Het rommelt al langere tijd binnen het NIK. De ressorten Den Haag, Rotterdam en het IPOR hebben besloten hechter te gaan samenwerken.
Het NIK, het Nederlands Israëlietisch Kerkgenootschap, is een samenwerking van alle orthodoxe (conservatieve) gemeenten in Nederland. Het is samengesteld uit een Centrale Commissie (CC), die een Permanente Commissie (PC) kiest. Het best is het te vergelijken met een Tweede Kamer (de CC) en een regering (de PC). De CC bestaat al sinds jaar en dag uit 23 vertegenwoordigers en de zetelverdeling is als volgt: negen voor het IPOR (interprovinciaal opperrabbinaat) dat de mediene-gemeentes vertegenwoordigt, tien voor het ressort Amsterdam, twee voor het ressort Den Haag en twee voor Rotterdam. Deze week werd bekend dat de bestuurders van Den Haag, Rotterdam en het IPOR ‘meer met elkaar willen gaan samenwerken’.
Ellen van Praagh is voorzitter van het IPOR. Zij vertelt het NIW: “De rabbijnen van Rotterdam, Den Haag en IPOR werken al langere tijd goed samen, maar dat willen we nu formaliseren en echt met z’n drieën gaan optreden. Ook de bestuurders. We willen samen knopen gaan doorhakken. Er is veel overleg tussen mij en de voorzitters van Den Haag, Arjeh Baumgarten, en Leo Vromen van Rotterdam. Dit plan moet nog worden voorgelegd aan onze achterban, ik hoop dat dat voor de Hoge Feestdagen in september kan gebeuren. Onze intentie is om tot een werkbare situatie te komen voor Joods Nederland, waarin wij in openheid met elkaar kunnen opereren en doen wat nodig is. Met een simpele structuur, geen geheime agenda’s, gewoon rechttoe-rechtaan.”
Consequenties
Arjeh Baumgarten, de voorzitter van ressort Den Haag, is uitgesprokener: “We voelen ons langzamerhand steeds minder thuis binnen het grote NIK. Onderzocht wordt of het mogelijk is om uit NIK-verband te stappen. Zeker nu ook daarbinnen strubbelingen zijn. We beginnen ons af te vragen of het niet beter is om onze eigen weg te volgen.” Dat zou dus een splitsing in orthodox Joods Nederland betekenen.
‘Wil je ons niet bij de beslissingen betrekken? Prima. Maar dan moeten wij onze conclusies gaan trekken’
Baumgarten: “We moeten in kaart brengen wat dat voor consequenties heeft. Vooral financieel. Regelmatig hebben niet alleen ik, maar ook andere leden zich afgevraagd wat het NIK voor toegevoegde waarde heeft. Heel veel mensen van buiten Amsterdam voelen zich er niet meer thuis. Er zijn veel dossiers die blijven liggen. Ze lijken stuk voor stuk oplosbaar, maar er is een gebrek aan transparantie. Wil je ons niet bij de beslissingen betrekken? Prima. Maar dan moeten wij onze conclusies trekken. Let wel: dit is geen dreigement. We weten niet eens of het mogelijk is om uit het NIK te stappen. Maar ik neig ertoe om dat te onderzoeken. De PC wordt nu te veel geleid vanuit Amsterdam en omgeving. Men weet van het bestaan van Joodse gemeenten daarbuiten over het algemeen niets af.”
Reactie
Jonathan Soesman, de voorzitter van de PC van het NIK, reageert: “Ik wil heel graag met iedereen in gesprek. Ik zou zeggen: als je ontevreden bent, vertel wat je dwarszit, dan kunnen we daarover in gesprek gaan. Het NIK is er voor de kehillot. De kehillot zijn er niet voor het NIK. Ik weet dat er spanningen zijn over de voorgestelde bestuurswijzigingen, ook over de door ons voorgestelde veranderende positie van ressorten. In een voorstel waarmee de CC al akkoord is gegaan, zou de structuur van ressorten verdwijnen en zou in het NIK een rechtstreekse representatie van de kehillot komen. Ik wil graag om de tafel met de mensen die daarin actief zijn. En let wel, ik weet wat het is om Joods te zijn in de mediene. Ik kom zelf uit Nijmegen. Ik wil direct van de kehillot horen wat ze willen.”