Vandaag waren we, met een dochter en een kleinzoon, in het Openluchtmuseum in Arnhem. Vanwege de weersomstandigheden had ik mijn nette pak niet aan, was ik zonder hoed, droeg ik een T-shirt en had zelfs geen stropdas aan. Uiteraard wel hoofdbedekking, namelijk een pet, en staken mijn tsietsiet zichtbaar uit mijn broek. Ik had er geen moeite mee gehad om gewoon met een keppeltje rond te lopen, maar een pet beschermde beter tegen de zon. Er zo sportief bijlopen en een rabbijn wellicht onwaardig, heeft zo z’n pro’s en contra’s. Pro is dat het mij een gevoel geeft van ‘even weg van de dagelijkse rabbinale beslommeringen’. Contra is dat er een wet is in de Sjoelchan Aroeg (het Joods religieuze wetboek) dat een rabbijn, of eigenlijk iedere Jood, niet met vlekken op z’n kleren mag lopen. Als ik er vies en onverzorgd bijloop, kan dat zijn weerslag hebben op de hele Joodse gemeenschap. Nou is er natuurlijk niets mis met een schone pet, een T-shirt zonder vlekken, maar toch … een opperrabbijn in sportieve kleding, zelfs als het snikheet is, voldoet niet aan het verwachtingspatroon.
Ik herinner mij dat ik, jaren en jaren geleden, ook in het Arnhems Openluchtmuseum in vrijetijdskleding, rondliep en ik ontmoette een groep leden van een van de Joodse gemeenten die, ook in vrijetijdskleding gezellig een dagje uit was, een culturele activiteit van die gemeente. Dit keer geen Joodse ontmoeting, maar een onbekende dame die ons op een houten bank onze lunch zag verorberen. Ze zag aan mij en mijn kleinzoontje dat we Joods zijn en wenste ons beteawon-eet smakelijk. Omdat ze niet wist of ze het goed had uitgesproken, vroeg ze ons of we haar wens hadden begrepen. Mijn dochter complimenteerde haar en vroeg waar ze Hebreeuws had geleerd. Dat had ze dus niet, was wel in Israël geweest en zei dat ze, hoewel christelijk, zich uitermate verbonden voelde met het Joodse volk en het Heilige Land.
Ze luisterde ook regelmatig naar de toespraken online van een rabbijn uit Amsterdam, maar wist even niet hoe die rabbijn heette. ‘Zou dat rabbijn Jacobs kunnen zijn?’ vroeg ik haar. En ja hoor, het was Jacobs. Nadat ze had uitgelegd hoe geweldig die Jacobs was, vroeg ze ons of wij hem kenden. Dat hebben we allen beaamd, waarop mijn dochter haar vroeg of ze ook zijn dagboeken leest. Nou, dat deed ze. Een en al lof over die dagboeken waaruit ze religieuze inspiratie haalde en tegelijkertijd ook zag hoe breed rabbijnen bezig zijn. Toen mijn dochter aangaf dat ze die rabbijn wel kende, gaf haar dat een heel fijn gevoel. Ze wilde bijna met mijn dochter op de foto, maar toen kwam de tram van het Arnhemse Openluchtmuseum eraan … Beste onbekende mevrouw, vanuit dit dagboek: dank voor uw getoonde vriendschap en steun aan Israël.
Het was een fijne dag. Niet een keer uitgescholden, hoezeer mijn kleinzoon en ik er ook typisch Joods uitzagen. Maar nog iets onverwachts positiefs: in een van de gebouwen was er voor kinderen een tentoonstelling rondom het thema ‘feest’. Kinderen mochten daar van alles en nog wat knutselen geloof ik. Niets bijzonders. Maar opvallend verheugend was dat ook Joodse feestdagen als Pesach, Poeriem en Chanoeka aanwezig waren. Aan de juffrouw die deze tentoonstelling beheerde vroeg ik tussen neus en lippen door of zij wellicht tot Christenen voor Israël behoorde of anderzijds christelijk was. Maar nee dus, ze was niet kerkelijk en van Christenen voor Israël had ze nog nooit gehoord. Waarom ik zo verbaasd was om ook Joodse feesten aan te treffen, ontging haar. Waarom dan niet, was haar opstelling.
Dit voelde als een schrille tegenstelling met de rel in het Utrechtse stadhuis, waar de anti-Israëlgeluiden door een stel anarchisten luid en storend werden verkondigd en de burgemeester door haar beveiligers moest worden ontzet, toen ze probeerde de brullende groep tot bedaren te brengen.
Zoals de uitstraling van kleren met vlekken negatief kan zijn, geldt hetzelfde voor de uitstraling van de inrichting van bijvoorbeeld een woonkamer. De inrichting, de boeken in de boekenkast, het meubilair vertellen iets over de bewoners. En tegelijkertijd heeft die inrichting invloed hoe je jezelf voelt. Afgelopen woensdag bezochten Blouma en ik een oudere dame die vanwege ons 50-jarig ambtsjubileum een gift had gedaan aan Magen David Adom, het Israëlische Rode Kruis, in Israël. Haar appartement was zo stijlvol, georganiseerd en smaakvol ingericht, dat ik me getroffen voelde door een warme rustgevende uitstraling.
Overigens hebben vieze vlekken ook een spirituele betekenis: een vlek in gedrag, een negatieve en onverzorgde uitstraling. Misschien zijn gedragsvlekken nog erger dan echte vlekken. We bevinden ons in de zogenaamde drie weken. Na het begin van het beleg van Jeruzalem werd op 9 av de tempel verwoest. Een van de redenen van die verwoesting was onderlinge haat, gebrek aan wederzijds respect. Extra aandacht hiervoor kan ook in onze tijd geen kwaad!
