Ruim een half jaar nadat opperrabbijn Ralbag Joodse homo’s adviseerde om in therapie te gaan, maakt het NIW de balans op. Hoe gaan de verschillende Joodse gemeentes om met homoseksualiteit en hoe moeilijk is het om in orthodoxe kring uit de kast te komen?
Wanneer een man slaapt met een man, zoals een man slaapt met een vrouw, dan doen ze iets afschuwelijks.” Het boek Wajikra (Leviticus) wint er geen doekjes om: ‘gedood moeten ze worden, hun bloedschuld rust op henzelf’.
Het is niet de favoriete passage van de liberale rabbijn Tamarah Benima: „Nee, maar er zijn zoveel stukken in de Tora die ik er à la Wilders het liefst uit zou willen scheuren. Hele volkeren moeten we uitroeien, compleet met vrouwen en kinderen. Als rabbijn moet ik met die teksten leren omgaan.” Januari 2011 sloot Benima samen met LJGcollega Menno ten Brink het eerste Joodse huwelijk in Nederland tussen twee mannen. De ceremonie was nauwelijks te onderscheiden van een klassieke choepa, maar ging wel anders heten: briet ahava, een liefdesverbond.
„Mij interesseert het niet wat iemand in zijn slaapkamer doet. Het ging in dit geval om twee mannen die enorm veel van elkaar houden. Dat juich ik toe en bekrachtig ik graag als rabbijn.”
Voor orthodoxe rabbijnen zijn alle woorden, zelfs alle letters in de Tora even waar en waardevol. Toch zal geen orthodoxe rabbijn in Nederland het in zijn hoofd halen iets negatiefs over homoseksuelen te zeggen. Of desgevraagd iets positiefs. Het onderwerp blijkt zó gevoelig te liggen, dat de meeste rabbijnen doodsbang zijn om er hun vingers aan te branden. Een aantal wil het NIW alleen anoniem te woord staan. Ze blijken actieve homoseksualiteit volgens de letter van de wet af te keuren, maar in de praktijk te gedogen en zo veel mogelijk te verzwijgen. Verwacht in een orthodoxe sjoel geen antihomo-preken. Maar gedogen is nog geen tolereren. Als het vermoeden bestaat dat iemand die Joods wil worden homo is, kan hij zijn gioer op zijn buik schrijven. Joodse homo’s die kinderen adopteren, hoeven niet te verwachten dat het rabbinaat die als Joods erkent. En hoewel homo’s die lid zijn van een orthodoxe gemeente evenveel recht hebben op een Joodse begrafenis, vinden zij hun eeuwige rust niet naast hun levenspartner. Maar van discriminatie is geen sprake, beklemtoont Herman Loonstein, voorzitter van het Joodse Begrafeniswezen: „Ook een man en vrouw die al vijftig jaar samenwonen, maar niet Joods zijn getrouwd, worden niet naast elkaar begraven.” Referenties aan homoseksualiteit op de grafsteen zijn uit den boze.
Welkom
Barry Mehler is lid van de orthodoxe gemeente en voelt zich er thuis. Dat hij openlijk homo is, heeft nooit voor problemen gezorgd. Hij groeide op in Amerika en kwam 23 jaar geleden naar de toenmalige gay capital van de wereld: „In Amerika was ik homo, hier was ik Joods. In New York was het geen enkel probleem om met je keppel over straat te gaan, maar openlijke homoseksualiteit was een taboe. In Nederland was dat toen andersom. Als dirigent en zanger van het Amsterdams Synagogaal Koor kon Mehler zonder problemen optreden in sjoel. „Mijn seksuele geaardheid heeft nooit voor problemen gezorgd in de orthodoxe gemeenschap. Ik word gewoon opgeroepen voor de Tora en als Leviet heb ik zelfs een speciale rol in sjoel. Er wordt gewoonweg nooit een punt van gemaakt.” Joodse homoseksuelen zijn er genoeg in Nederland, maar het aantal dat zich ook Joods voelt, schat Mehler niet hoger dan 350. Het lijkt een onwaarschijnlijke combinatie. Waarom zou je als homo een religie omarmen die jouw identiteit afdoet als ‘iets afschuwelijks’? Toch vindt Mehler niet dat hij zichzelf verloochent als lid van de orthodoxe gemeente: „In hetzelfde boek waarin homoseksualiteit strafbaar wordt gesteld, wordt ook het eten van schelp- en schaaldieren verboden. Maar Joden die graag een broodje Hollandse garnalen eten, worden in sjoel toch ook niet met de nek aangekeken? Kijk, we hebben in Nederland te maken met een einheitsgemeinde, negen op de tien leden is niet orthodox.”
Homo’s mogen dan als gelijken behandeld worden door de verschillende Joodse gemeentes, dat betekent niet dat ze ook sociaal geaccepteerd worden. Eduard Huisman kan erover meepraten. Volgende maand is het tien jaar geleden dat hij uit de kast kwam. Tot dat moment leefde hij een streng orthodox leven, zijn kinderen gingen naar school op het ultra-orthodoxe Cheider. „Mijn hele sociale leven speelde zich af in Joods Buitenveldert en Amstelveen. Van het ene moment op het andere was ik al mijn zogenaamde vrienden kwijt.” Huisman verliet Amsterdam en bouwde een nieuw leven op in de regio Rotterdam, waar hij nu woont met zijn Joodse echtgenoot Markus.
Lees de rest van het artikel in het NIW nr. 42
Abonneer op het NIW
