Het plan voor een ecologisch dorp in de Israëlische Negevwoestijn deed mee aan een wedstrijd van de ASN Bank. De bank haalde het projectvoorstel echter uit de competitie.
Ya’acov Markus en zijn vrouw Lucia hebben zo’n mooi plan voor een ecologische nederzetting in de Negev-woestijn. Zelfvoorzienend, vol kleinschalige ondernemingen, met respect voor mens, dier en milieu, eigen energievoorziening uit zon en wind, en ecologische huizenbouw. Tuinbouwkundig ingenieur en financiëel adviseur Markus wil er zelf een ecologische bakkerij opzetten.
Helemaal mooi was dat de ASN Bank het project toeliet als deelnemer aan de wedstrijd Voor de wereld van morgen, waar deelnemers een idee in kunnen dienen dat de duurzame samenleving bevordert.
Het project dat in deze wedstrijd de meeste stemmen krijgt wint de ASN Bank Wereldprijs van 10.000 euro. De bank staat bekend als ‘principiëel’, met een kritische houding naar Israël. In 2006 heeft ze, op verzoek van rekeninghouders, de banden verbroken met Franse multinational Veolia, die betrokken was bij de aanleg van de Israëlische sneltram die Joodse nederzettingen in Oost- Jeruzalem verbindt met West-Jeruzalem. Afgelopen jaar werd de wedstrijd voor duurzame projecten gewonnen door de website Palestine link, die Palestijnse belangen bevordert. Dat in Israël te realiseren projecten mee kunnen dingen (er staat er nog een op de lijst met projecten), gaf de indruk dat de bank wel kritisch, maar niet bevooroordeeld is, en de belangen van alle partijen bekijkt.
Persoonlijke aanval
Hoewel Markus’ project redelijk wat stemmen kreeg (op 17 juli stond de teller op 54) waren de reacties op het plan opvallend heftig. Naast enkele positieve reacties stond de website vol felle kritiek en persoonlijke aanvallen. Het was ‘waanzinnig’ en ‘wereldvreemd’ om zo’n project te starten in een gebied waar de oorspronkelijke bewoners zouden worden weggejaagd. Woorden als ‘apartheidspolitiek’, ‘Israel Occupation Force’ en ‘ethnische zuivering’ werden gebruikt. De criticasters dachten blijkbaar dat de Negev geen legaal Israëlisch gebied is en kenden het verschil tussen een Palestijn en een Israëlische Arabier niet. Er werd gesuggereerd dat er ‘Palestijnse bedoeïenen’ verdreven zouden moeten worden om plaats te maken voor het ecodorp. Israëli’s en Joden werden in verschillende reacties door elkaar gehaald en soms als kolonisten aangeduid, regelmatig vergezeld van de opmerking dat de schrijver geen antisemiet is.
Maar voor Markus was dat allemaal geen probleem. „Van zulke reacties trek ik me niets aan. Ik begrijp ze ook niet, want ik ben echt niet bezig met bedoeïenen pesten in de Negev. Ik wil daar juist – zoals past bij een flowerpowerproduct zoals ik ben – leven met respect voor de omgeving en de bewoners.” Maar het bleef niet bij ‘reaguursels’. „Toen het Palestina Komitee zich ermee begon te bemoeien werd het vervelend. Het Komitee viel de klantenservice van de ASN-bank lastig met mededelingen dat het belachelijk was dat zo’n project aan de competitie mee kon doen, en probeerde via Twitter aan te zetten tot een boycot,” vertelt hij. Inderdaad luidde een tweet van het Nederlands Palestina Komitee op 13 juli „Als je even tijd hebt, stem dat zeker NIET op dit project van de ASN bank. (Ene @RonnyNaftaniel doet dat al wel…)”. Waarmee de actie niet alleen tegen de zaak gericht lijkt de zijn, maar ook gelinkt werd naar CIDI-directeur Naftaniel.
Of het door de acties komt weet Markus niet, maar op 18 juli ontving hij een e-mail van een communicatiemedewerkster van de ASN-bank: zijn project was uit de competitie gehaald. Volgens Markus had de medewerkster gezegd dat er in de Negev geen plek te verzinnen zou zijn waar dit uitgevoerd zou kunnen worden, omdat Israël er geen recht op heeft. Een opzienbarende stellingname aangezien het hier gaat om de Negev, geen Palestijns, maar Israëlisch gebied. Om die reden een plan uit een competitie halen lijkt een directe betwisting van Israëls bestaansrecht: in die visie zou het zelfs illegaal zijn op officiëel Israëlisch gebied een dergelijk project uit te voeren. Markus was erg teleurgesteld en wendde zich tot het CIDI. Directeur Ronny Naftaniel laat het NIW weten contact op te hebben genomen met de ASN en wacht het antwoord af op een brief die naar de bank verstuurd is. Dat het project is ingetrokken noemt hij ‘schokkend’.
Betwist gebied
De ASN-bank bevestigt dat het project uit de wedstrijd is gehaald. „We zijn bezig met nader onderzoek. Onze voorlopige conclusie is dat de Negev op dit moment betwist gebied is: er zijn bedoeïenen die claims hebben op bepaalde stukken land. Het is niet definitief: tot we meer weten blijft het plan uit de competitie. Het is niet duidelijk of de mensenrechten wel gerespecteerd worden in de Negev, en mensenrechten zijn een van de pijlers onder ons beleid.” Het gaat dus niet specifiek om de locatie waar het ecodorp gepland was, maar om de Negev? „Inderdaad. De kwestie speelt in een gebied waar mogelijk dingen aan de hand zijn die tegen onze criteria ingaan. Zo staat dat trouwens ook in de spelregels van de wedstrijd. Meer kunnen we voorlopig niet zeggen – we zijn nog aan het corresponderen met de initiatiefnemer. Eerst willen we het met hem – op zo kort mogelijke termijn – afhandelen, daarna kunnen we meer aan de pers kwijt. Op de vraag waarom het plan eerst wél in de competitie is toegelaten en er daarna uitgehaald is hij kort. „Daar doe ik nog geen uitspraken over. Ook dat loopt eerst via de initiatiefnemer.” Markus geeft aan te hebben begrepen dat een communicatiemedewerkster zelfstandig tot actie is overgegaan, zonder overleg met de directie. De ASN-woordvoerer ontkent dat. Het Palestina Komitee was niet bereikbaar voor commentaar.
Ondertussen is Markus al vier keer in de Negev geweest om te kijken hoe hij het project kan realiseren. Met of zonder ASN-prijs, het dorp moet er volgens hem komen. „Ik hoop dat ik weer mee kan doen aan de wedstrijd. Maar hoe het ook loopt, ik ga manieren vinden om de financiering rond te krijgen. Crowdfunding sluit ik niet uit, ik zou er zelf veel voor over hebben als zo’n dorp er komt. Ik ben een gelovig mens, ik denk dat er iets moois uit gaat komen”.
Abonneer op het NIW
