Het Joods Maatschappelijk Werk stelt in samenwerking met het Sinai Centrum een meldpunt in voor slachtoffers van seksueel misbruik in Joodse kring.
De hulpverlening heeft duidelijk iets laten liggen in die jaren,” zegt Herma Kok, plaatsvervangend directeur van het Joods Maatschappelijk Werk (JMW), over het seksueel misbruik door de vroegere rector van het Maimonides Lyceum (zie pagina 20). „Het is heel ernstig en verdrietig wat toen in 1962 is gebeurd met de heer Frank,” zegt Kok over het slachtoffer dat in dit NIW aan het woord komt. „Dat dit zo kon gebeuren, heeft er onder andere mee te maken dat begin jaren 60 seksueel misbruik en kindermishandeling nog geen onderdeel was van de opleiding voor maatschappelijk werk en gezinsvoogdij,” zegt Kok, die directeur Hans Vuijsje wegens ziekte vervangt. „De medewerkers waren toen zeker nog niet opgeleid om te letten op bepaalde signalen. Er bestond in die tijd een taboe op seksualiteit. Het is een belangrijk deel van de verklaring waarom dit kon gebeuren.” In ieder geval staat misbruik en kindermishandeling tegenwoordig nadrukkelijk op het netvlies van JMW-medewerkers, vertelt Kok die zelf sinds 1971 werkzaam is bij JMW.
Voortschrijdend inzicht
Wat vindt de plaatsvervangend directeur ervan dat het JMW in 2001 geen gehoor gaf aan het verzoek van Frank om een hulpgroep in te stellen voor slachtoffers van seksueel misbruik en dat hij zich mede daardoor ‘een roepende in de woestijn’ voelde? „Door toen niet naar buiten te treden heeft JMW Frank de feitelijke erkenning onthouden. Dat had anders gemoeten. Er is bij ons sprake van voortschrijdend inzicht,” reageert Kok. „Deze geschiedenis heeft bijgedragen aan onze motivatie om het nu wél goed te doen. JMW en het Sinai Centrum willen met de problematiek van seksueel misbruik naar buiten treden.”
Daarom zijn er nu een speciaal telefoonnummer en e-mailadres opengesteld waar slachtoffers van seksueel misbruik zich kunnen melden voor hulp (zie de advertentie op pagina 26). Twee maatschappelijk werkers van JMW bemannen vijf dagen per week deze hulplijn tijdens kantooruren. Buiten die uren kunnen mensen een boodschap op een bandje inspreken, waarna ze worden teruggebeld. „Deze medewerkers hebben een speciale training gehad van kennis- en adviesbureau Movisie dat ervaring heeft met dit soort opvang en dat ook betrokken was bij de Commissie Samson,” vertelt Kok met verwijzing naar de commissie die eerder dit jaar een rapport uitbracht over seksueel misbruik in de jeugdzorg. „Bellers komen direct terecht bij deze medewerkers.” Vervolgens bestaat de mogelijkheid van persoonlijke hulpverlening door het JMW. „Wij luisteren, bieden begeleidingsgesprekken. We helpen bij het in kaart brengen, hoe mensen verder kunnen. Maar als er bijvoorbeeld psychotherapeutische gesprekken nodig zijn, verwijzen wij door naar het Sinai Centrum.”
Henrie Henselmans, directeur van het Sinai Centrum, geeft aan dat daarbij wel een doorverwijzingsbrief van de huisarts nodig is, wat in de praktijk geen probleem is. „We zijn gespecialiseerd in traumazorg, ook waar het gaat om slachtoffers van seksueel misbruik,” aldus Henselmans. „Twee psychotherapeuten hebben de speciale training van Movisie gehad. We bieden individuele of groepstherapie.”
Geen wraakgevoelens
JMW onderhoudt in het kader van het meldpunt geen bijzondere contacten met justitie. Kok: „We werken wel samen met het Bureau Slachtofferhulp. Daar verwijzen we mensen naar door die juridisch advies willen of een schadeclaim willen indienen. Daar blijven wij buiten ter voorkoming van iedere schijn van belangenverstrengeling.” Het doen van een aangifte – al dan niet via het Bureau Slachtofferhulp – kan desgewenst parallel lopen met het begeleidingstraject van JMW en het Sinai Centrum.
„Mijn uitgangspunt is steeds geweest dat ik mensen wil helpen. Als er meer slachtoffers zijn, moeten we ervoor zorgen dat er een luisterend oor voor ze is en dat ze hulp kunnen krijgen,” zegt opperrabbijn Jacobs, die aan de basis staat van het traject dat nu in gang is gezet. „Ik wil niemand beschadigen, al is dat wel ingewikkeld. Ik ben in ieder geval diep onder de indruk van de manier waarop Rob Frank omgaat met wat hem is overkomen. Er spelen bij hem geen wraakgevoelens. Het gaat hem er echt om dat ook andere slachtoffers hulp kunnen krijgen en daarom wilde hij naar buiten treden.” Jacobs geeft verder aan bestuurders van toen niet te willen veroordelen. „Maar de argumenten die het bestuur toen hanteerde zijn totaal niet valide. Zaken onder het tapijt vegen is geen optie. Slachtoffers van seksueel misbruik mogen nooit de dupe worden van een instelling die de eigen goede naam wil beschermen.”
In juni van dit jaar werd een leraar van de orthodox-Joodse school het Cheider geschorst wegens ‘ongepast grensoverschrijdend gedrag’ richting een tiener. Daarover berichtte het NIW. Jacobs is bestuurslid van deze scholengemeenschap. De school berichtte alle ouders na overleg met de vertrouwensinspecteur over het incident en schorste vervolgens de betreffende leraar. Jacobs: „Het was voor ons als bestuur uiteraard heel belangrijk om alles precies volgens de daarvoor geldende protocollen af te handelen. Daarom heeft de school aangifte gedaan. De zaak is nog steeds in onderzoek. We wachten de uitkomst af. Of de betreffende leraar daadwerkelijk iets strafbaars heeft gedaan weten we niet. Hij heeft ontkend. Hoe dan ook werkt hij niet langer op het Cheider.”
Openheid
Kok geeft aan dat vanaf de jaren 50 vijf gevallen van ‘vermoedens van seksueel misbruik’ ter kennis kwamen van het JMW, naast de melding van Rob Frank. „Maar dat waren gevallen buiten het JMW om.” Hoeveel meldingen verwacht het JMW nu bij het meldpunt? „Gezien het feit dat zich achthonderd personen hebben gemeld bij de commissie Samson, rekenen wij er op ongeveer tien. Ik zou verrast zijn als het er veel meer worden.” En wat als er zich helemaal niemand meldt? „Ook dan is dit project van belang geweest. Dan hebben we als JMW en Sinai Centrum alsnog onze plicht opgepakt. Dan hebben we hopelijk bijgedragen aan meer openheid over dit onderwerp en hebben we bij bestuurders gezorgd voor meer bewustwording.”
Lees alle artikelen over dit onderwerp in NIW 10.
Abonneer op het NIW
