva heeft minder te maken met het verleden en richt zich veel meer, zelfs bijna hoofdzakelijk op de toekomst. Er ging iets mis in het verleden en dus kijk je hoe je in de toekomst deze misstap kunt voorkomen, in je gedrag ten aanzien van jezelf en ten aanzien van je medemens. Achteraf verwijten maken is misschien goed, maar u kent het spreekwoord: voorkomen is beter dan genezen. Maar gewoonlijk dempt onze goegemeente, zoals bij die steppen en fietsen, de put als het kalf al verdronken is.
En dat is nu precies waarover het gaat in deze maand voorafgaande aan Rosj Hasjana en Jom Kipoer. Natuurlijk moeten we het verleden zoveel mogelijk repareren, de put dempen, maar nog veel meer: voorkomen is beter dan …
Er was een rel ontstaan over de plaatsing van stolpersteinen in Aerdenhout. Artikel in Trouw, in het NIW en nog een groot aantal andere media. De huidige bewoners waren niet gediend van zo’n herinneringsmonument voor hun deur. Was in hun optiek veel te confronterend. B en W kwamen, naar hun eigen zeggen, tot een zogenaamd salomonsoordeel dat inhield dat er geen struikelstenen mochten worden geplaatst. Wat er zo salomons aan dit oordeel is, begrijp ik niet, maar uiteindelijk hebben de huidige bewoners ingestemd en op een heel nette en indrukwekkende wijze. Ik citeer uit hun brief aan het organiserend comité:
“Uw wens om twee stolpersteinen te plaatsen voor ons huis in Aerdenhout heeft inmiddels veel discussie en commotie veroorzaakt. Wij vinden dat daarmee de herinnering aan het echtpaar Barends, de voormalige bewoners, geen recht wordt gedaan. Zij verdienen een dergelijke behandeling niet. Om hen op een juiste wijze te eren, stemmen wij daarom in met de plaatsing van de twee gedenkstenen. Wij zullen dit vandaag ook aan de gemeente Bloemendaal meedelen.”
Zo hoort het. In een opwelling – of zonder opwelling – neem je een verkeerd besluit, je heroverweegt en spreekt daarna een openbaar mea culpa uit. Het zou mooi zijn als wij in eloel bereid zijn na te denken en daar waar nodig openlijk afstand te nemen van foutieve beslissingen, zonder gêne. Hulde aan deze Aerdenhoutse bewoners.
Zo hoort het. Je heroverweegt je foute beslissing en spreekt daarna een openbaar mea culpa uit
Helaas maken mensen regelmatig elkaar het leven zuur. Ze vallen elkaar aan, beschuldigen, kunnen niet meer stoppen en weten na een x-aantal maanden niet eens meer waarmee de ruzie begonnen was. Zoals u zult begrijpen, wordt mij ook af en toe het vuur na aan de schenen gelegd. Mijn opstelling is dan als volgt: is de kritiek terecht? Zo ja, dan moet ik er iets aan doen en dankbaar zijn voor de kritiek. Zo nee, dan ga ik uit van de gedachte: de honden blaffen, maar de karavaan trekt verder. Lijkt me de gezondste opstelling. En laat ik nu net voordat ik dit dagboek begon in Hajom Jom, een chassidisch werk dat voor iedere dag een lesje heeft, gelezen hebben:
“Keep away – to the ultimate degree – from a campaign of attack. Not because we lack the means of prevailing or because of timorousness, but because we must consecrate all our strength exclusively to strengthening our own structure, the edifice of Torah and mitzvot performed in holiness and purity. To this we must devote ourselves utterly.”
Anders geformuleerd: verpruts geen tijd aan verdediging en al helemaal niet aan aanval, maar investeer in je eigen gebouw, in jezelf. Want uiteindelijk kun je alleen voor de medemens van betekenis zijn als je uitgaat van je eigen kracht en capaciteiten en die optimaal voor jezelf en voor de brede samenleving weet in te zetten!
Het is weer een nieuwe week. Rosj Hasjana is in volle aantocht. Het jodendom kent geen oudejaarsvieringen, omdat het verleden uitsluitend een middel is. In het jodendom, en speciaal in deze maand eloel, blikken we weliswaar kortstondig terug, maar met als enig doel vooruit te kijken, gericht op een betere toekomst. Alvast een sjana tova!
Abonneer op het NIW
