Afscheid

Op luchthavens hangt de belofte van avontuur, vrijheid en hereniging in de lucht. Tegelijk vind je er de schaduwzijde van het afscheid. Ik hou zelf veel van vliegvelden; van de major hubs als Heathrow, Charles de Gaulle en Kennedy Airport, maar ook van de desolate veldjes waar je vanuit het vliegtuig vrijwel direct een soort wegrestaurant binnenwandelt. Je stijgt op en binnen een dag ben je aan de andere kant van de wereld. De luchthaven is ook de plek waar ik altijd afscheid nam van mijn vader die het grootste deel van mijn jeugd in New York woonde. Van achter het Schiphol-glas zocht ik zijn blik terwijl hij naar zijn versleten koffer zocht en tien dagen later zwaaide ik totdat hij na de douane weer uit zicht verdween.
Wereldwijd weten Joden heel goed hoe afscheid nemen voelt, ook doordat ze bovengemiddeld veel familie en vrienden in het buitenland hebben wonen. Maar ook omdat onderweg zijn al duizenden jaren bij uitstek een Joodse bezigheid is. Mijn tante Mathilda, de in Brooklyn woonachtige zus van mijn in 2000 overleden vader, vindt afscheid nemen moeilijk. Er gaat altijd een dagenlang ritueel aan vooraf, waarbij de inmiddels bijna tachtigjarige dame de inhoud van haar koffer eindeloos controleert. Vlak voor vertrek moet ze nog drie keer naar het toilet. Eenmaal op het vliegveld gaat ze steeds langzamer lopen en vertelt hoofdschuddend hoezeer ze luchthavens verafschuwt. Ooit vertelde ze me dat het alles te maken heeft met de oorlog waarin ze samen met mijn vader veel te vaak plotseling afscheid moest nemen van familie die ze vervolgens nooit meer terugzag.
Later dit jaar verwachten mijn vrouw en ik een tweede kindje. We hopen dat tante Mathilda dan weer overkomt. De laatste keer kreeg ze – aanvankelijk zeer tegen haar zin – op het vliegveld een rolstoel aangeboden. Ik zie uit naar het moment dat ze weer tussen de schuifdeuren tevoorschijn rolt met haar zojuist nog zorgvuldig gekamde haren en de tas op schoot. Op dit stukje niemandsland ligt dan een onontkoombaar afscheid in het verschiet, maar altijd ook de hoop op een snel weerzien.