‘Het is stil, heel stil,‘ vertelt Ankie Spitzer – ook bekend als Ankie Rechess – aan het NIW, een week na de onthullingen in dit blad. “Er is geen communicatie meer. Tot afgelopen donderdag was er nog contact met de Duitse president Steinmeier. Hij liet ons weten naar Israël toe te willen komen. ‘Waarvoor?’ vroeg ik. Heeft hij een nieuw voorstel over de compensatie die we eisen, voor de geestelijke en materiële schade die de Duitse overheid ons heeft berokkend? Niet alleen bij de aanslag zelf, maar ook door haar wangedrag al die jaren daarna?”
Dat was niet de boodschap waarmee Frank-Walter Steinmeier op het vliegtuig wilde stappen. Hij zei de dialoog met de families ook na die bijzondere herdenkingsdatum van 5 september 2022 graag open te willen houden. “Ik heb toen geantwoord: ‘Dan kunt u ook na 5 september komen.’ Let wel, de nabestaanden respecteren de bondspresident zeer, hij heeft echt geprobeerd een oplossing te zoeken maar zijn functie is nu eenmaal slechts symbolisch. Het beleid wordt gemaakt door de Duitse regering en die komt niet over de brug.”
‘Het argument van verjaring is niet meer houdbaar’
De voornaamste reden waarom de regering dat niet wil doen, is niet zozeer het bedrag dat de nabestaanden vragen, maar het precedent dat daarmee geschapen zou worden. Het Kanzleramt is bang meer claims aan de broek te krijgen.
“Ik heb daarop geantwoord dat er niet nog eens een aanslag bij Duitse Olympische Spelen te verwachten is. Als de Duitse overheid destijds voor een goede beveiliging had gezorgd, hadden ze geen claim van ons hoeven krijgen. Nu wordt gezegd dat er naar een juridisch kader gezocht wordt, maar hebben ze daar niet al vijftig jaar de tijd voor gehad? Ook is duidelijk dat sinds wij nieuwe documenten in handen hebben gekregen, het argument van verjaring dat tot vorig jaar werd gebruikt, niet meer houdbaar is.” Dat bleek toen de advocaten Alexander en Carry Knoops erin slaagden de zaak over de aansprakelijkheid van Duitsland te heropenen.
Staatsherdenking
De Israëlische delegatie, de nabestaanden, de president en het Israëlisch Olympisch Comité boycotten dus de herdenking in München. Dat is definitief. Londen heeft al aangeboden een alternatieve herdenking te organiseren: “Daar wordt nu serieus over nagedacht, wij zijn immers op 5 september vrij om te gaan en te staan waar wij willen. Uit Duitsland krijg ik smeekbedes vooral niet op die uitnodiging in te gaan. Dat begrijp ik wel, dan zou het land helemaal in zijn hemd staan. Maar ik begrijp niets van die oorverdovende stilte. Er wordt zelfs geen contact opgenomen met onze advocaten.”
Op steun van de Duits-Joodse gemeenschap hoeven de nabestaanden niet te rekenen, leert de ervaring. Spitzer: “Er is contact geweest met de vicevoorzitter van het World Jewish Congress, Charlotte Knobloch. Voorheen was zij presidente van de Zentralrat der Juden. Zij heeft onder meer gezegd dat in Israël niemand meer aan die aanslag denkt, dat iedereen het alleen nog maar heeft over de gouden medailles van Mark Spitz. Knobloch heeft ons alleen maar tegengewerkt. Ik heb haar daarmee in 2017 geconfronteerd tijdens een sjabbatmaaltijd in Duitsland. Ze begon te hakkelen en vervolgens is onze hele delegatie opgestapt. Maar zij eiste wel spreektijd als de herdenking op 5 september zou doorgaan.”
Of er op die dag wordt uitgeweken naar Londen, is vooralsnog onduidelijk. Wat wel vaststaat, is dat op 21 september, de dag van de aanslag volgens de Joodse kalender, een grote staatsherdenking in Israël is. Daarop zijn Knessetleden present, president Herzog en premier Lapid. Daarmee zijn de woorden van Knobloch ten overvloede ontkracht. “En men moet vooral niet denken dat het daarmee einde verhaal is,” zegt Spitzer: “Dit muisje gaat nog een heel lange staart krijgen. Dat beloof ik.”
Heeft u dit artikel met plezier gelezen? Met een abonnement op het NIW krijgt u toegang tot columns, opinies, analyses, nieuws – en achtergrondverhalen. Kies hier wat het beste bij u past.
Abonneer op het NIW
