Volgens de Amerikaanse oud-minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright zien we in een groeiend aantal westerse landen een erosie van de democratische rechtsstaat. In haar nieuwe boek Fascisme: Een waarschuwing somt ze een aantal westerse landen op waar zich een sluipend proces richting een pseudo-fascistische, autoritaire staatsvorm afspeelt. Bovenaan de lijst staat haar eigen Verenigde Staten waar met het aantreden van president Trump met steeds bottere bijlen wordt ingehakt op de democratische rechtsstaat. Kritische geluiden worden als onvaderlandslievend neergesabeld en de media en journalistiek tot volksvijanden gedemoniseerd.
Albright maakt zich terecht grote zorgen. Haar eigen land gold immers als de hoeder van de westerse democratieën en als lichtend voorbeeld voor volkeren die zuchtten onder repressie. Door de erosie van de Amerikaanse rechtsstaat hebben tal van regeringen in feite meer speelruimte gekregen om er eveneens autoritaire agenda’s op na te houden. Helaas komt in de rij staten waar het bergafwaarts met de rechtsstaat gaat ook Israël voor. Stapsgewijs vindt binnen de Israëlische samenleving een proces plaats dat ultiem kan uitmonden in een autoritaire staat.
Duimschroeven
Albright pleegt in interviews, als zij het over het gevaar van fascisme heeft, een uitspraak van Mussolini aan te halen. Hij schijnt gezegd te hebben dat staatsgrepen niet nodig zijn, als men de oppositie maar stap voor stap de duimschroeven aandraait. “Als je ongemerkt een kip wilt plukken moet je dat niet in één keer doen, maar elke dag een veertje,” luidt de aan hem toegeschreven metafoor.
De regering Netanyahu heeft (nog!) niet besloten dat kritische Joden het land niet meer in mogen. Zij worden bij aankomst door de geheime dienst verhoord over hun politieke voorkeuren. Kennelijk heeft men besloten kritische Joden te intimideren zodat ze uiteindelijk zelf uit het land wegblijven, volgens Mussolini’s metafoor rond het gefaseerd plukken van de kip.
Geen enkel systeem leent zich zo gemakkelijk voor het geruisloos introduceren van een autoritair systeem als het democratische. Maar dan dient men wel eerst de verdedigers van de rechtsstaat kalt te stellen. Rechters dienen handlangers van de machthebbers te worden en journalisten hun woordvoerders in plaats van hun critici.
Onder ‘het volk’ wordt steeds meer uitsluitend supporters van Netanyahu verstaan
In Hongarije bestaat geen enkel kritisch en onafhankelijk tv- station meer. President Orbán heeft kritische journalisten niet laten opsluiten, hij heeft de staatsomroep overgenomen en onafhankelijke, commerciële zenders laten opkopen door gefortuneerde en bevriende oligarchen.
Bibi heeft ook de staatsomroep in zijn macht weten te krijgen en heeft evenzeer korte lijnen naar oligarchen die in commerciële media willen investeren om hem in het zadel te houden, in ruil voor wederdiensten. Maar gelukkig zijn er ook nog vrije en kritische media over.
Madeleine Albrights vrees voor het fascisme is niet ongegrond. Er zijn tendensen, van Venezuela tot Hongarije, van Turkije tot onze eigen Joodse staat, die alarmerend zijn. Ze voltrekken zich niet in snel tempo, maar (conform de kip van Mussolini) juist langzaam en gestadig. Wie de klok een decennium terugzet ziet hoe ver het totalitarisme al is opgerukt. Geheim agenten onderwerpen kritische Joden met een lange staat van dienst aan Israël en het zionisme bij binnenkomst urenlang aan kruisverhoren, met als bottom line de allesoverheersende vraag: “Wat vindt u van Bibi?”. Op basis van de vermaledijde Joodse Natiestaatwet is Israël het land van het Joodse volk. Maar in de praktijk gaat het er steeds meer op lijken dat onder ‘het volk’ uitsluitend supporters van de regering Netanyahu wordt verstaan.
Abonneer op het NIW
