De twee ultraorthodoxe partijen zijn uit de regering van Benjamin Netanyahu gestapt. Begin deze week deed het Asjkenazische Verenigd Tora Jodendom (VTJ) dat als eerste, gisteren volgde het Sefardische Shas. Toch hoeft dit niet te leiden tot de val van de rechtse coalitie.
VTJ en Shas protesteren tegen nieuwe wetgeving die regelt dat hun ultrareligieuze aanhang net als andere jonge Israëli’s in dienst moet. De IDF schreeuwt om mankracht, maar studenten aan jesjieva’s (religieuze scholen) zijn de facto vrijgesteld van de dienstplicht. Een grote meerderheid van de Israëlische bevolking is tegen deze uitzonderingspositie en het Hooggerechtshof heeft bevolen de situatie op te lossen.
Toch is dat tot op de dag van vandaag niet gebeurd, omdat de twee ultraorthodoxe partijen een sleutelrol in de Knesset innemen. Keer op keer weigerde Netanyahu tegen klachten van de IDF in op te treden tegen de massaal weigerende charediem (zoals ultraorthodoxen in Israël genoemd worden) en tegen rabbijnen die hun aanhang oproepen zich niet te melden wanneer zij door het leger opgeroepen worden.
Omdat een nieuwe wet, voorbereid door Netanyahu’s seculiere Likoed-partijgenoot Yuli Edelstein, wel degelijk regelt dat jesjievastudenten in dienst moeten – zij het in langzaam groeiende quota en zonder al te zware sancties op dienstweigering – stapten VTJ en Shas uit de regering. Hun ministers hebben inmiddels hun ontslag aangeboden. Maar dit betekent niet automatisch de val van de regering-Netanyahu.
De ultraorthodoxe gemeenschap wordt zwaar gesubsidieerd en draagt economisch nauwelijks bij aan de Israëlische maatschappij
Die gaat nu verder als minderheidscoalitie. De ultraorthodoxe partijen hebben er vooralsnog geen belang bij de regering te laten vallen, omdat de meer seculiere oppositie – die volgens opiniepeilingen op een meerderheid kan rekenen – waarschijnlijk minder toegeeflijk zal zijn op het dossier van de dienstplicht en in andere voor de charediem belangrijke zaken. Op dit moment wordt niet opgetreden tegen dienstweigeraars en hun leiders, maar onder een nieuwe, meer centristische regering zou dat kunnen veranderen.
De tot nu toe bestaande vrijstelling van jesjievastudenten breidt zich in de praktijk uit naar alle ultraorthodoxe Israëli’s. Vrouwen uit die gemeenschap hoeven sowieso niet in dienst, terwijl hun seculieren seksegenoten dat wel moeten. De meeste Israëli’s beleven die situatie als discriminatie, zeker gezien het feit dat de ultraorthodoxe gemeenschap zwaar gesubsidieerd wordt uit belastinggeld en ook economisch nauwelijks bijdraagt aan de samenleving.
