Bibi’s paradox

In het narratief van nationalistisch rechts heeft Israël de laatste gevechtsronde in Gaza met Hamas verloren. Bibi stond het leger niet toe een grootscheeps offensief te starten en wist tegen de wil van enkele coalitiepartners een nieuwe Gaza-oorlog te voorkomen. Dat is hem niet in dank afgenomen. 

Het Israëlische electoraat beloont doorgaans geen matiging of zelfbeheersing. Uit peilingen na het ingaan van het bestand bleek dat een overweldigende meerderheid vond dat Israël met alle denkbare militaire middelen Gaza had moeten binnentrekken om voor eens en altijd met Hamas af te rekenen. Netanyahu had echter drie goede redenen om van een dergelijke operatie af te zien en toonde zich ditmaal staatsman in plaats van politicus. Hij liet het staatsbelang prevaleren boven persoonlijk en partijpolitiek gewin.

De belangrijkste reden om van een nieuwe oorlog aftezien was dat hij daarmee de ontluikende relaties met enkele Arabische staten op het spel zou zetten. De tweede reden was van militair strategische aard. Het Israëlische opperbevel heeft Bibi er zeer wel van weten te doordringen dat een nieuwe oorlog door de IDF niet daadwerkelijk te winnen viel zonder duizenden burgerslachtoffers in Gaza en een (geringer) aantal aan Israëlische kant. Israël zou die oorlog met één hand op de rug hebben moeten voeren om een excessief aantal burgerslachtoffers te voorkomen en dat zou hebben geresulteerd in de zoveelste patstelling. Het zou derhalve een zinloze exercitie zijn geworden die uiteindelijk zou hebben geresulteerd in wat ook zonder grote oorlog haalbaar was, namelijk een al dan niet tijdelijk bestand.

Het Israëlische electoraat beloont doorgaans geen matiging of zelfbeheersing

Publiek geheim
Een derde reden waarom Bibi niet al te trigger happy was is zijn bezorgdheid over repercussies van het Internationaal Strafh of (ICC) in Den Haag. De openbare aanklager van dit (door Israël niet erkende) Hof zal binnen afzienbare tijd bekend moeten maken of het een internationaal strafrechtelijk onderzoek gaat instellen tegen Bibi en enkele ministers en hoge officieren voor het schenden van het oorlogsrecht in de vorige Gaza-oorlog, in 2014. Het is een publiek geheim dat Israël wijselijk heeft besloten – ondanks de weerzin tegen het ICC – toch via een derde partij aan het preliminair vooronderzoek mee te werken, om daarmee een strafrechtelijk onderzoek en mogelijke vervolging te voorkomen. Het ICC heeft immers alleen bevoegdheid verdachten van mensenrechtenschendingen te vervolgen indien zij in hun eigen land de dans zijn ontsprongen. Israël dient dus aan te tonen dat de vermeende gevallen van schendingen uitputtend door de IDF zelf zijn onderzocht en in geval van laakbaar handelen de verantwoordelijken daarvoor in eigen land zijn vervolgd.

Als Israël dat heeft nagelaten of met de mantel der liefde heeft bedekt kan de aanklager in Den Haag ultiem tot vervolging besluiten en een internationaal arrestatiebevel doen uitgaan. Met de vorige Gaza-oorlog nog in zijn achterhoofd was het enthousiasme bij Bibi dus recentelijk niet groot om een tot niets leidende nieuwe militaire operatie te starten.

Zeker is dat hij daarvoor bij nieuwe verkiezingen een electorale prijs moet betalen, al gaat eenieder ervan uit dat Likoed met Bibi als leider opnieuw de verkiezingen zal winnen. Rechts-nationalistische leiders als Bennett en Lieberman zullen zeker garen spinnen bij de tentoongespreide wijsheid en zelfbeheersing van de premier. Maar het meest te duchten heeft Bibi paradoxaal genoeg van degenen die hem thans bijvallen en prijzen. Dat hij publiekelijk door Gideon Levy van Haaretz lof toegezwaaid krijgt is politiek dodelijker voor hem dan de afkeur van brullend nationalistisch-rechts. Levy gaat immers ter rechterzijde door voor lafaard en volksvijand nummer een.