De afgelopen jaren zie ik een zorgwekkende trend in de Joods-Nederlandse gemeenschap: een groeiend aantal stemmen conformeert zich aan simplistische narratieven over Israël en antisemitisme. Narratieven die, in plaats van antisemitisme te bestrijden, antisemitisme eerder lijken te voeden. Mensen zoals Jelle Zijlstra en Joana Cavaco dragen actief bij aan polarisatie en misinformatie. Beiden zijn verbonden aan organisaties als Oy Vey en Erev Rav, die zich profileren als progressieve Joodse platforms.
Zijlstra heb ik leren kennen in mijn tijd bij Oy Vey, een zelfbenoemde ‘radicale Joodse grassroots-organisatie’. Op papier klinkt dat mooi: een ontmoetingsplek voor iedereen die zich verbonden voelt met het jodendom en in gesprek wil over sociale kwesties. In de praktijk lijkt het echter vooral een ruimte waar een selecte groep eenzijdige zienswijzen over Israël en het jodendom uitdraagt. Waar ik mee worstel, is hun pretentie dé Joodse stem in Nederland te vertegenwoordigen. Mensen zoals Zijlstra en Cavaco worden regelmatig uitgenodigd bij debattafels om die stem te presenteren.
Vertekend
Zo ook in een panelgesprek in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger op 29 januari, waar zij het volgende verkondigden: “Als panelleden beschouwen wij het zionisme als een in de negentiende eeuw wortelende koloniale superioriteitsleer die in de tegenwoordige tijd de belangen van Joden onder alle omstandigheden hoger acht dan die van alle andere mensen.” Met zulke uitspraken claimen zij namens de Joodse gemeenschap te spreken, terwijl ze een eenzijdige, vertekende visie presenteren. Wat ze daarbij vergeten te erkennen, is dat hun beschouwing precies dat is: een beschouwing. Geen universele waarheid, maar slechts een interpretatie. Zij leveren niet slechts kritiek op Israël, maar ontkennen de historische en existentiële realiteit waarin het zionisme voor de overgrote meerderheid van de Joodse gemeenschap synoniem staat met zelfbeschikking en veiligheid.
Mensen zoals Zijlstra en Cavaco zijn bereid hun eigen gemeenschap onder de bus te gooien
Oy Vey, Zijlstra en Cavaco roepen op Joden niet te verwarren met Israël. Een terechte oproep, want Nederlandse Joden zijn niet verantwoordelijk voor de Israëlische overheid. Wat zij echter negeren, is dat de obsessie met Israël vaak antisemitische trekken vertoont. Die fixatie op Israël—waar links-progressief Nederland zich nadrukkelijk schuldig aan maakt—blijft onbenoemd. Niet omdat men het niet ziet, maar uit angst voor uitsluiting. Alsof er een ongeschreven regel geldt: wie hier te kritisch op is, hoort er niet meer bij. Op Instagram schrijft Zijlstra: “Once you learn I’m that kinda Jew, and not that kinda Jew (het moment dat je inziet dat ik dit type Jood ben, niet dat type).” De implicatie is duidelijk: de goede Jood is tegen Israël, de slechte steunt het land. Dat versterkt polarisatie binnen en buiten de Joodse gemeenschap. Schrijnender nog is dat mensen zoals Zijlstra en Cavaco bereid zijn hun eigen gemeenschap onder de bus te gooien, Joden neer te zetten als kolonialistische racisten, enkel om zichzelf een prominentere positie in de mediawereld te verschaffen.
Verbondenheid
Dat mensen zoals zij geen verbondenheid voelen met Israël, daar kan ik me niet over opwinden—die band is iets persoonlijks. Wat ik hen wel kwalijk neem, is dat zij vanuit hun eigen afstandelijkheid de autoriteit claimen om te bepalen dat de Joodse gemeenschap als geheel die verbondenheid niet zou mogen voelen. Alsof het een vaststaand feit is. Wat zij weigeren te erkennen is dat de meerderheid van de Joodse gemeenschap wél een verbondenheid met Israël voelt. Die band betekent niet blind -enthousiasme voor de Israëlische overheid, noch een afwijzing van Palestijns zelfbeschikkingsrecht.
Werkelijke betrokkenheid vereist nuance. Am Jisraëel chai betekent niet alleen het voortbestaan van het Joodse volk, maar ook het recht kritisch te zijn—op Israël, op haar regering en op het onrecht dat Palestijnen wordt aangedaan.
Meerdere waarheden kunnen naast elkaar bestaan. Wie oprecht dialoog wil voeren, zou dat gegeven moeten omarmen.
4 reacties
Ach,…Een zelfbenoemde grassroots-organisatie?? Zijn ze weleens in Shomron geweest? Hebben ze weleens de 52 settlements bezocht? Hebben zij weleens de bloeiende mooie Universiteitstad Ariel gezien?
Hebben zij weleens met de Head of the Shomron Regional Council gesproken, met Yossi Dagan. Nee, never, never, never. Dalit, weet je wat ze doen ze praten politicians, reporters na en meer niet. Het is met recht door jou gezegd, ” zij voeden het anti-semitisme.” Kleuterpakhuisonderonsjes wat uitmondde in misinformatie. Meer niet. Waardeloos, niet objectief en het is ook nog eens supergekleurde peptalk.
ook de joden in israel kan je niet verantwoordelijk houden voor de politiek daar
maar ze mogen mij best ter verantwoording roepen hoor ik verdedig Israel wel .
ze weten het allemaal zo goed maar in wezen zijn het lafaards
bangerds
moeten maar niet op aliya gaan want daar hebben ze in israel niets aan
ik ben christen, 100% voor het Joodse volk, 100% sta ik achter Israël. ik maak mij ongerust dat men niets van de geschiedenis leert. Men is uit op de vernietiging van het Joodse volk. Dit is nog steeds het doel totdat de Messias komt. Dat er enkelingen van het Joodse volk dit niet ziet stemt mij droevig en bezorgt.
Het is nogal wat om zo stellig namens ‘de Joodse gemeenschap’ te spreken, zeker wanneer je – zoals Joana Cavaco – pas recent tot het jodendom bent bekeerd. Geboren in een Portugees christelijk gezin, zonder enige culturele of familiale wortels in het jodendom, positioneert ze zich nu als moreel kompas. Kritiek uiten mag, maar het is wat anders om jezelf als vertegenwoordiger van een gemeenschap op te werpen waar je pas sinds kort toe behoort. Dat schuurt – en niet een beetje.