Terwijl de wereld zich concentreert op het strijdtoneel in Oekraïne, kwamen vorige week verontrustende details aan het licht over hoe ver de Amerikaanse regering wil gaan om een nieuwe nucleaire overeenkomst met Iran te sluiten. Details die, mochten zij worden bevestigd, in Jeruzalem alle alarmbellen zullen doen rinkelen.
Datzelfde geldt in zekere mate voor Washington. De Republikeinen in de Senaat slijpen alvast hun messen. Hun leider, Mitch McConnell, heeft hoorzittingen en stemmingen aangekondigd, als de bepalingen van een nieuwe overeenkomst niet naar zijn zin zijn. Het oorspronkelijke akkoord werd in 2015 onder Barack Obama getekend en door Donald Trump in 2018 eenzijdig opgezegd. Wanneer de bepalingen van het nieuwe akkoord daarvan te veel afwijken, moet de Senaat zich erover uitspreken. Het lijkt er niet op dat president Biden daar op genoeg stemmen kan rekenen. Mike Pence, vice president onder Trump en mogelijk kandidaat voor de presidentsverkiezingen in 2024, heeft nu al aangekondigd de overeenkomst te zullen verscheuren.
Vanwaar al deze opwinding? Volgens onbevestigde berichten uit het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington staan de Amerikanen op het punt vrijwel alle sancties op te heffen in ruil voor de belofte van Iran het kernwapenprogramma stop te zetten. Dat betekent dat ook allerlei sancties die niets met dat programma te maken hebben, zouden verdwijnen. Hoge (ex-)functionarissen die verantwoordelijk zijn voor de wereldwijde terreurcampagne tegen Israëlische en Joodse doelen van de afgelopen decennia, zouden van de sanctielijst gehaald worden. Teheran zou zelfs druk uitoefenen om de Revolutionaire Garde, verantwoordelijk voor burgeroorlogen en terroristische aanslagen in het Midden-Oosten en ver daarbuiten, van de Amerikaanse terreurlijst af te krijgen.
Overdreven begrip
Bovendien zou er circa 100 miljard euro aan bevroren Iraanse tegoeden vrijkomen. Gevreesd wordt dat dit geld voor een groot deel gebruikt zal worden om de positie van het moellahregime te versterken. En alsof dat nog niet erg genoeg is, zouden de Iraniërs hun centrifuges voor het verrijken van uranium en zelfs een voorraad van 60 procent verrijkt uranium mogen behouden. Dit zou de Islamitische Republiek permanent op de drempel van kernwapenbezit houden, een onaanvaardbare situatie voor Israël.
De schuld voor de wel erg toeschietelijke houding van de Amerikaanse delegatie wordt door veel waarnemers bij hoofdonderhandelaar Rob Malley gelegd. Drie van zijn delegatieleden zouden zelfs al zijn opgestapt uit protest tegen Malleys ‘overdreven begrip’ voor de regering in Teheran. Maar inmiddels is er nog een schuldige: Vladimir Poetin. Nu Joe Biden een importverbod van Russische olie en gas heeft aangekondigd, is de wereld naarstig op zoek naar nieuwe bronnen. Iran zou er daar eentje van kunnen zijn: zelfs als Amerika niet direct uit het land importeert, kan de toegenomen productie na het opheffen van sancties, de druk op olieprijs wereldwijd verminderen. Om diezelfde reden ging een Amerikaanse delegatie deze week ook al op bezoek bij een andere olierijke aartsvijand: Venezuela.
Tijdwinst
In Israël zijn de – vooralsnog onbevestigde – berichten uit Wenen en Washington ingeslagen als een bom (no pun intended). Iran lijkt op alle fronten als overwinnaar uit de diplomatieke strijd te komen. Met name het feit dat de Islamitische Republiek nauwelijks iets hoeft in te leveren behalve de toezegging geen kernwapens te produceren, maar wel permanent die mogelijkheid behoudt, is een nachtmerrie voor de Joodse staat. Het enige lichtpuntje lijkt tijdwinst: de periode waarin Iran zijn kernwapenprogramma stillegt, kunnen de Israëli’s gebruiken om de wapens te kopen of te bouwen die nodig zijn om het Iraanse nucleaire project voor eens en altijd uit t schakelen. Militaire experts gaan ervan uit dat Israël op dit moment niet de bommen heeft die de ondergrondse installaties kunnen doorboren waarin de Islamitische Republiek zijn belangrijkste installaties heeft verschanst. De kans op een militaire actie van Israël wordt groter naarmate het nieuwe akkoord in Wenen voordeliger uitpakt voor Iran.
Verwacht wordt dat de overeenkomst een dezer dagen beklonken zal worden. Europese delegaties hebben zich teruggetrokken van de onderhandelingstafel om de twee protagonisten, de VS en Iran, in directe gesprekken tot een akkoord te laten komen. “Het is nu of nooit,” zei een Franse onderhandelaar deze week.
De enigen die nog roet in het eten lijken te kunnen gooien, zijn verrassend genoeg de Russen. Minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov aast op een verlichting van westerse sancties tegen zijn land. In Jeruzalem zal vurig gehoopt worden dat Moskou zo woedend is over het Amerikaanse energie-importverbod, dat de Russen op het laatste moment een akkoord in Wenen zullen torpederen.
Abonneer op het NIW
