Op een desolate parkeerplaats naast het Internationaal Strafhof in Den Haag luisteren ruim 500 demonstranten ademloos naar het verhaal van Yamit Ashkenazi over haar zus Doron Steinbrecher. Doron is de veearts die een maand geleden opdook in een Hamasvideo van gijzelaars. Zichtbaar in slechte toestand. “Mijn mooie zus, zo bleek en kwetsbaar, kwijnt daar weg. Ooit was Kfar Aza voor haar de veiligste plek op aarde. Nu is het veranderd in een huis van terreur,” zegt Ashkenazi te midden van de 130 aanwezigen op het volgepakte podium, terwijl de regen gestaag neerdaalt uit de loodgrijze hemel. “Sinds 7 oktober hebben wij een nieuwe achternaam: de familie van de gegijzelden.”
Samen met vrijwilligers in Nederland heeft het Israëlische familieforum van gijzelaars en vermisten dit bezoek georganiseerd. Ze vragen aandacht voor hun officiële aanklachten tegen Hamas die zij bij het Internationaal Strafhof (ICC) hebben ingediend. Dat moeten ze op persoonlijke titel doen, want Israël erkent het gezag van het hof niet.
Hoofdaanklager Karim Kahn bezocht eerder Israël en stelde vast dat er inderdaad ernstige mensenrechtenschendingen door Hamas hebben plaatsgevonden. Op het podium zegt Shelly Aviv Yeini van juridische team dat de getuigenissen afdoende zijn om de misdaden te bewijzen.
Totale stilte
In de loop van de ochtend zijn op deze druilerige Valentijnsdag een kleine 150 familieleden met een chartervlucht op Schiphol aangekomen. Bij aankomst in Den Haag staan medestanders uit het hele land hen in de regen op te wachten. Leden van Christenen voor Israël blazen de sjofar voor de Israëli’s. Als de bussen arriveren, roept het publiek massaal ‘bring them home’.
Medestanders uit het hele land staan de families op te wachten
Felix Sacht, die veertig jaar op de antiekmarkt in de hofstad stond, vindt het teleurstellend dat er zo weinig Hagenaars onder de aanwezigen zijn. Een groepje van Haboniem-Dror is helemaal uit Brussel afgereisd. In de Belgische hoofdstad hebben zij de afgelopen maanden met tal van acties aandacht gevraagd voor het lot van de gijzelaars. De sjaliach van de organisatie, Harel Bairech, knoopt als Israëli een Belgische vlag om. Hij kan voor het eerst familieleden in levenden lijve tegen te komen, en dat doet hem wel wat, zegt hij. Hoe gaan onze zuiderburen eigenlijk met dit onderwerp om? Met stilte, zegt Harel Bairech: “Het is vooral totale stilte.”
‘Boe Joden’
Intussen toont het videoscherm gruwelijke beelden van 7 oktober. Het publiek kijkt verschrikt en vol afgrijzen toe. Op de vraag of die beelden niet te expliciet zijn voor een publiek dat niet overtuigd hoeft te worden, zegt medeorganisator Chris den Hoedt, voorzitter van de Joodse Gemeente Rotterdam: “We moeten er niet van wegkijken. Ook de aanwezige pers moet weten hoe ongekend wreed die aanval was.” In het publiek staat Maja uit Den Haag, haar vader is een Israëli. Hoe gaat het met haar sinds 7 oktober? “Ik heb er ontzettend veel last van,” erkent zij, “elke dag. Ik heb vier kinderen. De oudste van negen komt terug uit school met de vraag: ‘Hoezo … boe Joden? Hebben wij echt hun land afgepakt?”
Ook Eerste Kamerlid Annabel Nanninga (Ja21) is onder de aanwezigen: “Dit is wel welkom tegengif voor alle Pali-schreeuwdemonstraties die ik uit beroepsmatige interesse de laatste tijd heb bezocht.”
Slechte dag
Onder de sprekers op het podium is Itay Regev, die samen met zijn tweelingzus op het Novafestival beschoten werd en vervolgens door Hamas gegijzeld werd. Via een tolk vertelt hij over zijn ervaringen. Toen zij werden vrijgelaten, moest hij zijn beste vriend Omer achterlaten op die vreselijke plek, zonder eten, zonder licht, zonder douche. Het gesproken bericht van zijn zus aan zijn vader gaat door merg en been. Zij is buiten zinnen van angst, terroristen brullen op de achtergrond, vader vraagt tevergeefs waar zij is.
‘Laten we het erop houden dat het een heel slechte dag was voor ons, voor alle Joden’
Na de spreekbeurten staat een man verloren op het plein. In zijn hand het portret van een meisje rond de achttien jaar. Het valt op, omdat het niet een voorgedrukt portret is van de gijzelaars. Het is zijn dochter Roni Eshel, een reserviste die op 7 oktober door Hamas vermoord werd in de legerbasis Nahal Oz. Naast de familieleden van de 135 gijzelaars en vermisten zijn er natuurlijk ook nog de familieleden van de 1200 dodelijke slachtoffers van die dag. Wat vindt vader Eyal Eshel van het optreden door het leger op 7 oktober? “Laten we het erop houden dat het een heel slechte dag was voor ons, voor alle Joden. We kunnen alleen maar hopen dat het beter gaat.”
Hartverwarmend
Voordat de familieleden terugkeren naar Israël, kunnen zij terecht in het Joods Cultureel Centrum in Amsterdam-Buitenveldert. Chabad on Campus en de Joodse Gemeente Amsterdam organiseerden voor de 150 gasten een diner dat werd gesponsord door Christenen voor Israël. Inbar Hasson, initatiefneemster van het ‘boekjesproject’ voor de gijzelaars, staat in de hal klaar met de boekjes van de aanwezige familieleden. Die storten zich massaal op de boekjes: berichten erin worden gefotografeerd, nieuwe worden toegevoegd. De zus van gijzelaar Elyakim Libman Is diep geroerd: “Dit is zo hartverwarmend!”
Tijdens de maaltijd vertelt Shai Albag hoe onwezenlijk het is de wereld rond te reizen om een foto van haar zus omhoog te houden. “Ik weet eigenlijk niet wat ik hier doe, maar ik hoop dat het iets uitmaakt.” Familieleden van Hisham al-Sayid dragen hun T-shirt met ‘Bring them home now’ in het Arabisch. de schilzofrene Hisham stak in 2015 de grens van Gaza over en wordt sindsdien gevangen gehouden door Hamas. De familie vindt het treurig dat er niet meer Arabische oproepen zijn van families. Abu Hisham vertelt hoe hij met ‘de Joden’ al meereisde naar Parijs en Wenen en nu Den Haag en Amsterdam.
Tijdens de maaltijd bedankt de voorzitter van het familieforum Yosi Moatti de Nederlandse vrijwilligers die het bezoek mogelijk maakten, onder wie Chris den Hoedt en Noomi van Gelder.
Dagelijks leven
Maya Macabit en Nir Sobol zijn de neef en nicht van de gegijzelde tweeling Ziv en Gali Berman (26). uit Kfar Aza. Zelf werden zij na uren in de schuilkamer door het leger bevrijd. Maya vertelt hoe ingewikkeld hun situatie is in het dagelijks leven: “Hier, als we onder elkaar zijn, begrijpen wij elkaar. Wij lijden allemaal. Maar het gewone leven gaat door, terwijl ons leven op 7 oktober is gestopt en wij alleen maar hiermee bezig zijn.”
‘De wereld moet wakker worden, deze terreur is internationaal. Het is niet alleen ons probleem’
De kinderen van Sobol wonen in een hotel, zelf is hij bij zijn verloofde ingetrokken. Gelukkig ligt zijn werk buiten de kibboets en geeft hem dat nog enigszins afleiding. De rest van de tijd gaat op aan ontmoetingen met de pers, regeringsleiders en IDF-personeel. Maya Macabit: “De wereld moet wakker worden, deze terreur is internationaal. Het is niet alleen ons probleem. Op een dag kan het ook anderen overkomen’
Intussen is Yanki Jacobs, rabbijn van Chabad on Campus, de tafels aan het afruimen en de familieleden verzamelen zich bij de bussen. Rabbijn Katz zegt dat hij nog nooit zoiets heeft meegemaakt: “Het is ontroerend al die emotionele verhalen te horen en de mensen achter de portretten te zien.” Hij krijgt een stevige omgelzing van een van de familieleden die in het donker van de nacht verdwijnen, op weg naar Schiphol. Niet alle boekjes zijn weer terecht. “Ach,” zegt de rabbijn, “het is toch de bedoeling dat de families uiteindelijk de boekjes van hun dierbaren krijgen.”
Boven: sympathisanten kijken op het plein voor het Internationaal Strafhof in afgrijzen naar de beelden van 7 oktober. Foto: Ruben Gischler
