Abbas’ zwanenzang

Foto: Flash 90

Betekent de speech van de Palestijnse leider vol dreigementen en complottheorieën het einde van zijn politieke carrière of van zijn gezond verstand?

Wist u dat een Nederlandse supervloot na de Tweede Wereld- oorlog duizenden Joden naar Palestina bracht? En dat zij daarnaartoe werden getransporteerd niet om een Joodse staat te stichten maar om een westers koloniaal project uit te voeren? Dat dit project – dat wij nu als Israël kennen  geen enkele band heeft met de Joodse geschiedenis? Of dat Israël enorme hoeveelheden drugs invoert om de Palestijnse jeugd te vergiftigen? Nee? Dan heeft u afgelopen zaterdag niet naar de verbijsterende speech van Mahmoud Abbas/ ‘Abu Mazen’ geluisterd.

Komt het voort uit frustratie over de verdeeldheid van zijn eigen volk, of over de afnemende steun vanuit de Arabische wereld, de vermeende pro-Israëlische partijdigheid van president Trump, of omdat op 82-jarige leeftijd Abbas’ geestelijke vermogens hem beginnen te verlaten? De antisemitische complottheorieën die Abbas nu spuit, sluiten naadloos aan bij de Holocaustontkenning waarmee hij als jonge man voor het eerst de aandacht op zich vestigde. Na zijn toespraak voor de Palestijnse Centrale Raad in Ramallah kan en zal niemand de president van de Palestijnse Autoriteit nog serieus nemen. Niet de Arabische leiders, die er ongenadig van langs kregen vanwege hun bemoeienis in Palestijnse zaken (hun financiële steun blijft wel welkom). Niet de Europese politici, die met kromme tenen moeten hebben geluisterd, maar zich nu in stilzwijgen hullen waar zij normaal gesproken geen enkel probleem zien in het bekritiseren van Israels leiders. Zeker niet president Trump, een van de belangrijkste doelwitten van Abbas’ woede. En al helemaal niet de Israëli’s, die voor een keer hun onderlinge vergaten en unaniem hun walging uitspraken over de bagger die de PA-president over hen en hun natie uitstortte.

Trump
Nu Abbas zich volledig buiten de orde heeft geplaatst als gesprekspartner voor wie dan ook,is de vraag of zijn ruim twee uur durende rant inderdaad een zwanenzang zal blijken. Abu Mazen is bijna 83 en de werkelijkheid is dat hij weinig heeft bereikt. De Palestijnen staan er ondanks de retoriek van opportunistische regimes als die in Ankara en Teheran de facto alleen voor. Ze zijn onderling hopeloos verdeeld en hun proto-staat is in zijn huidige vorm een niet levensvatbare dictatuur. Het zou te ver gaan dit allemaal in de schoenen van Abbas te schuiven, maar de manier waarop hij probeert anderen voor zijn eigen falen verantwoordelijk te maken, is wel erg opzichtig. Vooral Trump moet het in dit opzicht ontgelden: “Moge zijn huis vernietigd worden,” smeekte Abbas de Almachtige. Het kwam weinig authentiek over. De Amerikaanse president staat pas een jaar aan het roer, terwijl het vredesproces al muurvast zit sinds 2009, toen Abbas de historische fout maakte het aanbod van premier Ehud Olmert de hele Westelijke Jordaanoever onder Palestijns gezag te laten vallen, niet eens beantwoordde. Gezien het feit dat tijdens acht jaar Obama Israëli’s en Palestijnen geen stap nader tot elkaar kwamen – sterker nog, zij spraken in die periode nauwelijks met elkaar – kan de huidige impasse Donald Trump nauwelijks worden aangerekend.

Voor Trumps mysterieuze vredesvoorstel, waarvan details nog steeds niet openbaar zijn, had Abbas geen goed woord over. “De deal van de eeuw is een klap in ons gezicht,” meende de Palestijnse leider, om er dreigend aan toe te voegen: “Maar wij zullen terugslaan.” Hoe dat precies zal gebeuren, bleef onduidelijk, maar Abu Mazen liet duidelijk weten niet met Trump om de tafel te gaan zitten: “Wij accepteren geen instructies van wie dan ook. Wij zeggen ‘nee’ tegen wie dan ook als het gaat om ons lot, om onze zaak, ons land en ons volk… duizendmaal nee!”

Specialiteit
Abbas bevestigde het gerucht dat Trump – waarschijnlijk in samenspraak met de Saoedi’s – Abu Dis heeft voorgesteld als hoofdstad van een Palestijnse staat. Dat hij hier ‘nee’ tegen zegt is begrijpelijk, Abu Dis is een onbetekenend dorp met uitzicht op Jeruzalem. Een plek die de wereld alleen kent omdat de Al-Quds Universiteit er ligt. Om dagelijks uit te kijken op het verloren gegane ‘Al-Quds’ is een lot dat je geen toekomstige Palestijnse president toewenst. Maar die andere 999 nee’s beginnen langzamerhand een specialiteit van de Palestijnse leiders te worden. Sinds de stichting van Israël in 1948 – en zelfs al daarvoor – weigeren zij keer op keer akkoord te gaan met welk voorstel dan ook.

Toch legde Abbas de schuld hiervan volledig bij de Israëli’s. Als voorbeeld nam hij de Oslo- akkoorden van 1993 en 1995. “Israël heeft de Oslo-akkoorden gedood,” beweerde de PA-leider, blijkbaar vergetend dat de Israëli’s zich als con- sequentie van de akkoorden terugtrokken uit Gaza en 80 procent van Hebron, en dat het de tweede Palestijnse intifada was die begin deze eeuw al het einde van ‘Oslo’ inleidde. Maar dat Abbas steeds verder van de werkelijkheid verwijderd lijkt te raken, bleek uit wat hij de Israëli’s vervolgens toebeet: “Israël is een koloniaal project, het heeft niets met de Joden te maken.”

Israël als Brits meesterplan – iedereen die zich ook maar enigszins in de periode tussen 1917 (de Balfour-declaratie) en 1948 heeft verdiept, weet hoe belachelijk de suggestie is, gezien alle Britse tegenwerking bij de stichting van de Joodse staat. Maar Abbas lijkt terug te keren naar zijn beginjaren als ‘historicus’ waarin hij aan de Patrice Lumumba-universiteit in Moskou uitblonk in complottheorieën, getuige de titel van zijn proefschrift: De andere kant: de geheime relatie tussen nazisme en zionisme. “[De Britten] wilden de Joden vanuit Europa hier brengen om hun belangen in de regio te verdedigen,” oreerde dr. Abbas. “Zij vroegen Nederland, dat de grootste marine ter wereld had, de Joden te transporteren.” De Nederlandse marine als de grootste ter wereld in 1948, Abu Mazen zit er slechts drie eeuwen naast.

Abbas: “Israël is een koloniaal project, het heeft niets met de Joden te maken”

Drugs
Als klap op de vuurpijl beschuldigde Abbas Israël ook nog eens van massaal drugs te importeren om ‘de Palestijnse jeugd te vergiftigen’, wat de Israëlische minister van Defensie Avigdor Lieberman de opmerking ontlokte dat de Palestijnse leider ‘zijn verstand heeft verloren’. Maar wie de tweeëneenhalf uur durende toespraak bekijkt, ziet juist een kalme Mahmoud Abbas, zeker geen verwarde man. Abbas lijkt voor een zaal vol oude, vermoeide Fatah-leiders zijn levenswerk te rechtvaardigen, gebruikmakend van de Arabische liefde voor complottheorieën (zeker als daar Joden, Amerikanen en Europeanen in voorkomen).

Het eerste effect van zijn toespraak was het verenigen van de Israëlische politiek. Van links tot (extreem-)rechts, de partijleiders spraken unaniem hun afschuw uit over Abbas’ speech. Premier Netanyahu liet vanuit India weten dat Abbas ‘zijn masker heeft afgerukt’. President Rivlin refereerde aan Abu Mazens verleden als Holocaustontkenner: “Hij is teruggekeerd naar zijn ideeën van een paar decennia geleden.” Voor veel rechtse politici is Abbas’ rede zonder rede een geschenk uit de hemel. Het bevestigt in hun ogen wat zij al jaren roepen: met deze man valt niet te praten en dus valt er met de Palestijnen niet te praten. Voor Naftali Bennett, leider van Joods Huis meteen maar reden de gehele Westelijke Jordaanoever te annexeren: “Abbas drijft steeds verder weg van de wereld, net als het idee van een Palestijnse staat.” Maar ook de linkse Zionistische Unie-leider Avi Gabbay beklaagde zich over Abbas’ ‘antisemitische leugens’.

Opvolging
Het is vrijwel ondenkbaar dat de Israëli’s naar de onderhandelingstafel zullen terugkeren zolang Mahmoud Abbas de Palestijnse Autoriteit leidt. Maar hier schuilt ook een probleem in: als de toespraak van zaterdag Abbas’ politieke afscheid betekent, welke nieuwe leider zal dan opstaan die zowel de bereidheid als een mandaat van de Palestijnse bevolking heeft om concessies te doen aan de Joodse erfvijand? Zelfs als hij zijn potentiële gesprekspartners beledigt met krank- zinnige en antisemitische complottheorieën, is Abu Mazen gematigder dan de belangrijkste kandidaten voor zijn opvolging. Of verwacht Jeruzalem serieus tot een akkoord te komen met Hamas-leider Ismail Haniyeh of publiekslieveling Marwan Barghouti, veroordeeld tot vijfmaal levenslang wegens moord op Israëlische burgers? Abbas’ gebrek aan aanvaardbare opvolgers is misschien wel het grootste afscheidsgeschenk dat de Palestijnse leider de haviken in Jeruzalem kan geven.