Dit artikel verscheen eerder in NIW 9, 5780/2019
Foto’s: Piet de Kersgieter
In de Antwerpse Diamantwijk in het centrum van de Vlaamse stad is de chassidische gemeenschap duidelijk zichtbaar. Mannen met grote sjtreimels fietsen door de staten en verse challes liggen keurig opgestapeld in de etalages van de koosjere bakkerijen. Wie door de straten van de wijk loopt zou zich, afgezien van het beduidend koudere klimaat, bijna in Jeruzalem wanen.
De grote groep toeristen die samen met een gids nieuwsgierig door het raam van restaurant Hoffy’s kijkt, valt dan in eerste instantie ook extra op. Maar toeristen zijn sinds de familie Hoffman twee jaar geleden in de immens populaire VRTEén-realityshow Goed Volk van Jeroen Meus een kijkje gaf in de orthodoxe gemeenschap, niet meer weg te denken. En daar is de familie blij mee, want in het restaurant is iedereen welkom.
Nieuwsgierigen die Hoffy’s binnenstappen worden ontvangen door vriendelijk personeel achter een vitrine die overdadig gevuld is met lekkers uit de Joodse keuken. Bakken Sefardische kip met pruimen en rode wijn, grote porties choemoes en rijen keurige balletjes gefilte fisj staan klaar om geserveerd te worden aan tafel of om mee te nemen naar huis.
Op donderdagochtend 24 oktober 2019 is het extra druk in de zaak. Achter in de kleine feestzaal van het restaurant is het voor cameraploegen en persfotografen dringen voor een goed shot. De gebroeders Hoffman presenteren daar hun eerste kookboek.
“Dit is voor jullie, wij kennen onze tradities,” zegt Yumi Hoffman met het kookboek in zijn handen. Die uitspraak zegt veel over de open houding van deze chassidische familie in de verder gesloten Joodse gemeenschap. “Over de hele wereld zie je dat de Joodse gemeenschappen zich terugtrekken, in Antwerpen willen we juist laten zien wie we zijn. Door onze tradities te delen kweken we meer begrip en begrijpen mensen van buiten de gemeenschap ons beter.” Dat ging ook in Antwerpen overigens niet zonder slag of stoot: “Het was niet vanzelfsprekend. De Joodse gemeenschap heeft uiteindelijk schoorvoetend aanvaard dat wij op deze manier een inkijk geven in onze Joodse gebruiken en leefwijze. Maar daardoor worden wij wel gezien als de ambassadeurs van de Joodse keuken én de Joodse gemeenschap,” zegt Hoffman, zichtbaar trots. Het is pas elf uur ’s ochtends, maar de glazen wijn staan volgeschonken klaar. “Als iemand iets moois heeft gemaakt, drinken we een borrel. Lechajim!” Ook dat is traditie.
Enorme kabeljauw
Volgens de familieanekdote is het imperium van Hoffy’s gebouwd op één kabeljauw. Vader Hoffman, verdreven uit thuisland Hongarije door de Shoa en de Russen, zou net na aankomst in Antwerpen een man hebben ontmoet met een bakfiets met daarin een enorme kabeljauw, waarna Hoffman hem aansprak voor werk. De man reikte hem vervolgens de grote vis aan met de woorden ‘verkoop deze maar en betaal me daarna terug.’ En zo geschiedde. Hoffman hakte de vis in keurige moten en ging van deur tot deur om zijn vis te verkopen. Een week later werd de schuld afbetaald en kreeg hij een hele kist verse kabeljauw mee. De zaken liepen goed en niet veel later opende Hoffman een viswinkel, die nu nog bestaat.
De familie was niet alleen op zakelijk gebied vruchtbaar. Hoffman en zijn vrouw kregen elf zonen en één dochter, die allemaal meewerkten in de winkel. Dertig jaar geleden openden zonen Moshi en Yumi restaurant Hoffy’s, omdat de vraag naar een goed koosjer restaurant in de wijk steeds groter werd. Moshi nam de rol van chef op zich en liet zich bijscholen aan het PIVA in Antwerpen en was daarmee de eerste chassidische Jood ooit die op die school een traiteursopleiding volgde. De grote inspiratiebron voor het menu van Hoffy’s was en is echter nog steeds mama Hoffman, die de recepten zorgvuldig aan haar zoon overdroeg.
Hechte band
Ook anno 2019 is de familie hecht. Dagelijks krijgt Hoffy’s schalen vis aangeleverd van de broers die de viswinkel van een paar huizen verderop in de Lange Kievitstraat runnen. Daarnaast vind je een Hoffmankruidenier en opende een van de dochters van Moshi een winkel met huis-en keukenartikelen. In de volksmond staat de straat dan ook bekend als ‘de Hoffmanstraat’.
Yumi Hoffman beaamt die hechte band van de familie en hun tradities in een uitleg over de opbouw van het boek. Vijf van de zes hoofdstukken zijn opgedragen aan belangrijke Joodse feesten: Rosj Hasjana, Pesach, Soekot, Chanoeka en de wekelijkse sjabbat. Daarnaast krijgt de lezer een selectie uit de favoriete ‘doordeweekse’ recepten in het hoofdstuk Dagelijkse kost.
“We hebben de winkel met Soekot ruim een week gesloten. Vroeger waren we in de tussendagen open, maar we hebben besloten om toch even dicht te gaan. Dat geeft ruimte om met elkaar te zijn en natuurlijk om praktische zaken te regelen, zoals de boekhouding,” zegt Yumi. Het volgende feest dat voor de deur staat is Chanoeka. Hoewel de familie niet van plan is om de zaak weer te sluiten, wordt er tijd gemaakt om samen te vieren. “We steken thuis de kaarsen aan en gaan bij elkaar eten, de kleintjes spelen met dreidels, allemaal heel traditioneel.” Wat er allemaal op tafel verschijnt is een inkoppertje. “Ja, dat lees je dus in het boek onder het hoofdstuk Chanoeka,” lacht Yumi. “Als we er zelf niet van gehouden hadden, zou het er niet in staan.”
Drempel
“Het voelt wel een beetje vreemd,” zegt Mati Hoffman, de dochter van Yumi, over het feit dat iedereen nu kan meekijken met de eettradities van de familie. “Maar ik vind het ook heel mooi dat er zo veel belangstelling voor is. Er is heel hard gewerkt aan dit boek en ik ben heel erg trots op het eindresultaat.” Dat de familie openstaat voor de buitenwereld is voor Mati vanzelfsprekend geworden. “Het hoort bij ons en je ziet dat mensen er heel positief op reageren.”
Yumi benadrukt daarom dat hij van mening is antisemitisme tegen te kunnen gaan met zijn aanpak. “We begrijpen elkaar op deze manier beter. Er zijn mensen die denken dat Joden ‘eng’ zijn omdat de gemeenschap zo gesloten is, dat idee elimineren wij. De drempel lijkt soms hoog, maar bij ons staat de deur wagenwijd open.”
Hoewel de familie volledig achter hun visie staat, zijn zij niet van plan om het restaurant verder uit te gaan breiden. “We krijgen heel vaak verzoeken om bijvoorbeeld ook een zaak te openen in Brussel, maar daar gaan we absoluut niet aan beginnen. We zijn hier gelukkig en dit is waar Hoffy’s hoort te zijn.” Ook de Nederlandse fans zullen dus naar Antwerpen moeten voor Hoffy’s specialiteiten. Yumi: “Óf je koopt het boek en maakt het zelf thuis, scheelt toch een paar uur reizen.”
‘Hoffy’s De Joodse Keuken’, € 35,50, uitgeverij Kannibaal
Abonneer op het NIW
