Iran heeft een ultraconservatieve extremist als president gekozen. Een klein deel van de Iraniërs deed dat althans; de meerderheid van de bevolking besloot de verkiezingen te boycotten. En met verkiezingen zoals wij die kennen had de stembusgang van vrijdag 18 juni niets te maken. Het waren verkiezingen zoals in Rusland, Venezuela en andere dictaturen die de schijn van democratie proberen op te houden. Van de meer dan zeshonderd kandidaten mochten er uiteindelijk zeven meedoen: allen aanhangers van het regime van de ayatollahs. Politieke tegenstanders, zelfs de mildste en voorzichtigste critici – inclusief een ex-president – werden uitgesloten. Evenals vrouwen trouwens.
De winnaar van deze farce werd zoals verwacht Sayyid Ebrahim Raisol-Sadati, beter bekend als Ebrahim Raisi. Sommigen kennen hem onder de bijnaam waaraan de nieuwe Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid refereerde in zijn reactie op de verkiezing: de ‘slager van Teheran’. Die naam verwijst naar de tijd dat Raisi een van de vier leden was van de Iraanse commissie die eind jaren tachtig verantwoordelijk was voor de executies van politieke gevangenen. In de volksmond werd deze de ‘doodscommissie’ genoemd en met recht: van 1988 tot 1989 was zij verantwoordelijk voor de moord op tussen de drie- en de dertigduizend mannen, vrouwen en kinderen. Raisi kreeg voor zijn rol in deze massamoord – en voor de daarmee gepaard gaande martelingen, verdwijningen en verkrachtingen – persoonlijk sancties opgelegd door de Verenigde Staten. Amnesty International heeft deze week de VN opgeroepen de Iraanse president te onderzoeken wegens misdaden tegen de menselijkheid.
Opperste leider
Met de keuze voor Raisi hebben de ayatollahs – de Iraanse bevolking had er zoals gezegd weinig mee te maken – een duidelijk signaal afgegeven: de kans op dooi in de Islamitische Republiek is zo groot als op een winterse dag in Antarctica. Iran lijkt absoluut niet van plan intern democratische hervormingen door te voeren of internationaal een minder ondermijnende rol te spelen. Het land heeft een vinger in de conflicten in ten minste een half dozijn landen in het Midden-Oosten. De boodschap van de moellahs is duidelijk: ons beleid nu zal de komende decennia ongewijzigd blijven. Want opperste leider ayatollah Ali Khamenei is met zijn 82 jaren misschien geen jong blaadje meer, de havik Raisi is pas 60 en lijkt klaargestoomd te worden om Khamenei op te volgen.
Dit brengt met name de Amerikanen in een lastig parket. President Joe Biden en zijn team op Buitenlandse Zaken willen koste wat het kost de nucleaire overeenkomst met de Islamitische Republiek nieuw leven inblazen. Verwacht wordt dat dit gaat lukken, in ruil voor het opheffen van economische sancties. Maar Washington wil graag verder onderhandelen over mensenrechten in Iran en Teherans steun aan terreurorganisaties in de regio. Raisi heeft al laten weten dat daarover onder zijn presidentschap niet te praten valt. En wanneer Biden inderdaad de sancties tegen Iran beëindigt als de ayatollahs afzien van de ontwikkeling en producties van kernwapens, heeft hij geen munitie meer voor verdere concessies. De Amerikanen kunnen moeilijk de net afgeschafte sancties opnieuw opleggen, de Iraniërs zouden immers onmiddellijk weer hun kernwapenprogramma oppakken.
Oorlogsplannen Ook voor Israël is Raisi’s verkiezing slecht nieuws. Er lijkt geen enkele kans dat Teheran onder zijn bewind zal stoppen met het financieren en bewapenen van Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad of van Hezbollah in Libanon. Ook lijkt de kans klein dat Iran zijn pogingen vaste militaire voet aan de grond te krijgen in Israëls buurland Syrië zal opgeven. Dus rest de IDF-staf in Tel Aviv niets anders dan verder te werken aan de aanvalsplannen op het Iraanse kernwapenprogramma, voor het geval de Amerikanen Teheran niet zover krijgen zich weer aan de nucleaire overeenkomst te houden. Maar zelfs als dat wel lukt, doet de Joodse staat er verstandig aan die oorlogsplannen niet in een al te diepe la te laten verdwijnen. Onder leiding van slagers als Raisi is de illusie van vreedzame co-existentie met de Islamitische Republiek niet meer dan een verre wensdroom.
Abonneer op het NIW
