Volgens de klassieke witz hebben antisemieten een overdreven hekel aan Joden. Waar grenst die haat aan bewondering of afgunst? Lang geleden, bij het politicologenbijvak Vrouwenstudies, werd de feministische voorvrouw Anja Meulenbelt weemoedig opgevoerd als ze schreef over haar Joodse opoe, of tante, of weet-ikveel, dat die zo lekker rook en dat het er altijd knus en warm was. Ik dacht toen al: die begint even verder over opoes verfijnde vioolspel. Het was verdacht positief. En wij weten sinds die rabbijn uit het jaar nul: zodra ze gaan slijmen en te amicaal op je afkomen, is het oppassen geblazen.
Zo is er geen land waar zoveel kinderen een Joodse voornaam hebben als Nederland, zoals de Jerusalem Post verbaasd constateerde. Namen als Aron, Baruch, en Thirza vliegen je om de oren. Het blad citeert een meneer met kleinkinderen als Yair, Yael, Lael, Odelia, Netanya, Yoaz en Shilon. Die naamgeving heeft uiteraard te maken met de Bijbelse optiek van de christelijke gelovigen hier. Maar het vreemde, of zo u wilt verdachte, is dat een Joodse achtergrond sinds kort ook heel populair lijkt bij sommige uitgesproken Israël-bashers.
Aangetrouwd
Het is het allernieuwste argument in de boycotbeweging: ik kan geen antisemiet zijn, want mijn opoe (tante, vul in) was ook Joods. Even los ervan dat zelfs zo’n achtergrond of een ellendige oorlogsgeschiedenis niet meteen de juiste meningen oplevert – het is geen Persilschein van goed gedrag zoals ex-nazi’s toonden om zichzelf wit te wassen – struikel je over de rappers en BIJ1-types die met hun Joodse opoe aankomen. De rapper Fresku, wiens recente plaat Sumud (Arabisch voor ‘vasthoudendheid’) opent met een zwaar pro-Palestijnse track, verklaart dat zijn ‘moeders oma een Joodse vrouw is. Religieus gezien ben ik Joods, qua bloedlijn.’ Niet echt verrassend, want Fresku, als Roy Michael Reymound geboren in Eindhoven, heeft zijn roots op Curaçao, waar, laat ik het prudent zeggen, onze voormalige volksgenoten hun penis niet enkel hebben versleten bij het plassen. De halve bevolking daar heeft Joodse wortels. En de term ‘bloedlijn’ is overigens allesbehalve koosjer.
Vooral in kringen van de partij BIJ1 wordt de Joodse opoe als alibi uit de kast getrokken. De fractievoorzitter in de Amsterdamse raad Jazie Veldhuyzen, die op de Dam goedkeurend grinnikte toen tuig de pro-Israëlische demonstrant Sascha Jacobs intimideerde, komt met een wel heel kunstige constructie: ‘Mijn overgroot vader, wiens vrouw Joods was …’ Enzovoorts. Ook inclusieve types als de emeritus hoogleraar Gloria Wekker en schrijfster Anousha Nzume, allesbehalve Israëls grootste vrienden, ontdekken ineens een besneden boer in hun bezemhok.
Anja Meulenbelt gaat daar uiteraard het verst in. In haar boek Kwart over Gaza wijdt ze een heel hoofdstuk aan het verzetsverleden van haar ouders. Titel van het hoofdstuk: ‘Vrienden van Israël’. In niet toevallig de voormalige verzetskrant Trouw verklaarde ze: “Ik ben zelf niet Joods, maar heb wat met Joden en het jodendom. In mijn familie zijn veel Joodse mensen aangetrouwd, mijn ouders brachten tijdens de oorlog Joodse kinderen naar onderduikadressen, mijn langste liefdesrelaties waren met een Joodse vrouw en een Joodse man.”
Hongerwinterkindje
Of dat van die verzetsouders klopt, weten we niet. Wel dat Meulenbelt is geboren op de zolder van een Utrechts huis waar jaren eerder haar oom Jan Joodse kinderen onderbracht. ‘Ik kon in de Hongerwinter in leven blijven omdat mijn ouders de bonkaarten nog hadden van die kinderen.” Niettemin omschrijft ze zichzelf in de bestseller De schaamte voorbij als ‘Hongerwinterkindje, de rest van mijn leven slechte tanden en scheve ribben.’ Maar al in de baarmoeder in verzet tegen de bezetter omdat haar moeder, ‘blond, tenger en erg zwanger met mij naar beneden gestuurd werd’ als er Duitsers aan de deur stonden. In haar boek Een kleine moeite omschrijft ze de nachtmerries die dat haar opleverde: ‘mannen die je komen halen. De laarzen op de trap. Uniformen.’ Meulenbelt is geboren op 6 januari 1945. Tsja.
Goed zijn, nog voor je geboorte, wat moet je daar nou mee? Doet kennis aan ‘Joodse mensen’ je meer deugen? Van Hitler werden ook Joodse roots gesuggereerd, en Judas is ondanks Joodse ouders en kennissen als schurk de geschiedenis ingegaan. Iemand met een echt Joodse opoe zwijgt daarover. Die spreekt over mede-Joden als ‘mexicanen’. Het levert geen voordelen op, enkel vooroordelen. Vijanden van Israël lijken dat vooroordeel wel zo voordelig te vinden.
Abonneer op het NIW
