Doodslag verdeelt Israël

Het moment waarop Azaria de gewonde terrorist Al-Sharif executeert (l.) en Azaria in de rechtbank in afwachting van zijn veroordeling. Foto’s: YouTube (l.) en Miriam Alster

De veroordeling van een IDF-militair wegens doodslag op een Palestijnse terrorist heeft tot bittere verdeeldheid binnen de Israëlische samenleving geleid. Wat er nu gebeurt met sergeant Elor Azaria is van cruciaal belang voor de toekomst van de Joodse staat.

De beelden gingen maart vorig jaar de wereld rond. De 21-jarige Abd al-Fatah al-Sharif ligt gewond op straat in Hebron nadat hij een Israëlische soldaat neergestoken heeft. Na een paar minuten loopt Azaria naar hem toe, richt zijn geweer op hem en schiet hem – ogenschijnlijk in koelen bloede – door het hoofd. Geen van de militairen en hulpverleners op de video lijkt zich er bijzonder druk om te maken.
Dat laatste deed de IDF-leiding wel degelijk. Azaria werd wegens doodslag aangeklaagd voor de krijgsraad en op woensdag 4 januari sprak rechter kolonel Maya Heller haar vonnis uit: schuldig. Heller veegde de nogal tegenstrijdige argumenten van Azaria’s verdediging – Al-Sharif zou tegelijkertijd nog een gevaar hebben gevormd én al dood zijn – van tafel: “Het feit dat de man die op de grond lag een terrorist was rechtvaardigt deze disproportionele daad niet.”
Juridisch lijkt er weinig op het vonnis aan te merken. Een bij het incident aanwezige soldaat getuigde dat Azaria vlak voor hij schoot had gezegd: “Hoe kan het zijn dat mijn vriend is neergestoken en de terrorist nog leeft?” En zijn commandant herinnerde zich dat Azaria na afloop had gezegd: “De terrorist verdiende het te sterven.” David Enoch, hoogleraar rechtsfilosofie aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem liet aan de New York Times weten dat de veroordeling wegens doodslag ‘gerechtvaardigd’ is, om eraan toe te voegen: “Ik ben er niet zeker van dat deze uitspraak positief ontvangen zal worden door veel soldaten en bij het grote publiek.”

Gratie
Enoch bleek daarin gelijk te hebben, de inkt op het vonnis was nog niet droog of een storm van verontwaardiging brak los. Demonstranten – waaronder leden van de beruchte harde kern van Beitar Jeruzalem-fans – blokkeerden de rechtbank in Jeruzalem en raakten slaags met de politie. Aanwezigen in de rechtszaal riepen dat het vonnis ‘het einde voor het Israëlische leger’ betekent en scholden de rechters uit voor ‘smerig links tuig’. Sommige demonstranten dreigden dat IDF-bevelhebber Gadi Eizenkot hetzelfde lot wacht als Yitzhak Rabin.
Ook politici toonden zich ongelukkig met Azaria’s vonnis, ondanks het feit dat de regels van het Israëlische leger helder zijn: een buiten gevecht gestelde vijand mag niet worden gedood. Waar nota bene de rechts-nationalistische Avigdor Lieberman ertoe opriep het vonnis te respecteren, pleitte Shelly Yacimovich van de Arbeidpartij voor gratie voor Azaria, die een maximumstraf van twintig jaar cel boven het hoofd hangt. Ook premier Netanyahu is voorstander van gratie, zo schreef hij op zijn Facebookpagina.

Bloedbad
De vraag is of het toekennen van gratie een verstandige zet is voor de Joodse staat. Op dit moment kunnen de Israëli’s zich laten voorstaan op hun onafhankelijke rechtspraak en de morele codes van de IDF. Immers, hoeveel Egyptische politiemannen zijn veroordeeld voor het bloedbad van Rabaa in 2013? Hoeveel Syrische soldaten zijn berecht voor hun misdaden tijdens de burgeroorlog in hun land (of hoeveel opstandelingen door hún leiders)? Om nog maar te zwijgen over de Palestijnse Autoriteit zelf, die terroristen beloont met pensioenen en straatnamen.
Maar mocht president Reuven Rivlin besluiten toe te geven aan de druk van politici en publieke opinie door sergeant Azaria gratie te verlenen, dan dreigt Israël dit morele overwicht te verliezen. Sterker nog, waar de Joodse staat nu het internationale strafhof ICC in Den Haag buiten de deur houdt met beroep op zijn ona!ankelijke (militaire) rechtspraak, kan dat weleens heel anders komen te liggen als Azaria ondanks het vonnis vrijuit gaat. Al-Sharifs familie heeft in ieder geval al aangekondigd naar het ICC te stappen, omdat zij vindt dat een veroordeling voor moord meer op haar plaats is dan doodslag, meldt het Palestijnse persbureau Ma’an.