De ‘Arabische lente’ heeft een zachte landing gemaakt in Israël. Aangemoedigd door het effect van massademonstraties in Tunis, Caïro, Damascus, Amman, Rabat en Sannah tegen de dictators gaan ook jonge en oude Israëli’s om wat zij als onrecht ervaren de straat op. In de jaren 60 waren het de Zwarte Panters die demonstreerden tegen de economische en culturele achterstelling. „Geen aardige jongens,” zei Golda Meir toen. Sindsdien zijn er vaker protesten geweest. Die waren gericht tegen de effecten van Israël’s oorlogen of hadden een godsdienstige achtergrond. Wat zich nu in Israël ontwikkelt is van een andere orde. Het is een aanzwellend protest tegen de ontwrichtende invloed van kapitalisme op de sociale orde. Dezelfde moderne communicatietechnieken – Facebook, Twitter – die de ‘Arabische lente’ drijven, activeren het protest tegen sociaal onrecht. Het begon met een op Facebook geïnitieerd protest tegen de hoge prijs van de cottagecheese, een basisproduct in vrijwel iedere Israëlische huishouding. Nota bene een jonge orthodoxe inwoner van Bnei-Barak, een van de armste wijken in Israël, begon ermee. Dit initiatief groeide snel uit tot een kopersstaking. De producenten van dit product gingen opmerkelijk snel door de knieën en verlaagden de prijs van de cottagecheese. In navolging van dit succes organiseerden studenten in Tel Aviv eveneens via de moderne communicatiemiddelen een campagne tegen de torenhoge prijzen van koop- en huurhuizen. De woningmarkt van Tel Aviv is één van de duurste ter wereld. Niet gehinderd door regen hebben studenten niet alleen tenten opgezet op de mooie Rothschild boulevard in Tel Aviv, het protest breidt zich inmiddels uit naar andere grote steden in Israël waar een decent onderkomen voor een starter buiten het bereik ligt. De demonstranten hebben aangekondigd te blijven zitten totdat de regering wat aan de aanhoudende explosie van de huizenprijzen doet.
Het virulente kapitalisme dat na 1967 het socialistische ideaal van de pioniers wegvaagde, heeft van de Joodse staat een klassenmaatschappij gemaakt naar Amerikaans model. De kloof tussen de laagste en hoogste inkomens is onaanvaardbaar groot geworden. Het protest tegen de prijs van cottagecheese en huizen kan het begin zijn van een politieke omwenteling, langs democratische wegen weliswaar. Dat de sociale woede zich nu uit, is ongetwijfeld het resultaat van de betrekkelijke rust langs de frontlijnen. In tijden van militaire hoogspanning staat de mobilisatie van de solidariteit sociaal protest in de weg. Ik hoop voor het welzijn van Israël dat het land oorlogen bespaard zal blijven. Helaas twijfel ik bij het analyseren van de uitspraken van Israël’s leiders aan die hoop. Er wordt in Jeruzalem meer over oorlog dan over vrede gesproken. Bij de volgende militaire uitbarsting wordt het sociale protest in de kiem gesmoord.
Waar baseer ik me op? Waarom moest de minister van Defensie Ehoed Barak zeggen dat Israël bij een volgende oorlog door 50 ton (50.000 kilo) explosieven – bommen dus – zal worden getroffen? Doet het de Israëli of Jood waar ter wereld ook goed dat Israël volgens Barak de vijand onder 50 ton goed gerichte explosieven kan bedelven? Hoe zal Tel Aviv er uit zien als slechts tien ton explosieven op de stad vallen? Ministers gingen één dezer dagen kijken in de Negev waar in geval van oorlog tentenkampen voor honderdduizenden vluchtelingen uit het noorden zullen verrijzen.
Waar komt het gevaar vandaan? Uit de bunkers van Hezbollah in Zuid-Libanon. De raketdreiging van Hezbollah is zo groot geworden dat een ex-generaal zei dat indien Hezbollah zijn langeafstandsraketten afschiet, Israël Libanon in drie dagen volledig moet verwoesten. Een dergelijke waarschuwing is volgens deze generaal Israël’s afschrikwekkende kracht.
Waarom deze waarschuwingen? Heeft het iets te maken met een mogelijk militair avontuur van Syrië tegen Israël om Assad’s wanhoop over de massaprotesten tegen zijn regime af te leiden? Is mogelijk, maar niet erg waarschijnlijk. Eerder lijkt me de oplopende spanning tussen Israël en Iran het antwoord. Nog steeds is een Israëlische luchtaanval op cruciale Iranese atoominstallaties niet van tafel. De speculaties dienaangaande houden aan. Het schijnt dat Iran met rasse schreden een atoommogendheid aan het worden is. Voor Israël onder Netanyahu is een Iranees atoomwapen een casus belli. Vertrouwen in het gezonde verstand van het Iranese leiderschap heeft de nationalist Netanyahu niet. De wereld kan hoog en laag springen, voor hem is Iran de reïncarnatie van Hitler’s Duitsland. Het is geen geheim dat de Amerikaanse president Barack Obama weigert het licht voor Israël op groen te zetten voor een militaire actie tegen Iran. Maar als Obama wel de duivelse Bin Laden mag vermoorden waarom zou Israël dan niet mogen handelen tegen een fanatiek Islamitisch regime dat dreigt Israël, de zionistische entiteit, te vernietigen? Obama is niet meer de Obama van het begin van zijn presidentschap. Hij is zo in de fuik van de Republikeinen gelopen dat ik me zelfs afvraag of hij voor een tweede termijn herkiesbaar is. Misschien kan Obama in zijn eindsprint naar herverkiezing Israël wel de vrije hand geven tegen Iran. De foto van de wrakstukken van een platgelegde reactor op de voorpagina van de New York Times kan hij misschien ook als zijn succes binnenhalen.
Waarom sprak Barack over die vijftig ton op Israël? Voor Teheran is Hezbollah een vooruitgeschoven Iranese militaire eenheid. Een Israëlische aanval op Iran zou automatisch de oorlogsmachine van Hezbollah tegen Israël in werking moeten stellen. Dat is de Iranese logica van de afschrikwekkende werking. Anders gezegd: Hezbollah is de Iranese veiligheidslinie tegen Israël. Als ik de Israëlische uitspraken en handelingen juist analyseer laat Netanyahu zich daardoor niet afschrikken. Een Iranese atoombom is voor Israël een kwestie van ‘to be or not to be’. Met het door Iran aan Hezbollah geleverde raketarsenaal kan Israël wel leven, met een Iranese atoombom niet. Wegens de omwentelingen in de Arabische wereld en in het bijzonder de escalerende protesten tegen het Syrische regime, vraag ik me af of Hezbollah op het kritieke moment wel een betrouwbare bondgenoot van Iran zal blijken te zijn. Ik sluit beslist niet uit dat Nasrallah, de even fanatieke als intelligente leider van Hezbollah, het nationale Libanese belang zal laten prevaleren en een bevel van Teheran om Israël aan te vallen, zal negeren.
Abonneer op het NIW
