Jeremy Corbyn ligt steeds zwaarder onder vuur. De kritiek op de Labourleider gaat allang niet meer alleen over zijn gezapige optreden tegen antisemitisme binnen de gelederen van de Britse socialisten, maar steeds meer over zijn eigen houding ten opzichte van Israël en Joden. Een overzicht.
De kans is groot dat in de tijd tussen het moment dat dit artikel naar de drukker gaat en het moment dat het NIW bij u op de mat valt, Jeremy Corbyn wéér een nieuw antisemitismeschandaal aan zijn broek heeft gekregen. Of twee. Het is de afgelopen weken bijna elke dag raak met de Labourleider en de vraag lijkt steeds minder óf hij opstapt, maar wanneer hij dat doet. Hoewel, naarmate de beschuldigingen van Jodenhaat aan zijn adres toenemen worden Corbyns uitvluchten schaamtelozer. En de bewoordingen waarin zijn diehard volgelingen hem blijven verdedigen steeds feller, wat alleen maar aantoont hoe diep het antisemitismeprobleem anno 2018 geworteld zit in de Labourpartij.
De meest opvallende ontwikkeling is misschien wel dat de discussie nauwelijks nog gaat over Corbyns zachte aanpak van de tsunami aan antisemitische incidenten binnen Labour in de afgelopen jaren. Nee, het gaat inmiddels om Corbyns eigen houding ten opzichte van de Joden en Israël. En om zijn politieke overleven. Ook binnen zijn partij gaan steeds meer stemmen op die ervoor pleiten dat Jeremy Corbyn geen leider van de socialisten kan blijven, laat staan premier kan worden. Maar de conservatieve minister van Binnenlandse Zaken Sajid Javid verwoordde het wellicht nog het best: “Als dit de leider van welke andere politieke partij dan ook was geweest was hij of zij al vertrokken.”
Inderdaad, de affaire-Corbyn gaat een stuk verder dan een gebrek aan daadkracht bij het bestrijden van antisemitisme binnen het partijkader. Er gaat geen dag voorbij of zij die in Corbyns politieke verleden graven halen weer een nieuw schandaal naar boven. Al in 2010 vergeleek de partijleider, toen nog een keihard links en relatief onbekend Member of Parliament (MP), de blokkade van Gaza met ‘het beleg van Leningrad en Stalingrad’. Volgens een Labourwoordvoerder mocht dit niet worden beschouwd als een vergelijking tussen Israël en de nazi’s, maar als een vergelijking tussen de getroffen burgerbevolkingen. Zelfs als dit waar zou zijn is de vergelijking belachelijk: alleen al in Leningrad kwamen tijdens drie jaar beleg 800.000 burgers om het leven, terwijl de Gazastrook een stevige bevolkingsgroei meemaakt.
‘Onbeschrijfelijke misdaden’
Corbyns vergelijking tussen Israël en de nazi’s bleek echter geen eenmalige. In 2010 schreef hij een column in de linkse Britse krant Morning Star waarin hij de lezer op de volgende zin trakteerde: “De onbeschrijfelijke misdaden tegen het Joodse volk rechtvaardigen de huidige misdaden van de staat Israël niet.” Datzelfde jaar bezocht hij een conferentie waarbij de sprekers Israël met nazi-Duitsland vergeleken, nota bene op Holocaust Remembrance Day. Corbyn stelde bovendien voor het woord Holocaust uit de naam van die dag te verwijderen, om het te vervangen door het minder Joodse ‘Genocide’.
Ook in 2010 noemde Corbyn ‘de macht’ van de pro-Israëlische lobby ‘fenomenaal’. Het was niet de laatste keer dat de latere Labourleider zich verbaasde over de machtige Joodse lobby, een complottheorie die al decennia het denken van antisemieten met verschillende achtergronden beheerst. In 2011 ging Corbyn weer de fout in toen hij concreet werd over de invloed van deze lobby en de BBC verweet ‘vooroordelen’ te hebben over ‘het bestaansrecht van de staat Israël’. Blijkbaar was dat bestaansrecht geen onomstreden zaak voor Corbyn, maar minstens zo opvallend was het medium waarin hij zijn opvattingen uitte: Press TV, de internationale nieuwszender van de Islamitische Republiek Iran.
De Labourpoliticus had toch al een vrij innige verhouding met deze spreekbuis van de ayatollahs. Tussen 2009 en 2012 was hij vijfmaal te zien op de zender, waarvoor hij zich goed liet betalen: hij ontving circa 23.000 euro voor zijn optredens. Het maakte en maakt zijn zelfverklaarde status van mensenrechtenactivist, die hij vaak in de strijd gooit als het om het confl ict tussen Israël en de Palestijnen gaat, er niet bepaald geloofwaardiger op. In 2012 liep Corbyn mee in de ‘Al-Quds Mars’ waar met Hezbollahvlaggen werd gezwaaid en werd opgeroepen tot een nieuwe intifada. In datzelfde jaar dronk Corbyn op het terras van het parlement in Londen een kop thee met de Palestijnse sjeik Raed Salah, berucht vanwege zijn uitspraken over Joden die ‘het bloed van kinderen gebruiken om matses mee te bakken’. Ook hier had een Labourwoordvoerder een opvallende verklaring voor: “Jeremy, net als alle politici, heeft het platform gedeeld met personen met wie hij het niet eens is.” Blijkbaar beschouwt men bij Labour een terras aan de Thames als zo’n platform.
Volgens Corbyn was er niets mis met deze Londense muurschildering vol complottheorieën
In 2012 verdedigde Corbyn op sociale media een ‘kunstenaar’ die in Londen een muurschildering had aangebracht vol antisemitische stereotypen en complottheorieën. Het optreden van de Labourleider op sociale media is hoe dan ook geen onverdeeld succes, nu is gebleken dat hij lid was van allerlei Facebookgroepen waarin de meest rabiaat antisemitische theorieën werden gespuid. De ‘platformverklaring’ bleek vooral moeilijk vol te houden toen de Britse krant The Telegraph vorig jaar het verhaal uit de doeken deed van Corbyns jarenlange relatie met Holocaustontkenner Paul Eisen. Eisen is de oprichter van Deir Yassin Remembered (DYR), een fel anti-Israëlische groep genoemd naar het bloedbad in een Arabisch dorp met dezelfde naam in 1948. DYR is een broedplaats van antisemitische activisten (onder wie Gill Kaff ash, een voormalig Labourlid dat vindt dat de Holocaust ‘nader onderzocht moet worden om de waarheid boven tafel te krijgen’). Corbyn bleef DYR jarenlang ondersteunen, ook nadat de Palestine Solidarity Campaign, nota bene een groepering die achter Corbyn stond en staat, al in 2007 alle banden met de organisatie van Eisen verbrak vanwege de woekerende Jodenhaat binnen die organisatie.
Groezelige vrienden
Opnieuw een voorbeeld van een van de platformen die Corbyn met tegenstanders deelt? Niet echt, want de Labourleider liet in een reactie op de openbaring van The Telegraph weten dat Eisen voor zover hij wist ‘geen Holocaustontkenner was’. Als hij dat wel was ‘zou hij absoluut niets met hem te maken willen hebben,’ aldus Corbyn. Dit is weinig aannemelijk aangezien Eisen, zelf Joods, al in 2008 een essay schreef getiteld Mijn leven als Holocaustontkenner. Het is moeilijk voor te stellen dat in de vijf jaar tussen het verschijnen van dit essay en Corbyns – voor zover bekend – laatste aanwezigheid bij een door DYR georganiseerde bijeenkomst niemand hem hierop gewezen zou hebben. Of op de opvattingen van Kaff ash, die vorig jaar nog zei dat er ‘geen bewijzen’ zijn van gaskamers.
De vraag is hoe kiezers in het midden zullen reageren op een geradicaliseerde, naar antisemitisme neigende Labourpartij
Sowieso houdt Corbyn er een op zijn zachtst gezegd nogal groezelige vrienden- en kennissenkring op na. Het bekendste voorbeeld hiervan is zijn decennialange vriendschap met Ken Livingston. De rol van deze oud-burgemeester van Londen leek uitgespeeld binnen Labour, totdat Corbyn in 2015 onverwachts het partijleiderschap binnensleepte. Erg veel plezier heeft Corbyn niet gehad van de steun van ‘Rode Ken’ – nadat Livingston vorig jaar in een interview zei dat Hitler ‘voordat hij gek werd een aanhanger van het zionisme was’, werd hij geschorst en stapte mei dit jaar uit de partij. Corbyn had toen al veel van de kritiek op zijn softe aanpak van antisemitisme binnen Labour kunnen wegnemen door zijn oude strijdmakker zonder plichtplegingen uit de partij te schoppen, maar liet dit na, naar verluidt om de linkervleugel niet van zich te vervreemden.
Over ‘vrienden’ gesproken, in 2009 gebruikte Jeremy Corbyn die term voor de terreurorganisaties Hamas en Hezbollah. Iets waarvoor hij pas zeven jaar later als partijleider zijn – halfslachtige – excuses aanbood. Nee, zei Corbyn in mei 2016, die woorden zou hij niet opnieuw gebruiken, maar het was ook niet meer geweest dan ‘inclusief taalgebruik’ om een ‘discussie over het vredesproces op gang te brengen’. Bij elke verklaring, elk excuus, elke uitleg waarom hij het allemaal niet zo heeft bedoeld, benadrukt Corbyn dat hij al zijn hele leven tegen racisme, en dus tegen antisemitisme vecht. Misschien is het daarom wel zo vreemd dat onder zijn leiding de Labourpartij heeft besloten de breed aanvaarde antisemitismedefinitie van de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) niet over te nemen.
Hoewel, vreemd? Corbyn heeft weinig keus, want bij aanvaarding van de IHRA-definitie zal Labour moeten toegeven dat zijn eigen leider een antisemiet is. De IHRA geeft namelijk als voorbeelden van Jodenhaat onder andere de vergelijking van Israël met het naziregime, iets waaraan Corbyn zich zoals we hierboven al zagen schuldig heeft gemaakt. Nu kun je best vraagtekens zetten bij sommige elementen van wat de IHRA als Jodenhaat bestempelt (al is de definitie aanvaard door liefst 31 landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk), maar hier doet zich iets raars voor. De Labourleiding heeft verschillende malen uitgesproken dat
homoseksuelen bepalen wat onder homofobie valt, net zoals het moslims zijn die bepalen wat wel en geen islamofobie is. Alleen uitgerekend bij antisemitisme wijken de Britse socialisten van deze lijn af door niet de IHRA-definitie over te nemen, maar met een eigen, afgezwakte definitie te komen. Het zal weinigen verbazen dat Labour de vergelijking met nazi-Duitsland als voorbeeld van Jodenhaat daarbij heeft laten vallen.
‘Grote neuzen’
Dit, en het gebrek aan krachtdadig optreden tegen tientallen antisemitische incidenten binnen de partij, schoot verschillende Joodse Labourpolitici – de partij heeft traditioneel veel aanhang binnen de Brits-Joodse gemeenschap – in het verkeerde keelgat. Op 17 juli noemde het Joodse Lagerhuislid Margaret Hodge Corbyn ‘een antisemiet en een racist’. Ditmaal trad de partijleiding wel onmiddellijk op – wat voor nog meer olie op het vuur zorgde – door een disciplinair onderzoek tegen Hodge te openen. Hetzelfde overkwam MP Ian Austin (een geadopteerde zoon van Joodse ouders) toen hij op 29 juli Corbyn een ‘verdediger van extremisten en antisemieten’ noemde. De snelle disciplinaire acties tegen Hodge en Austin staan in schril contrast met de passieve, om niet te zeggen lakse aanpak van de inmiddels tientallen antisemitische incidenten binnen de partij.
Een paar voorbeelden: MP Naz Shah meldde in 2014 op Facebook dat Israëlische Joden maar naar de VS moeten verhuizen; ‘probleem opgelost’, schreef Shah, die in april dit jaar door de partij werd geschorst. Ook Illyas Aziz, Labourgemeenteraadslid in Nottingham, opperde Shahs idee en vergeleek de wijze waarop Israël met de Palestijnen omgaat met de Shoa. Voormalig kandidaat-Lagerhuislid Vicki Kirby noemde Hitler een ‘zionistische god’ en dichtte Joden ‘grote neuzen’ toe. De voormalige burgemeester van Blackburn Salim Mullah wist te melden dat het ‘verdomd duidelijk’ is dat Israël achter IS zit. Gemeenteraadslid Shah Hussain uit Burnley viel de Israëlische voetballer Yossi Benayoun aan met de woorden ‘jouw land doet ons ras hetzelfde aan als Hitler tijdens de Tweede Wereldoorlog’. Weer een ander gemeenteraadslid, Aysegul Gurbuz uit Luton, noemde Adolf Hitler ‘de grootste man uit de geschiedenis’, zonder wie ‘die Joden Palestina allang uitgeroeid hadden’. En de voormalige burgemeester van Bradford Khadim Hussain vond het nodig zich op Facebook te beklagen over scholen die hun leerlingen ‘alleen maar onderwijzen over Anne Frank en de zes miljoen zionisten die zijn vermoord door Hitler’.
Deze en tientallen andere zaken zijn slechts het topje van de ijsberg omdat zij slechts betrekking hebben op volksvertegenwoordigers van Labour. Wie wil weten hoe de stemming ten aanzien van Joden en Israël is onder gewone Labourleden en -kiezers moet op Twitter #WeAreCorbyn eens opzoeken. Deze hashtag, begin augustus in het leven geroepen om Jeremy Corbyn een hart onder de riem te steken, laat zien hoe breed en diep het antisemitisme verspreid is onder de socialistische aanhang. Daarbij valt op hoe weinig van zijn aanhangers proberen uit te leggen dat Corbyn helemaal geen Jodenhater is. Nee, de overgrote meerderheid lijkt zijn antisemitisme op de koop toe te nemen – of zelfs als aanbeveling te zien.
Jeremy Corbyn (r) bidt mee op een herdenking van Palestijnse terroristen van Zwarte September
Zwarte September
Wat ons bij de afgelopen week brengt. De Daily Mail leidde de aanval op Corbyn met liefst drie verhalen over zijn antisemitisme in evenzoveel dagen. Allereerst dook er op 10 augustus een video uit 2013 op waarin de Labourleider expliciet de situatie in Gaza vergelijkt met de bezetting van Europese landen door de nazi’s. Een herhaling van wat we al wisten dus, maar deze maakt het steeds moeilijker voor Corbyn om de suggesties van Jodenhaat van de hand te wijzen en steeds duidelijker waarom hij zo hardnekkig weigert de IHRA-definitie over te nemen. Daar bleef het niet bij: een dag later publiceerde de Daily Mail foto’s uit 2010 waarop Corbyn speecht tijdens de bruiloft van Husan Zomlot, een PLO-official die in 2014 tegen de BBC zei dat Israël de Holocaust had ‘verzonnen’. En weer een dag later, op 12 augustus, kwam de Mail met foto’s van de Palestijnse ambassade in Tunis, waarop Corbyn is te zien met een krans in zijn handen. Op zich niet zo heel erg, ware het niet dat hij bij de graven staat van drie door de Mossad gedode terroristen die medeverantwoordelijk waren voor het bloedbad onder Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München van 1972. Aanvankelijk zei Corbyn van niets te weten en beweerde hij dat hij slechts de herdenking van de slachtoffers van een Israëlische luchtaanval op het PLO-hoofdkantoor in Tunis in 1985 had bezocht. Alleen, zo toonde de Daily Mail aan, lagen die graven vijftien meter verderop en stond Corbyn met zijn krans precies voor de gedenkstenen van de Zwarte September-terroristen. Een andere foto toont hoe Corbyn met de Palestijnen op islamitische wijze staat te bidden, een nogal bizarre pose voor een niet-moslim.
Volgens Corbyn hebben de situaties waarin hij belandt allerlei oorzaken, behalve de meest logische
Komische wending
Afgelopen dinsdag gaf Jeremy Corbyn toe dat de terroristen bij diezelfde gelegenheid wel degelijk waren herdacht en dat hij daarbij aanwezig was, maar, zo herinnerde de Labourleider zich: “Ik denk niet dat ik daarbij betrokken was.” Corbyns verklaringen beginnen langzaamaan een komische wending te nemen en doen denken aan de verklaringen van het verzonnen conservatieve Lagerhuislid Sir Norman Fry uit Little Britain. Fry ziet zich constant genoodzaakt volledig ongeloofwaardige verklaringen af te geven over hoe hij tegen zijn wil in homoseksuele situaties terecht is gekomen. Zoals Fry per ongeluk uitglijdt en ‘in een man valt’, houdt Corbyn vol dat alle antisemitische situaties waarin hij verzeild raakt allerlei oorzaken hebben – behalve de meest voor de hand liggende. De Tunis-affaire werd overigens niet geholpen door de opmerkingen van kandidaat-Lagerhuislid Faiza Shaheen, die verklaarde dat de moord op de Israëlische atleten in 1972 niet per se ‘een zaak van antisemitisme’ was.
De drie grote Brits-Joodse kranten, eensgezind tegen Corbyn
De druk op Corbyn om af te treden als Labourleider neemt met de dag toe. Zowel binnen de partij, door niemand minder dan Corbyns tweede man Tom Watson die vorige week verklaarde dat de partij dreigt ‘onder te gaan in een wervelwind van eeuwige schaamte’, als erbuiten, met als belangrijkste voorbeeld de hierboven geciteerde woorden van minister van Binnenlandse Zaken Sajid Javid. En natuurlijk vanuit de Joodse gemeenschap, zowel nationaal als internationaal. Op 25 juli namen de drie Brits-Joodse kranten de ongebruikelijke stap met dezelfde voorpagina te komen: ‘United we stand’ (wij staan samen) kopten The Jewish Chronicle, Jewish Telegraph en Jewish News, in het licht van wat de Chronicle ‘de existentiële bedreiging voor Joods leven in dit land’ noemde, mocht er ooit een door Jeremy Corbyn geleide regering komen. Deze week voegde premier Benjamin Netanyahu zich bij de stemmen die Corbyn oproepen af te treden.
De vraag is of dat laatste veel effect zal hebben of juist als de spreekwoordelijke rode lap zal werken op Corbyns steeds sektarischere aanhang. Net zoals het de vraag is of de Labourleiding wakker zal liggen van het verlies van de voor de socialisten historisch zo belangrijke Joodse stem. Immers, Corbyn en co kunnen rekenen: in 2011 leefden er 263.346 Joden in het Verenigd Koninkrijk. Een groot deel van de antisemitische incidenten binnen Labour komt op rekening van partijleden met een islamitische migratieachtergrond. Er leven bijna drie miljoen moslims in het Verenigd Koninkrijk, ruim tienmaal zoveel als Joden dus. Vanuit electoraal oogpunt kan een felle anti-Israëlische houding de socialisten geen windeieren leggen; de vraag is hoe kiezers in het midden zullen reageren op een geradicaliseerde, steeds meer naar antisemitisme neigende Labourpartij. En of de partij het zich kan permitteren dat zij inmiddels vaker in het nieuws komt als het om Jodenhaat gaat dan het Rassemblement (voorheen Front) National in Frankrijk, de FPÖ in Oostenrijk of Alternative für Deutschland. Als Labour het zelf niet doet zal de Britse kiezer moeten voorkomen dat West-Europa’s eerste openlijk antisemitische premier sinds de Tweede Wereldoorlog Jeremy Corbyn heet.
Foto Corbyn: Chris Macandrew
Abonneer op het NIW
