Baudet en het badwater

De uitspraak kwam als een verrassing voor velen: Thierry Baudet, partijleider van het Forum voor Democratie, werd door kortgedingrechter Dudok van Heel op 15 december opgedragen een aantal kwetsende berichten op Twitter te verwijderen. In die tweets vergeleek Baudet de situatie van vaccinatieweigeraars met die van Joden tijdens de Shoa. Dat deed hij aanvankelijk voorzichtig: eerst ontkende hij de vergelijking gemaakt te hebben en toen dat echt niet meer kon, verkondigde hij dat het hem ‘slechts’ om de aanloop naar de Holocaust in de jaren dertig ging – de uitsluiting van Joden dus en niet hun vernietiging.

Het vonnis betrof onder meer de tweet van 19 september: “Beste Joodse organisaties, 1) De oorlog is niet van jullie maar van ons allemaal. 2) Niemand vergeleek de “holocaust” [sic] met de apartheidspas, het ging om de jaren dertig […]”. Los van de aanhalingstekens om het woord Holocaust, volgens de Forumvoorman omdat dit een citaat zou zijn – een op zijn zachtst gezegd nogal twijfelachtige verklaring – bleek het tweede punt een leugen. De Jodensterren die antivaxers en steeds meer FvD-politici ter vergelijking aanhalen, werden pas ingevoerd in september 1941, toen de massamoord op het Joodse volk in volle gang was. Zoals gebruikelijk bleef de politicus de grenzen opzoeken, culminerend in een tweet op 14 november: “[…] de situatie van nu is met de jaren dertig en veertig te vergelijken. De ongevaccineerden zijn de nieuwe Joden, de wegkijkende uitsluiters zijn de nieuwe nazi’s en NSB’ers. There, I said it.” Tot zover de stellingname dat hij en andere FvD’ers het slechts over de aanloop naar de Holocaust in de jaren dertig hadden. Baudet verwees letterlijk naar de jaren veertig, het decennium van de Shoa.

Bedreigingen
Toen het NIW al in juli 2020 Baudets antisemitisme aankaartte, bleven velen, zelfs vooraanstaande leden van de Joodse gemeenschap, de politicus verdedigen. De redactie ontving een stortvloed aan beledigingen en bedreigingen. Maar na antisemitische uitspraken die Baudet had gedaan tijdens een etentje in Tiel liep de partijtop leeg. Sindsdien is de stemming omgeslagen. In de Joodse gemeenschap is nu nauwelijks nog iemand te vinden die het antisemitisme van Baudet en zijn partij zal ontkennen. Hoewel … nog vorige week kondigde een lezer van het NIW gerechtelijke stappen aan naar aanleiding van onze ‘hetze’ tegen de extreemrechtse partij en haar leider.

Het is verleidelijk het vonnis te vieren als een overwinning

Het is verleidelijk de rechterlijke uitspraak te vieren als een overwinning op het antisemitisme in ons land, dat zich uitbreidt als een olievlek die inmiddels ook de Haagse Hofvijver heeft vergiftigd. Elke nederlaag voor het Forum voor Democratie is op het eerste gezicht een zege voor Joods Nederland. Zeker gezien de emotionele beelden van eisers Mattie en Myrna Tugendhaft, Rob Moscou en Rudie Cortissos in het kort geding tegen Baudet. Zij zaten daar mede namens hun ontelbare vermoorde familieleden en hun overwinning is hun meer dan van harte gegund.

U voelt het al, er hangt een ‘maar’ in de lucht. Zonder de minste kritiek te willen leveren op de individuele klagers, moeten we ons afvragen of het kort geding tegen Baudet wel zo’n goed idee was. Als de mede-eisers CIDI en het CJO antisemitisme willen bestrijden, is het dan slim een politiek leider via de rechter het zwijgen op te leggen? Als je Baudets aanhangers ervan wilt overtuigen dat zij niet in een door machtige Joden gecontroleerde maatschappij leven, zou het contraproductief kunnen werken wanneer Joodse organisaties een populaire voorman de mond snoeren.

Martelaar
Het begrip ‘pyrrusoverwinning’ dringt zich op. Baudet verklaarde zich direct na de uitspraak tot slachtoffer en martelaar van het vrije woord. Zoals te verwachten viel, molk hij zijn vonnis ten volle uit. Het proces was live te volgen op de website van zijn partij met de toevoeging dat de zaak was aangespannen door ‘een aantal “joodse” organisaties’ (weer die aanhalingstekens). Uiteraard tekenden Baudet en zijn advocaat Gerard Spong onmiddellijk hoger beroep aan en te vrezen valt dat de FvD-leider hoe dan ook als winnaar gezien zal worden. Immers, als hij verliest, wordt hij nog nadrukkelijker slachtoffer en martelaar en zal voor zijn aanhang het waanbeeld van een machtige Joodse samenzwering tegen ‘onze vrijheid’ alleen maar aan populariteit winnen.

Als Baudet wint, zijn met terugwerkende kracht al zijn antisemitische, de Holocaust bagatelliserende uitspraken rechtmatig. Met een stempel van goedkeuring van de rechter. Desnoods vecht het Forum de zaak uit tot bij de Hoge Raad, bij iedere hogere rechterlijke instantie neemt de inzet alleen maar toe. Het is niet moeilijk voor te stellen hoe Baudet en zijn aanhang een overwinning bij het hoogste rechtscollege zullen vieren met treiterende uitspraken over de Joodse gemeenschap. Verliest de partijleider in hoogste instantie, blijkt daar voor zijn aanhang alleen maar uit dat de ‘Joodse’ organisaties tot in de hoogste echelons van onze ‘rechtsstaat’ (hun aanhalingstekens) de dienst uitmaken. Baudets win-win als Joodse lose-lose dus.

Baudet verklaarde zich direct tot martelaar van het vrije woord

Groepsbelediging
Juridisch gezien is het opmerkelijk dat de civiele rechter de gewraakte uitlatingen als onrechtmatig heeft bestempeld, terwijl het Openbaar Ministerie deze vooralsnog niet strafbaar lijkt te vinden. Baudet is (nog) niet strafrechtelijk aangeklaagd. Is het niet in eerste instantie aan de strafrechter in meervoudige kamer om te bepalen of de uitspraken van een Nederlandse parlementariër onrechtmatig zijn? Als het OM de uitlatingen toelaatbaar vindt, lijkt het niet logisch dat een ander overheidsorgaan zijn rol overneemt. De openbare aanklager had er daarentegen geen enkele moeite mee Geert Wilders voor de rechter te slepen wegens belediging van het Marokkaanse volksdeel.

Vervolging is mogelijk op grond van artikel 137c van het Wetboek van Strafrecht, dat onder meer groepsbelediging strafbaar stelt. Het is wel een riskant middel, omdat het op gespannen voet staat met de vrijheid van meningsuiting, die in een democratie hoog aangeslagen wordt. In Nederland is de rechter gelukkig nog terughoudend bij de toepassing van het leerstuk groepsbelediging, maar het is voorstelbaar dat het wetsartikel onder invloed van woke gedachtegoed een ruimere uitleg zal krijgen. Nu wordt het gebruikt om Holocaustontkenners te veroordelen. Is het straks strafbaar de nakba te relativeren? Met een minimale herinterpretatie van de rechter zijn tal van kwesties onder groepsbelediging te scharen. Nu is het Baudet, maar wat als Arnon Grunberg straks de Marokkanen vergelijkt met Joden tijdens de Shoa?

Of als een progressieve politicus vluchtelingen ziet als ‘de nieuwe Joden’? Rechter Dudok van Heel constateerde dat Baudet een voedingsbodem voor antisemitisme had gelegd en dat zijn uitlatingen onnodig grievend waren. Dat zijn zo ongeveer de definities van haatzaaien en groepsbelediging. Het zou aan de meervoudige strafhamer moeten zijn dit soort uitspraken te doen, niet aan één individuele rechter.

Net-niet-vergelijking
De dwangsom van 25 duizend euro per dag woog blijkbaar zwaarder dan principes: Baudet gaf gehoor aan het vonnis en verwijderde zijn gewraakte tweets. Desondanks kunnen we nu al constateren dat het kort geding één ding niet bereikt: een matiging van de toon in het Forum voor Democratie. De partij lijkt bijna wekelijks verder te radicaliseren in de richting van een partij waarin Jodenhaat niet zomaar een bijverschijnsel is, maar waar antisemitisme een centraal politiek principe lijkt te zijn. En dan gaat het nog niet eens over de ‘kerstgroet’ van de jongerenorganisatie JFvD, die haar leden een zalig Joelfeest toewenste. De laatste keer dat in Nederland iemand dat Germaanse midwinterfeest officieel vierde, was in Westerbork, zo liet nota bene Forumkopstuk Theo Hiddema ‘zijn’ jongeren fijntjes weten.

Intussen waarschuwt Forumer Pepijn van Houwelingen zijn collega-Kamerleden voor de ‘tribunalen’ die eraan komen. Extra opvallend omdat zijn leider partijleider schande spreekt van het Neurenbergtribunaal waar na de Tweede Wereldoorlog de nazikopstukken berecht werden. Baudet zelf blijft de grenzen van het betamelijke opzoeken. Zo vergeleek hij een gele sticker die een gevaccineerde Canadees droeg met … nee, natuurlijk niet met de Shoa, dat mocht hij immers niet meer. Dus schreef hij: “Ik ga hier natuurlijk geen vergelijking maken met het verleden, maar…” Het leverde hem ruim tweeënhalf duizend likes op, zijn aanhangers hadden aan een half woord genoeg. Net als bij zijn vergelijking tussen ‘uitsluiting’ bij een sinterklaasviering nu en het opsluiten van Joden in een Pools getto, berustte ook deze net-niet-vergelijking op een leugen. Het kindje op de foto was niet uitgesloten omdat het ongevaccineerd was en de gele badge in Canada had niets met vaccinatie te maken – het was een bagagesticker.

De Rothschilds
De uitspraak van de voorzieningenrechter weerhoudt Baudet er geenszins van zijn vergelijkingen te blijven spuien. Zijn lakeien in de Kamer werken ruimhartig mee. Wat te denken van de Kamervragen die de FvD-fractie stelde over De vaandeldrager van Rembrandt, die de Franse tak van de bankiersfamilie Rothschild verkocht aan de Nederlandse staat? Vraag 19 is een flagrant voorbeeld van antisemitische complottheorieën in het parlement: “Bent u zich ervan bewust dat u de Rothschildfamilie met het bedrag van 175 miljoen euro zou kunnen ondersteunen in het nastreven van hun politieke en maatschappelijke doelstellingen?”

Deze vragen kunnen niet vervolgd of verboden worden, omdat zij onder de parlementaire onschendbaarheid vallen. Maar moeten politici wél aangeklaagd worden als zij dit soort antisemitische complottheorieën buiten de Kamer spuien? Meningen verbieden, hoe abject ze ook zijn, zou niet het middel moeten zijn waarmee een sterke democratie zich wapent tegen de standpunten van politici en politieke bewegingen. Een samenleving die dat middel inzet, leeft in vrees voor de uitlating van een kleine minderheid. Bestrijd haar gedachtegoed met argumenten, met spot en hoon, met een ondoordringbaar cordon sanitaire, maar wordt het vrijheidskind nu niet met het badwater weggegooid?

Horrorclown
De ten onrechte aan (de antisemitische) Voltaire toegeschreven uitspraak ‘Ik ben het oneens met wat je zegt, maar ik zal tot in de dood jouw recht het te zeggen verdedigen’ is een bijna ondraaglijk cliché geworden. Maar in deze tijden van cancel culture is het adagium misschien relevanter dan op enig moment in de afgelopen halve eeuw. Waarbij niet vergeten mag worden dat het bijna altijd minderheden zoals de Joodse zijn die uiteindelijk het hardst worden getroffen door het beperken van burgerlijke vrijheden.

Is dit echt waar we als samenleving naartoe willen?

Dezer dagen zong al een nieuw geval rond op de sociale media waarin de Shoa een rol speelt. Veel twitteraars, de overgrote meerderheid niet-Joods, spraken schande van de grap die komiek Peter Pannekoek in zijn oudejaarsconference maakte over Auschwitz. Los van het misverstand – het betrof juist kritiek op Holocaustvergelijkingen – rijst de vraag: is dit waar we als samenleving naartoe willen? Is elke smakeloze grap reden tot aangifte tegen de cabaretier in kwestie, zoals talloze socialmediagebruikers op hoge toon van het CIDI eisten? En waarin onderscheiden de eisers zich van moslims die zich beledigd voelen door een spotprent van hun profeet? Natuurlijk is de cabaretier Pannekoek een ander geval dan de politicus Baudet. Al zouden zij elk op hun eigen manier komieken genoemd kunnen worden – de een als moppentapper op de bühne, de ander als horrorclown uit nachtmerries.

Credit grote foto: Andor Elekes