IDF soldaten zoeken naar de drie jongens. Foto: Flash90
Israël is in de ban van de ontvoering van drie Joodse tieners nabij Hebron. Terwijl de druk op Hamas wordt opgevoerd, bereidt Netanyahu de bevolking voor op zwarte scenario’s.
Op het moment dat de wereld zich verheugde op het Wereldkampioenschap voetbal en onaangenaam verrast werd door de snelle opmars van de islamitische terreurbeweging ISIS in Irak, werden drie Israëlische jongens in de buurt van Hebron ontvoerd toen zij probeerden een lift te krijgen. Het duurde opvallend lang voor de ernst van de situatie in Israël doordrong. De Israëlische politie, die kort na de kidnapping een fluisterend telefoontje kreeg van een van de jongens die zei dat ze waren ontvoerd, dacht aanvankelijk dat het om een misplaatste grap ging. Pas toen de vader van een van de drie in de vroege morgen aangifte kwam doen van de vermissing van zijn zoon werd overgegaan tot actie. En hoe.
Hamas
In een gigantische operatie van Israëls samenwerkende veiligheidsdiensten werd Hebron – de grootste Palestijnse stad op de Westelijke Jordaanoever – omsingeld. Langs vrijwel alle toegangswegen naar Palestijnse dorpen en steden in Judea – het zuiden van de Westelijke Jordaanoever – zijn checkpoints en wegversperringen opgetrokken. Ze worden bemand door dienstplichtige jongens en een enkel meisje. Een klein aantal reservisten is opgeroepen. Sinds de ontvoering kammen elite-eenheden iedere nacht Palestijnse buurten en huizen uit. De bewaking van de grens met Jordanië is aangescherpt en reizigers naar de Sinaï-woestijn en de Gazastrook worden extra in de gaten gehouden om te voorkomen dat de ontvoerders met hun gevangenen uit het directe zicht van de IDF raken. Premier Netanyahu verklaarde al snel dat volgens hem Hamas betrokken is bij de ontvoering. In een tijdsbestek van enkele dagen werden meer dan 250 Palestijnen met banden met Hamas in het gebied opgepakt. Maar Hamas ontkent betrokkenheid, hoewel het wel zijn goedkeuring over de actie uitsprak. Er zijn veel geruchten, maar de ontvoering is bij het ter perse gaan van dit NIW nog niet officieel opgeëist. Van de jesjivaleerlingen – Gilad (16), Naftali (16) en Eyal (19) – ontbreekt vooralsnog ieder spoor.
Emoties
De zaak duwt de Israëlische bevolking in een diep, donker dal. Op straat, in cafés en op de televisie heerst een mengeling van woede, angst en walging over het betrekken van kinderen in het conflict. Iedere dag leveren duizenden Israëli’s ingetogen, spirituele steun aan de familie van de drie. Zij bidden bij de Klaagmuur of op het Habimaplein in Tel Aviv voor de gezondheid en vrijlating van de jongens. Rabbijnen, politici en beroemdheden roepen avond aan avond op solidariteit te tonen. Op internet zijn grote solidariteitscampagnes met de slogan gestart om de internationale gemeenschap op te roepen de ontvoering af te keuren en waar mogelijk te helpen. Hoewel er weinig schot in de zoektocht lijkt te zitten, is de ontvoering nog steeds het gesprek van de dag. Wedstrijden van het Wereldkampioenschap voetbal worden geregeld onderbroken door het laatste nieuws over de zaak. De ingetogen verklaringen die de familie van de jongens deed uitgaan, waarin zij het land opriepen samen te staan in deze moeilijke tijd, hielden miljoenen mensen aan de buis gekluisterd. Op de achtergrond speelt voor alle Israëli’s de herinnering aan Gilat Shalit, de jonge soldaat die in 2006 werd ontvoerd en na vijf jaar gevangenschap werd geruild tegen 1027 Palestijnse gevangenen. Komt het opnieuw tot zo’n controversiële ruil? Israël pakte in ieder geval alvast vijftig gevangenen op die onder de Shalit-deal werden vrijgelaten, implicerend dat rekening wordt gehouden met een nieuwe ruil. Maar sinds Shalits vrijlating werken Knessetleden aan wetgeving die dit soort gevangenenruil in de toekomst moet verbieden, dus eenvoudig zal het dit keer zeker niet zijn. Een ruil zoals met Shalit is – los van de politieke implicaties – een van de positieve scenario’s; het betekent immers dat de ontvoerde jongens nog in leven zijn. „Maar zelfs als ze al dood zijn, is een ruil nog mogelijk. Het begraven van het lichaam is zo belangrijk in het jodendom,” verzuchtte een man met keppeltje op een terras in Tel Aviv toen het leger bekendmaakte dat het om een ontvoering ging.
Ritueel
Op de Westelijke Jordaanoever is de zaak ook het gesprek van de dag. In Ramallah – de facto de Palestijnse hoofdstad waar de regering van Mahmoud Abbas zetelt – is het opvallend rustig. Vrijwel alle winkels zijn gesloten. „Dat doen de winkeliers om hun steun te betuigen aan de Palestijnse jongen die gisteren tijdens rellen even buiten de stad door de Israëli’s is doodgeschoten. Het is een ritueel,” zegt Mahmoud, een jonge, vlotte Palestijn die in een koffiezaak in het centrum werkt. „Iedereen kent wel iemand die de afgelopen dagen is opgepakt of gewond is geraakt tijdens de acties van de IDF.” Er hangt een vreemde, gespannen sfeer op straat. De gevolgen van de grootschalige Israëlische militaire activiteiten doen zich over de hele Westelijke Jordaanoever voelen. Mensen haasten zich voor donker naar huis, uit angst ondervraagd of gearresteerd te worden. Op normale dagen loopt er altijd wel een aantal westerse toeristen op de versmarkt rond de grote moskee in het centrum. Nu worden buitenlanders onderzoekend en argwanend aangekeken. Zijn zij soms spionnen? Inwoners van Hebron, die na controles nog wel in en uit hun stad kunnen, blijven liever binnen. „De angst in de stad is groot,” zegt Mahmoud, wiens ooms en tante in Hebron wonen. „Bijna niemand slaapt goed uit angst voor nachtelijke invallen.” De IDF breidde haar optreden na de ontvoering snel uit naar andere steden in de Palestijnse Gebieden. Ook Nablus, Jenin en Ramallah worden continu doorzocht. „Onze prioriteit is het vinden en terugbrengen van Naftali, Eyal en Gilad. Op de tweede plaats staat het vernietigen van de infrastructuur van Hamas, die wij verantwoordelijk houden voor deze verwerpelijke daad,” zegt legerwoordvoerder Peter Lerner tegen het NIW. „Er werken hier nu drie van onze beste infanteriebrigades samen met een groot aantal Sjien Beet-agenten en politiemensen.”
Samenwerking
Lerner zegt het er niet bij, maar Israël werkt in zijn zoektocht nauw samen met de veiligheidstroepen van de Palestijnse Autoriteit. Abbas zit in een lastig parket. Nog maar een maand geleden vormde hij na jarenlange onderlinge strijd een ‘technocratische eenheidsregering’ met Hamas. Netanyahu reageerde furieus en bezwoer Abbas dat hij hem verantwoordelijk houdt voor de daden van Hamas. „Zie je wel,” roept Netanyahu nu dan ook tegen de leider uit Ramallah. „Als je met terroristen in zee gaat, gebeuren dit soort dingen.” Maar Abbas, die schoorvoetend toegeeft dat zijn troepen meewerken met de Israëli’s, kan ook weer niet te hard oordelen over de gijzelingsactie. „Laat ik het zo zeggen: niet iedere Palestijn wil dat deze jongens gevonden worden,” zegt ‘Jihad’, een jonge Palestijn die bij een protestkamp voor hongerstakende Palestijnse gevangen in Israëlische gevangenschap in het centrum van Ramallah staat. De verdwijning van de drie tieners heeft belangrijke implicaties voor de gemeenschap van 350.000 Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Twee van de drie jongens woonden immers ‘over de Groene Lijn’. Op foto’s die alle Israëlische kranten afdrukten zijn ze te zien in de typische klederdracht van nationaal-religieuze kolonisten. „Een van mijn zoons leert op een jesjiva in de buurt van de plek waar de jongen werden ontvoerd,” zegt Uri Heilbron (41), een in Nederland geboren Israëli die met zijn gezin in Shilo ten noorden van Jeruzalem woont. „Wij zijn wel gewaarschuwd dat dit kon gebeuren, maar niemand verwacht dat schoolgaande kinderen op deze manier betrokken zouden worden. Het komt nu heel dichtbij.” Heilbron is pessimistisch over de zaak. Hij verwijst naar de ontvoering van een jonge Israëlische soldaat op de Westelijke Jordaanoever een tijdje geleden. Die werd direct doodgeschoten. „Sindsdien werden meerdere pogingen tot kidnap op de Westelijke Jordaanoever verijdeld,” zegt hij. Netanyahu bereidde de Israëlische bevolking de afgelopen dagen voor op de mogelijkheid dat de operatie lang duurt. „Onze operaties en arrestaties blijven doorgaan. We stoppen niet totdat onze jongens thuis zijn.”
Abonneer op het NIW
