Volgende week proberen de Palestijnen VN-erkenning te krijgen als ‘non member state’. Er zal een meerderheid vóór zijn, maar de gevolgen zijn onduidelijk. De historische trein is op gang gekomen en in de loop van volgende week, vermoedelijk op of kort na 21 september, willen de Palestijnen een vorm van officiële erkenning van de VN. Het liefst willen ze dat op voorspraak van de Veiligheidsraad, maar als die er niet komt – de Amerikanen hebben aangekondigd dat ze dit verzoek met een veto gaan vloeren – willen ze via een stemming in de Algemene Vergadering een non member state worden. Voor die status is een tweederde meerderheid van de 193 leden vereist en het ziet ernaar uit dat die er gaat komen. Het Palestijnse voornemen is al maanden in het nieuws en groeide uit van een proefballon tot een serieus traject. President Abbas erkent dat een VN-erkenning vooral bedoeld is om Israël onder druk te zetten en dat die niet haaks staat op vredesonderhandelingen. Integendeel, hij zegt dat onderhandelingen ‘de eerste, tweede en derde prioriteit’ zijn. En hoe kan Israël een Palestijnse actie waarbij 193 landen mogen stemmen ‘unilateraal’ noemen? „Wij willen Israël niet isoleren,” zei hij vorige week tegen een groep met onder meer twintig Israëlische intellectuelen. „We willen Israël niet delegitimeren, we willen onszelf legitimeren.” Premier Netanyahu vertoont daarentegen geen spoor van haast om de Palestijnen tegemoet te komen; hij zegt dat de Palestijnse VN-bid de vrede ‘misschien wel jaren terug zal werpen’. Daarmee lijkt de koers voor volgende week gelopen: ‘Palestina’ wordt een non member state, een status die vooral symbolisch wordt genoemd.
Symbool
De vraag is alleen wat de kracht is van dat symbool. Omdat VN-erkenning de situatie ‘op de grond’ niet verandert, zal dat aan Palestijnse kant, zo wordt gespeculeerd, vroeg of laat – maar waarschijnlijk vroeg – tot frustraties leiden en daarmee wordt opnieuw een factor toegevoegd aan de groeiende onrust: steeds meer vijandigheid aan het Turkse en Egyptische ‘front’, Syrië wankelt (een nieuwe soennitische staat is Israël niet vriendelijk gezind) en op de West Bank zou de onrust tot een nieuwe golf van geweld kunnen leiden.
Nu is die ‘derde intifada’ wel vaker voorspeld en het kwam er iedere keer niet van, volgens waarnemers omdat het de Palestijnen op de West Bank te goed gaat en de economische omstandigheden de laatste jaren zijn verbeterd; er wordt ook een zekere oorlogsmoeheid en desinteresse in een gewapend conflict waargenomen. Maar de taal van PLO-woordvoerder Abu Eid is omineus. Tegen de Volkskrant zei hij dat de Palestijnse actie ‘misschien wel de laatste poging tot een tweestatenoplossing is’. „Als we er nu niet in slagen een Palestijnse staat te realiseren, is de kans groot dat er over vijf jaar geen Palestijn meer rondloopt die een pijnlijke concessie als deze nog zou willen vieren’ (hij doelt met ‘concessie’ op een staat die 22 procent van het grondgebied van het oorspronkelijke Britse mandaatgebied ‘Palestina’ omvat). En: ‘Israël zou moeten staan juichen’. Maandag deed zich een interessante, maar niet al te verrassende complicatie voor: Hamas verklaarde dat het afstand nam van Abbas’ erkenningsproject. „Als de PA erkenning wil,” zei Hamasleider Mahmoed Zahar, „dan zijn we daartegen omdat ze mensen vasthouden op de West Bank.” Hamas-aanhangers mogen op de West Bank niet eens demonstreren. Mushir al-Masri noemde de VN-bid ‘een individuele stap van president Abbas, die geen andere partijen geraadpleegd heeft’. Ook de Islamitische Jihad is tegen de erkenningspoging omdat daarmee het recht op terugkeer misschien wordt verkwanseld. Het Popular Front for the Liberation of Palestina steunt de PLO wel.
Wat Hamas beweegt om tegen de VN-erkenning in te gaan ligt voor de hand. VN-erkenning zou betrekking hebben op een klein deel van het oorspronkelijke mandaatgebied Palestina, terwijl Hamas – in ieder geval in theorie – nog altijd streeft naar een Groot Palestina tussen de Middellandse Zee en de Jordaan. Dat perspectief zou met een VN-erkenning van een veel kleinere Palestijnse staat over de horizon verdwijnen. Maar ook machtspolitieke factoren zullen een rol spelen: dit is een plan van Abbas, niet van Hamas, en de twee Palestijnse ‘culturen’ groeien langzaam en onvermijdelijk uit elkaar.
De prijs die de Palestijnen betalen kan oplopen. De Republikeinse meerderheidsleider van het Congres Eric Cantor zei maandag dat het Congres de financiële hulp gaat staken als de Palestijnse pogingen bij de VN slagen.
Abonneer op het NIW
