De storm rond Beth Shalom is in volle hevigheid gaande. Het Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers wil directeur Bloemendal nu via de rechter laten ontslaan en de Inspectie voor de Gezondheidszorg deed deze week opnieuw een vervelende constatering: de veiligheid van een aantal balkons van locatie Amstelveen is onder de maat. Gevolg: balkons gesloten…
Ondanks de recente maatregelen die bij Beth Shalom zijn getroffen zoals de aanstelling van interim-manager Jeroen Collette (zie NIW 44) is het zorgcentrum nog niet in rustiger vaarwater gekomen. Vooral het feit dat directeur Michael Bloemendal aanblijft en – zoals voorzitter van de Raad van Toezicht Ella Wijnschenk-Oesterman vorige week in het NIW stelde – nog altijd het vertrouwen geniet van zowel de Raad zelf als van ondernemingsraad en cliëntenraden, is niet overal met gejuich ontvangen. Zeker niet bij het Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers (VBV). VBV-voorzitter Flory Neter vertelt over deze drastische stap: „Tachtig procent van onze leden zijn bewoners of potentiële bewoners van Beth Shalom. De nieuwsfeiten over Beth Shalom baren ons ernstige zorgen. Het is nagenoeg de enige Joodse oudereninstelling waar onze leden een prettige oude dag kunnen en willen slijten. Voor ons heeft Bloemendal te vaak gefaald. We willen hem daarom nu tot ontslag dwingen.” Het VBV besloot om in actie te komen nadat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) een paar weken geleden met een vernietigend inspectierapport kwam en het zorgcentrum onder verscherpt toezicht stelde. Neter: „En dit is niet de eerste keer dat er problemen zijn. Zeven jaar geleden heeft het Amsterdamse toezichtorgaan Sigra directeur Bloemendal op de vingers getikt en vorig jaar kreeg Beth Shalom al een waarschuwing van de IGZ. Naar aanleiding van het laatste IGZ-rapport hebben wij de Raad van Toezicht van Beth Shalom per brief gevraagd om Bloemendals aftreden. Tot op heden hebben wij niets van hen gehoord,” zegt ze. De toonzetting van haar brief is hard. „Bloemendal heeft een jaar de tijd gehad om de zorgprotocollen bij Beth Shalom op orde te krijgen. Dat lukte hem niet en daarom moet hij weg. Hij heeft geen compassie voor mijn bejaarden en is het directeurschap dus niet waard.” Neter zegt wel contact te hebben gelegd met leden van de cliëntenraad, maar ze wil niet zeggen wat daar uitkwam. Met de ondernemingsraad had ze geen contact. „Op een gegeven moment moet je je eigen objectieve koers varen en je niet meer laten beïnvloeden.” In elk geval zit het haar hoog dat de Raad van Toezicht nog niets van zich liet horen.
Kort geding
Dat uitblijven van een antwoord blijkt nu niet zonder gevolgen: het VBV spant een kort geding aan. „Onze advocaat Quintus Abeln heeft een brief bestuurd aan de Raad van Toezicht waarin hij onze gerechtelijke stappen aankondigt. Ook nu blijft het stil van de andere kant,” aldus Neter. Maar dat is niet de enige reden voor de rechtsgang. „Andere Joodse instellingen laten ons zwemmen. We krijgen geen steun, niet van het Joods Maatschappelijk Werk en niet van de Gemeenschapsraad. Ik heb echter maar één prioriteit: optimale zorg voor onze bejaarden. Er rest mij dus geen andere keus dan naar de rechter te stappen.” VBV wil dat Bloemendal op nonactief wordt gesteld of ontslagen wordt door de Raad van Toezicht. „Als de Raad van Toezicht dat niet doet, dan dwingen wij zijn ontslag via de rechter af. Bloemendal mag niet meer de gelegenheid krijgen om zijn expertise te laten gelden. Hij heeft in het verleden veel kapotgemaakt. Hij heeft het wel over een bejaardentehuis met nesjomme, maar zijn nesjomme wordt lang niet door alle partijen gewaardeerd.” Ze verwacht dat VBV het kort geding kan winnen. „Ik ga ervan uit dat de rechter er met een redelijke, rationele blik naar kijkt en een verstandig besluit neemt.” In een mail had ze kort contact met Bloemendal zelf. „Hij zegt daarin dat hij mijn emoties begrijpt, maar daarmee doet hij mij tekort.”
‘Gekrakeel’
Naar aanleiding van Neters opmerking aan het adres van Joods Maatschappelijk Werk (JMW) vroeg het NIW directeur Hans Vuijsje om een reactie. „Mevrouw Neter heeft inderdaad contact met ons opgenomen. JMW moest er volgens haar maar voor zorgen dat Bloemendal werd ontslagen en dat de Raad van Toezicht van Beth Shalom zou opstappen. Ik heb geantwoord dat JMW het een zeer zorgwekkende situatie vindt, maar dat wij verder niet over het reilen en zeilen van Beth Shalom gáán. Mevrouw Neter denkt soms dat JMW alleen maar het kwade vertegenwoordigt en nu zijn wij opeens de Almachtige die moet ingrijpen. Geen van beide zijn aan de orde. Wij hebben geen formele positie bij Beth Shalom. Informeel hebben wij natuurlijk onze zorg kenbaar gemaakt, samen met het Joods Zorgcircuit hulp aangeboden en wat adviezen gegeven. De inhoud van die informele contacten brengen wij niet naar buiten. Dat soort gedoe helpt niet bij het oplossen van problemen. De Raad van Toezicht van Beth Shalom is als enige verantwoordelijk. Onder het verscherpt toezicht van de Inspectie moeten zij zich nu helemaal kunnen concentreren op het oplossen van de problemen en op de optimale zorg die de bewoners verdienen. Laten wij ze daar nou niet door allerlei onnodig gekrakeel van afleiden!”
Problemen met balkons
De rechtsgang van het VBV tegen Beth Shalom was deze week niet het enige probleem bij het zorgcentrum. Tijdens een onaangekondigde controle constateerde de IGZ nieuwe gebreken. In de nieuwe Amstelveense vestiging bleek dat balkons niet voldoen aan de veiligheidseisen. De afrasteringen die de ouderen moeten beschermen tegen een eventuele val zijn vooralsnog onder de maat. Daarnaast ontbreekt het aan voldoende toezicht op de bewoners wanneer zij zich op de balkons bevinden. „Het gaat niet direct om de hoogte van het hekwerk, maar om de veiligheid van de mensen zelf. Als je bijvoorbeeld een stoel tegen de hekken zet, kun je er alsnog overheen klimmen. Bij Beth Shalom ontbreekt het momenteel aan mensen die daar toezicht op houden. We hebben daarom verzocht om de balkons te sluiten,” legt woordvoerder Wilbert Ranz van de IGZ uit. De inspectie let extra op. „De instelling staat serieus onder verscherpt toezicht, dus letten we ook op dit soort dingen. We zullen in de toekomst meer onaangekondigde bezoeken brengen aan Beth Shalom.” In totaal gaat het om vier balkons die gesloten zijn. De Amstelveense bewoners kunnen voorlopig dus geen gebruik maken van deze balkons.
Marktconform
In het inspectierapport staat onder meer dat Beth Shalom meer transparantie moet nastreven. Om dit punt en andere zaken te verbeteren werd Jeroen Collette, een zwaargewicht op het gebied van interim management in de zorg, aangetrokken. De nieuwe interim-manager is onder andere associé bij het gerenommeerde bureau Boer & Croon Executive Managers, dat interim-managers op maat levert. In het kader van meer transparantie vroeg het NIW vorige week aan de Raad van Toezicht van Beth Shalom naar het salaris dat Colette in de komende maanden zal verdienen. De Raad weigerde zich daar over uit te laten. „De interim manager wordt marktconform betaald.” Punt. Omdat penningmeester van de Raad, Gideon Tahan, tegelijkertijd meldde dat Beth Shalom er ook in financieel opzicht niet al te rooskleurig voor staat, was het NIW toch nieuwsgierig naar wat ‘marktconform’ zo ongeveer inhoudt. Omdat de Raad van Toezicht verder geen bedragen wilde noemen, richtte het NIW zich tot Boer & Croon. Ook daar vingen we bot. Elemerse de Jong, marketing & communicatieadviseur bij het bedrijf, antwoordt schriftelijk op onze vraag: „Wij verschaffen deze informatie niet aan derden. Excuses dat wij u hiermee niet kunnen helpen.”
‘Tips’ en zorg
Het NIW sprak echter niet alleen met officiële vertegenwoordigers van betrokken partijen. Ook werknemers en oud-werknemers, familieleden van bewoners en ex-bewoners van het tehuis namen contact op met de redactie. Daarbij stuitte het NIW op veel angst. Het ging om mensen die wel wilden praten maar anoniem wilden blijven. Sommige wilden in eerste instantie graag in gesprek, maar trokken zich in tweede instantie volledig terug. Het is duidelijk dat er binnen de Joodse gemeenschap en bij werknemers veel onrust is. De ‘tips’ varieerden van beschuldigingen over affaires tussen leidinggevenden en ‘ondergeschikten’ die de werkverhoudingen zouden beïnvloeden en manlijke medewerkers die vrouwelijke collega’s zouden lastigvallen, tot beschuldigingen over vermissingen van luxeartikelen. De namen van de mensen die deze verklaringen aflegden, zijn bij de redactie bekend. Aangaande dat laatste vertelt een zoon van een vrouw die nog niet zo lang geleden in Beth Shalom overleed: „Je mag het daarbij officieel niet hebben over diefstal. Maar mijn moeder was tot op het laatste moment zeer bij de pinken, hield als zakenvrouw al haar uitgaven goed bij in een kasboekje, maar naast geld konden we ook een sieraad – enig aandenken aan haar grootouders en enig bezit dat was overgebleven uit de oorlog – als ‘vermist’ opgeven. Toch ben ik niet volledig negatief over Beth Shalom. De medewerkers in vaste dienst, degenen die vaak tot een uur of vijf werken, doen hun uiterste best en dat is niet altijd even gemakkelijk. Veel medewerkers zijn niet opgeleid om essentiële beslissingen te nemen, maar omdat veel teamleiders zijn vertrokken en niet zijn vervangen, zitten zij met verantwoordelijkheden die ze niet kunnen nemen. Andere, goede krachten zitten al maanden overspannen thuis. In de avond komen de uitzendkrachten binnen, en voor hen was mijn moeder echt bang. Ze wilde het liefst met de kamerdeur op slot slapen, maar dat kon natuurlijk niet. Op e-mails die ik naar de directie stuurde waarin ik mijn zorg uitte, heb ik nooit antwoord gehad. Daarin ben ik overigens niet de enige. Dat is een veelgehoorde klacht.”
Niet alleen in Beth Shalom
Familieleden van een andere bewoonster namen voorzorgsmaatregelen. Zo kwam het NIW het verhaal ter ore dat familieleden van een bewoonster een diamant in een ring bij voorbaat verruilden voor een nepversie. Noem het vooruitzien: de ring met nepbriljant raakte ‘zoek’. Eerlijkheid gebiedt echter te zeggen dat Beth Shalom daarin niet alleen is. Dezer dagen nog verscheen in een landelijk dagblad een uitgebreide reportage over diefstal in bejaardentehuizen. Het is een landelijk, algemeen probleem met als grootste obstakel de bewijsvoering. Er zijn nu eenmaal bejaarden die op z’n minst vergeetachtig worden, waardoor een en ander ook weleens daadwerkelijk zoekraakt. Niet iedereen heeft het vermogen om dan eerst bij zichzelf te rade te gaan, of bij het opgenomen familielid, en wijst gemakkelijk naar de medewerkers. Ook het opduiken van de MRSA-bacterie is niet uniek voor Beth Shalom. Die wordtbij meerdere instellingen aangetroffen. In een ingezonden brief van de arts en microbioloog B.G. Moffie op 17 augustus in Het Parool valt daarover onder meer te lezen: „Van iets wat helemaal niets bijzonders is, namelijk het regelmatig opduiken van MRSA in instellingen van de gezondheidszorg, wordt groot nieuws gemaakt. […] Infecties veroorzaakt door MRSA zijn eenvoudigweg geen nieuws.” Maar naast deze zaken die klaarblijkelijk vaker voorkomen, verklaarde een familielid van een inmiddels overleden bewoonster van Beth Shalom: „Mijn moeder is afgelopen voorjaar overleden. Ze had een eigen cliëntenrekening waar ze het een en ander van kon betalen zoals de pedicure etc. Toen zij overleed stonden nog enkele honderden euro’s op haar rekening. We leven nu medio augustus en ik wacht nog altijd op de definitieve afrekening.” Uiteraard vroegen wij zowel directeur Bloemendal als de Raad van Toezicht om commentaar over het door de VBV voorgenomen kort geding. Vlak voor het ter perse gaan van deze editie van het NIW kregen wij echter alleen van de voorzitter van de RvT, Ella Wijnschenk-Oesterman, de volgende reactie binnen: „We hebben de brieven van het VBV ontvangen en hebben daar kennis van genomen. Momenteel beraden we ons daarop.”
Abonneer op het NIW
