De samenwerking tussen de NIG Twente en de Stichting Synagoge Enschede is beëindigd. Dat heeft belangrijke praktische en financiele gevolgen
Door Annet Röst
De Nederlands Israëlitische Gemeente (NIG) Twente, eigenaar van de synagoge, heeft de samenwerking met Stichting Synagoge Enschede (StSE) beëindigd toen deze in de financiële problemen kwam. De stichting heeft nu al haar activiteiten gestaakt waardoor de sjoel jaarlijks zo’n 50.000 euro aan huur misloopt. Geld dat essentieel is voor het onderhoud van het gebouw. De gemeente Enschede stopte 3,5 miljoen euro in de renovatie van de befaamde synagoge. ,,Met de toenmalige burgemeester is destijds afgesproken dat er naast de NIG ook een seculiere stichting zou worden opgericht die de synagoge zou huren,” aldus Frans Bakx, voorzitter van de StSE. ,,Dit om de kleine Joodse gemeente in staat te stellen het gebouw te onderhouden. Zo zijn wij ontstaan.” De stichting opende een documentatiecentrum en organiseerde onder andere educatieve programma’s, lezingen, debatten en rondleidingen. Ook namen ze het struikelstenenproject op zich. ,,Dat liep goed, er kwam een breed publiek op de activiteiten af. En we betaalden onze huur, totdat we vorig jaar vanwege de crisis in de problemen kwamen.”
Rost van Tonningen
,,Wij begrijpen niet waarom het bestuur van de synagoge ons niet de tijd gegeven heeft om nieuwe fondsen te werven,” vervolgt Bakx. ,,Wij hebben het synagogebestuur ruim van tevoren gevraagd of ze bereid waren tot tijdelijke opschorting of huurverlaging. De voorzitter, mevrouw Berg, zei dat ze ‘het mee zou nemen’. Tot onze schrik lag er de volgende dag een brief van de deurwaarder op de mat met de mededeling dat de huur werd opgezegd.” Bakx denkt dat het niet alleen een financiële kwestie is, maar dat het bestuur graag van de stichting af wilde. Zo stuitte de samenwerking met refo500, een platform dat zich bezighoudt met de Reformatie, op weerstand, net als het bezoek van Grimbert Rost van Tonningen, die vorig jaar een lezing gaf op uitnodiging van de stichting.
Onzin
Rabbijn Philipson van de synagoge Enschede noemt het in het Reformatorisch Dagblad ‘onzin’ dat de gemeente de overeenkomst heeft opgezegd vanwege de activiteiten die de stichting belegt. „De directe reden is het niet kunnen nakomen van de huurverplichtingen. Verder zijn de activiteiten van de stichting wel een punt van wrijving geweest, maar geen reden om het contract op te zeggen.” Journalist Dick Houwaart, actief gemeentelid, geeft Bakx echter gelijk. ,,Ja, er is iets goed misgegaan”, vindt hij. ,,De verhoudingen tussen Stichting Synagoge Enschede en het bestuur van de synagoge waren verstoord. Ik denk dat de mensen van de stichting te weinig gevoel hadden voor de gevoeligheden van de Joodse gemeente Twente en de Joodse opvattingen. Daarop is het misgelopen.” Bakx: ,,Wij zijn nu bezig met de afwikkeling van de laatste zaken. 31 december zijn wij uit de synagoge getrokken. De rondleidingen zijn overgenomen door NIG Twente. De educatieve activiteiten en het Stolpersteine-roject zijn ondergebracht bij de organisatie Artikel 1 Overijssel, een organisatie die discriminatie en ongelijkheid bestrijdt.” Bakx zoekt alleen nog een partij om de vier collecties van de stichting, bestaande uit boeken, persoonlijke documenten en oorlogsdocumentatie, onder te brengen. Houwaart maakt zich zorgen over de toekomst van het gebouw. In een artikel voor de regiokrant Tubantia riep hij de gemeente Enschede op een actieve rol op zich te nemen. ,,Ze kunnen niet met de armen over elkaar blijven zitten tot het gebouw instort. Het is een rijksmonument en de Joodse gemeente hier is te klein om die taak op zich te nemen.” De gemeente heeft echter geen enkele intentie het gebouw te exploiteren. ,,Ik heb één oplossing, en dat is dat ik het niet over ga nemen”, aldus wethouder Marijke van Hees (PvdA). ,,Ik wil de verantwoordelijkheid bij het synagogebestuur laten. De verloedering zal niet meteen plaatsvinden, maar er is een reactie nodig om tot een oplossing te komen na de ontstane situatie.” Mevrouw Berg, voorzitter van NIG Twente wilde geen commentaar op de kwestie geven
Abonneer op het NIW
