De beveiligingskosten van Joodse gebouwen waren de afgelopen week weer volop in beeld door een voorstel van het Amsterdamse VVD-duo gemeenteraadslid Stefan de Bruijn. Hij vindt dat de overheid structureel moet bijdragen in de kosten.
Door: Annet Röst
Amsterdam moet de Joodse gemeenschap niet laten opdraaien voor eigen beveiliging’, kopt het persbericht van VVD Amsterdam. Een persbericht dat de beveiligingskwestie weer op de agenda heeft gezet en aandacht in de media genereerde. Zo kopt Het Parool op de voorpagina: ‘Veiligheid zware last voor Joden’. De PVV stelde dinsdag Kamervragen over de hoge beveiligingskosten aan minister Opstelten (VVD) van Veiligheid en Justitie en minister Asscher (PvdA) van Sociale Zaken. In 2011 stemde de Kamer al voor een motie van de ChristenUnie waarin Opstelten de opdracht kreeg in overleg te gaan met Joodse instellingen en gemeenten om tot een oplossing te komen voor de onevenredig hoge beveiligingskosten. De minister bezocht hierop Joodse instellingen zoals het Cheider, maar heeft tot op de dag van vandaag geen concrete toezeggingen gedaan. „Het officiële overheidsstandpunt is dat het Rijk alles doet wat nodig is,” aldus de voorzitter van Bij Leven En Welzijn, de organisatie die al dertig jaar verantwoordelijk is voor de beveiliging van de Joodse gemeenschap. „We hebben kennis en ervaring, de minister vindt het prima dat wij onze eigen verantwoordelijkheid nemen.” Joël Voordewind (CU) is desondanks van plan de motie volgende maand weer aan de orde te brengen als de begroting voor veiligheid en justitie in de Kamer wordt besproken. „Het gaat om relatief weinig geld, acht ton. Dat is niet gewijzigd neem ik aan, dus dat gaan we zeker proberen.”
Eigen benen
Tot nu toe draait Joods Nederland bijna volledig zelf op voor de kosten van beveiliging van scholen, synagogen en andere Joodse instellingen. Uitzondering is het Amsterdamse Stadsdeel Zuid dat sinds 2010 jaarlijks 135.000 euro bijdraagt als tegemoetkoming in de totale jaarlijkse beveiligingskosten. „Stadsdeelvoorzitter Paul Slettenhaar, verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid, heeft zich hiervoor sterk gemaakt,” aldus Rob van Dugteren, woordvoerder van Stadsdeel Zuid. „Deze subsidie is structureel en zal blijven, ook wanneer de gemeenteraad instemt met het plan van de VVD.” In 2011 stelde het College van Burgemeester en Wethouders van Amsterdam 200.000 euro beschikbaar. De Bruijn vanuit zijn vakantieadres in Portugal: „Dat was eenmalig. Als het aan de VVD ligt gaat Amsterdam er jaarlijks 200.000 euro voor uittrekken.” De Bruijn vindt het ‘onaanvaardbaar’ dat op dit moment de Joodse gemeenschap wordt gedwongen jaarlijks een kleine miljoen euro op te hoesten om de eigen veiligheid in en bij Joodse instellingen te waarborgen. „Veiligheid is een kerntaak van de overheid en dit moet niet op de Joodse gemeenschap worden afgewenteld,” aldus De Bruijn die verschillende bezoeken bracht aan Joodse gebouwen en scholen. Tijdens zijn periode als bestuurslid bij de jongerenorganisatie CiJo van het CIDI kwam hij veelvuldig in aanraking met de Joodse gemeenschap. „Dit heeft de wens om deze misstand snel op te lossen alleen maar versterkt. Op dit moment moeten ouderbijdragen van zo’n 1000 euro per kind per jaar worden opgebracht om kinderen veilig naar, in dit geval, een Joodse school te laten gaan. Dat is niet uit te leggen en gelukkig is het bij geen enkele andere identiteit of religie nodig. Aan Amsterdam de taak om dit nu voor de Joodse gemeenschap goed te regelen.”
Verantwoordelijkheid
Ter vergelijking: gemiddeld is de vrijwillige bijdrage voor lagere scholen in Nederland 30 euro per kind per jaar en voor middelbare scholen 100 euro. Aboed Shabi, voorzitter van het bestuur Joods Bijzonder Onderwijs (JBO), vertelt dat het bedrag zelfs hoger ligt, namelijk op 1200 euro, waarvan naar schatting 500 euro per kind per jaar opgaat aan de beveiliging van de scholen. ,,Voor ons is de situatie waarbij we als gemeenschap onze beveiliging voor zo’n groot deel zelf moeten organiseren en betalen absoluut niet vanzelfsprekend, vertelt Shabi op dinsdag. „Daarom zijn we in constant gesprek met de gemeente Amsterdam en met politiek Den Haag. Elke burger in Nederland moet zich veilig voelen en de verantwoordelijkheid hiervoor ligt in principe bij de overheid.” Het voorstel van de VVD komt volgens Shabi ook bepaald niet uit de lucht vallen. „We dringen al langer aan bij overheid en politiek om maatregelen te treffen. Ik schat dat wij hier zelfs al wel twintig, misschien wel dertig jaar voor pleiten. We zijn erg blij dat de VVD dit nu heeft opgepakt. We hebben een goede samenwerking met het stadsdeel, de gemeente en de politie. Dat de gemeente nu, na al die jaren, misschien financiële steun zal geven komt waarschijnlijk omdat er meer bewustzijn is en omdat de toegenomen dreiging wordt erkend. Er is de afgelopen jaren helaas veel veranderd. Vanochtend is er bijvoorbeeld weer een aanslag verijdeld in Londen.”
Verdronken kalf
„Alle lof aan Stefan de Bruijn van de VVD dat hij het zo serieus oppakt,” zegt Jigal Markuszower, voorzitter van het Centraal Joods Overleg. Hij heeft zelf drie kinderen die naar Joodse scholen gaan, twee naar Maimonides, één naar Rosj Pina. „Natuurlijk is de ouderbijdrage voor sommige mensen heel veel geld. Dat mijn kinderen goede Joodse scholing krijgen heeft bij mij prioriteit en ik betaal het geld graag als dit de prijs is voor Joodse les en beveiliging, maar dat betekent niet dat ik niet vind dat de overheid de verplichting heeft om dit te doen. In andere landen waar het kalf al een keer verdronken is, is het al veranderd, zoals in Frankrijk. Daar staan drommen politie voor synagogen en Joodse scholen. Het kan daar, dus het moet ook hier,” zegt Markuszower met verwijzing naar de schietpartij vorig jaar op een Joodse school in het Franse Toulouse waarbij een leraar en drie leerlingen werden vermoord. De Bruijn denkt dat zijn voorstel een goede kans maakt op een meerderheid in de raad. „Ik heb heel goede hoop. De PvdA is heel positief. De partijwoordvoerder, Emre Ümver, zegt dat hij zich er hard voor zal maken. Als de PvdA omgaat dan is er een meerderheid en zouden we het goed kunnen gaan regelen. Het CDA steunt ons sowieso.” Het CDA bevestigt tegenover het NIW achter het voorstel te staan. CDA duo-raadslid Diederik Boomsma: „Ik vind het jammer dat niet iedereen door heeft dat dit echt speelt. Als gewone Hollandse jongen kan je je dit soms niet voorstellen, maar de dreiging is reëel, het is een feit.”
Open en tolerant
De officiële voorlichter van de Amsterdamse PvdA-fractie, Sebastiaan Timmermans, lijkt minder enthousiast dan Ümver. „We vinden het een sympathiek voorstel en het zou heel goed kunnen dat het wel doorgaat, maar we moeten nog goed intern overleggen en we willen de komende week nog een ontmoeting inplannen met een aantal Joodse leiders,” aldus Timmermans. De partij blijkt daarnaast ook een ideologische obstakel te moeten overbruggen: „Wij willen niet accepteren dat je structureel geld uit moet geven aan beveiliging van bijvoorbeeld Joodse scholen. Het is heel erg dat scholen beveiligd moeten worden, maar stel dat je daar structureel geld aan geeft, dan accepteer je dat het normaal is dat scholen bedreigingen ontvangen. Dat willen wij niet. Je moet werken naar een open en tolerante samenleving waarin iedereen zijn eigen religie kan beleven.” De Bruijn: „Ook de VVD wil niet dat het ooit ‘normaal’ wordt gevonden dat er extra beveiliging nodig is voor Joodse scholen en instellingen, maar zo lang dit wel de realiteit is kan daar maar één consequentie aan worden verbonden: de overheid neemt haar verantwoordelijkheid.”
Abonneer op het NIW
