De tien miljoen euro die de Joodse gemeenschap van Amsterdam krijgt inzake de erfpachtkwestie mag niet besteed worden aan eenmalige uitkeringen voor individuele slachtoffers. Dat besloot de gemeenteraad vorige week. Aan het raadsbesluit ging een falende lobby vooraf.
“Binnen de klankbordgroep hebben de vijf vertegenwoordigers van Joodse organisaties van meet af aan gezegd dat individuen de hoogste prioriteit hebben. Wat er nu is overgebleven is een uitvoering op collectiviteit. Dat klopt niet, want de claim van tien miljoen is gebaseerd op het standpunt dat individuen getroffen zijn,” zegt Ronny Naftaniel daags na het raadsbesluit. Sinds 2013 maakte hij deel uit van een klankbordgroep over de erfpachtkwestie. Deze werd door burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) ingesteld nadat bekend was geworden dat de gemeente na de Tweede Wereldoorlog ten onrechte erfpachtgeld en boetes inde bij teruggekeerde Joden. “Voor ons was het duidelijk. Eerst moesten slachtoffers en hun nabestaanden aan de beurt komen en daarna pas de projecten voor de gemeenschap. Maar volgens de burgemeester zou er dan sprake zijn van rechtsongelijkheid. Ongeveer de helft van de getroffen erfpachters zou geen bewijs kunnen leveren en dat vond hij niet stroken met de andere helft. Wij vonden dat dit niets uit hoefde te maken, want bij alle claimstichtingen melden zich altijd mensen die geen bewijzen hebben en dus ook niets kunnen krijgen.”
Uitgelobbyd
Naftaniel en de meeste andere Joodse vertegenwoordigers uit de klankbordgroep stuurden tevergeefs een brandbrief naar de burgervader. Ongeveer tien dagen voordat de gemeenteraad over de uitvoering van de gelden zou beslissen, werd CJO-voorzitter Ron van der Wieken gebeld. “Ronny Naftaniel zei: ‘Wij zijn uitgelobbyd, kun jij misschien nog wat doen?’ Ik ben toen gesprekken aangegaan met diverse fractievoorzitters in de raad. Ze vonden ons idee voor de individuele uitkeringen niet gek, maar bleven, behalve D66, toch bij het standpunt van de burgemeester. Vervolgens heb ik met Ronny en anderen nog een brief aan alle raadsleden gestuurd. Daardoor zijn sommigen gaan twijfelen, maar uiteindelijk kreeg Van der Laan toch zijn zin,” vertelt Van der Wieken. “Ik vond het ook jammer dat de burgemeester zich niet bereid toonde tot een gesprek met het CJO. Ik vrees dat hij grotendeels naar eenzijdige informatie heeft geluisterd. En ja, als we eerder ingezet waren, hadden we misschien meer kunnen doen. Dit zeg ik niet respectloos naar mensen in de klankbordgroep, want zij hebben hun uiterste best gedaan.”
‘ Ongeveer de helft van de getroffen erfpachters zou geen bewijs kunnen leveren en dat vond de burgemeester niet stroken met de andere helft’
Tevergeefs
Een paar dagen voor de raadsvergadering bleven de coalitiepartijen D66 en VVD over. Van der Wieken, Naftaniel en VVD-politicus Ronnie Eisenmann hadden daarop ‘een goed gesprek’ met raadsleden van die partijen. “VVD-fractievoorzitter Marja Ruigrok had al aan de burgemeester beloofd om zijn lijn te volgen. Ook in het tweede gesprek bleef ze bij haar standpunt,” aldus Van der Wieken. Eisenmann: “Mijn partijgenoten zagen de tien miljoen euro niet als herstel van onrechtmatig geïnde erfpachtgelden, maar meer als een soort gebaar voor de hele Joodse gemeenschap. De rechtsongelijkheid waar de burgemeester op doelde, daar ging de VVD niet in mee. Men heeft het uitdrukkelijk niet politiek willen maken en gehoopt dat er een raadsbreed besluit zou komen. Ik denk
dat de VVD daarin mee wilde gaan.”
Tijdens het raadsdebat stond D66 alleen. Voorman Jan Paternotte diende tevergeefs een amendement in om de optie voor individuele betalingen alsnog mogelijk te maken. Wel stemde de D66-fractie uiteindelijk in met het voorstel van de burgemeester, om te laten zien dat ze de Joodse gemeenschap willen steunen. Het plan werd raadsbreed aangenomen.
Abonneer op het NIW
