Heel Jeruzalem rouwt om de vermoorde gijzelaars. Er zijn geen woorden voor de diepe ellende waarin Ori, Almog, Carmel, Alex, Eden en Hersh aan hun veel te vroege einde zijn gekomen. Carmel, de oudste van de zes, werd tijdens haar gevangenschap veertig. Hersh, de jongste, was 23. Over Hersh en zijn familie schreef ik eerder. Hoewel geen enkele dood tragischer is dan de andere, had Hersh een speciale plaats in de harten van vele bekenden van mij. Hij kwam op zevenjarige leeftijd met zijn ouders naar Israël en woonde sindsdien in Jeruzalem. Ik ken mensen die hem bijna zijn hele leven in sjoel hebben zien opgroeien, ik ken de ontwerper van het bensjboekje voor zijn bar mitswa. Hoe dichter je bij het huis van zijn ouders kwam, hoe vaker je zijn open, relaxte gezicht van posters en spandoeken zag glimlachen. Nadat er in april een propagandafilmje van Hamas met hem was uitgelekt, kwam er eindeloos veel graffiti bij: “Hersh leeft!” Maar nu is hij er definitief niet meer.
Dankbaar
Dagelijks komen er honderden mensen per dag op de sjivve, buitenshuis in grote tenten, om de familie enige troost te bieden. De bezoekers krijgen vaak maar maximaal één minuut per persoon met de familie en staan hiervoor in principe meer dan een uur in de rij. Vrijwilligers delen water en snacks uit aan alle wachtenden en de straat is helemaal afgezet. Er zijn talloze condoleanceboeken, die iedereen mag ondertekenen. Officieel komen de bezoekers om troost te bieden aan de rouwende familie, maar ik denk dat veel van hen evenveel steun halen uit het zien van de rouwenden als omgekeerd. Of misschien wel meer.
Ik heb zelden meer bewondering gehad voor een familie dan voor deze
Jon en Rachel Goldberg-Polin waren elf maanden lang een internationaal symbool van hoop op de terugkomst van hun ontvoerde en gemutileerde zoon. Nu zijn de ouders getransformeerd tot ultiem symbool van rouw en pijn, maar ook van Joodse dankbaarheid. Ik heb zelden in mijn leven meer bewondering gehad voor een familie dan voor deze. Na zoveel maanden van collectieve onzekerheid, angst en woede kunnen de mensen die het diepst in de afgrond van het lijden blikten, nog steeds dankbaar zijn. Dankbaar, zoals moeder Rachel op de begrafenis zei, voor het geschenk van haar lieve, onconventionele, avontuurlijke zoon. Dankbaar voor alle steun van haar omgeving en van talloze mensen overal ter wereld, ook nu Hersh niet meer leeft. Hij is, zoals zijn moeder zei, ‘eindelijk, eindelijk, eindelijk’ vrij.
Grootsheid
Hartverscheurend. Nog steeds draagt Rachel een stukje tape op haar borst met het aantal dagen sinds 7 oktober. Op de begrafenis was dat 332. Hoeveel ouders, broers, zussen, neven en nichten, vrienden en collega’s moeten het al zo lang zonder hun dierbaren doen? Zelfs na de dood van hun zoon blijven de ouders solidair met iedereen die lijdt onder zo’n verwoestend gemis. De grootsheid is ongekend.
Ik had de hereniging van Hersh met zijn ouders al zo vaak voor me gezien, maar die is uitgebleven. Nu is het misschien meer dan ooit van belang als Israëlische bevolking te laten zien hoe dankbaar wij zijn voor het bestaan van deze familie, die wat mij betreft het gezicht van het jodendom van deze eeuw voorgoed hebben veranderd met hun bovenmenselijke kracht en wijsheid. Vader Jon parafraseerde de gebruikelijke uitspraak: hij hoopte op de begrafenis dat de nagedachtenis aan Hersh niet alleen een zegen, maar een revolutie, mahapecha, zou betekenen. Voor het terugkomen van alle gijzelaars, voor eenheid in de Israëlische maatschappij en voor vrede. Bring them home now!
