Dagen van tevoren verkeerden de media in Israël al in staat van euforie. Na de Verenigde Staten en Guatemala zou nu ook Australië Jeruzalem als hoofdstad van de Joodse staat erkennen. Dat was – zo werd geconstateerd – nog eens andere koek dan die vermaledijde EU, waar bondskanselier Merkel de 26 overige lidstaten had gesmeekt van een premature erkenning van Jeruzalem af te zien.
Uit betrouwbare bron was al enige tijd bekend dat Polen, Hongarije en Tsjechië ertoe neigden het Amerikaanse voorbeeld te volgen. Merkel wees de Hongaarse premier Orbán c.s. erop dat binnen de EU was afgesproken dat men de tweestatenoplossing zou steunen en dat de status van Jeruzalem eerst in het kader van een overeenkomst aan de orde kon worden gesteld. De EU is met de VS, VN, Rusland en China gebonden aan de ook door Israël aanvaarde Roadmap for Peace. Daarin passen geen unilaterale stappen van individuele EU- lidstaten.
Irrelevant
Vandaar dat de stap van Australië in Jeruzalem gevierd werd als een mega-overwinning. Die zogenaamde overwinning bleek bij nader inzien een zware deceptie. Australië besloot slechts West-Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen en zal de ambassade niet verplaatsen voordat een defi nitieve vredesregeling met de Palestijnen tot stand gekomen is.
Toch is er sprake van enige diplomatieke winst, ook al had men op veel meer gerekend. Formeel en internationaalrechtelijk staat geheel Jeruzalem nog steeds onder het gezag van de Verenigde Naties, ook al fungeert West-Jeruzalem al sinds de oprichting van de staat als hoofdstad van Israël. Hoofdsteden worden unilateraal uitgeroepen door staten zelf. Of andere staten een dergelijke beslissing overnemen is in feite irrelevant. De facto hebben alle landen ter wereld met uitzondering van de moslimstaten West-Jeruzalem als hoofdstad aanvaard. Buitenlandse regeringsdelegaties worden in (West-) Jeruzalem door de premier en president ontvangen, ook al bevinden de ambassades van die staten zich in Tel Aviv. Bij de begrafenis van Jitschak Rabin waren meer dan negentig buitenlandse regeringsvertegenwoordigers aanwezig, terwijl geen van allen (West-)Jeruzalem als hoofdstad hadden erkend.
Nergens schrijven de diplomatieke mores voor dat staten hun ambassades in elkaars hoofdsteden dienen te vestigen.Een ambassade kan overal binnen de landsgrenzen worden gestationeerd. In Amsterdam staat geen enkele ambassade, terwijl het wel de hoofdstad van ons land is. De ambassades bevinden zich in Den Haag en Wassenaar. Jarenlang hadden staten hun ambassades in de Bondsrepubliek gevestigd in Bonn en Bad Godesberg. Geen van beide plaatsen waren hoofdstad. Toen Duitsland na de val van de muur werd herenigd en Berlijn opnieuw tot hoofdstad werd uitgeroepen besloten tal van staten aanvankelijk hun ambassades niet te verplaatsen.
Het is overtrokken dat ideologisch Israël zo zwaar hecht aan die internationale erkenning van Jeruzalem als hoofdstad. Het is de hoofdstad en het is alleen aan Israël om daarover te beslissen. Dat staten – ook de bevriende – er moeite mee hebben, vooruitlopend op een vredesovereenkomst, geheel Jeruzalem als hoofdstad te erkennen is geen daad van of bewijs voor anti Israëlische vooringenomenheid.
Ooit heeft na lang delibereren Israël – na het aanbrengen van bijna dertig wijzigingen – de Roadmap for Peace aangenomen en zich aan dat document gebonden. Daarin wordt de status van Jeruzalem opengelaten en tot onderwerp van onderhandeling met de Palestijnen verklaard. Dat impliceert dat bij afwezigheid van onderhandelingen de status quo dient voort te duren. Die status quo betekent dat Israël het gezag over de gehele stad blijft uitoefenen. Jeruzalem is na de Zesdaagse Oorlog door Israël tot ondeelbare en eeuwige hoofdstad uitgeroepen. Daarmee werd een 3000 jaar de facto bestaande situatie geformaliseerd. Of er al dan geen ambassades worden gevestigd voegt aan de status van de stad nauwelijks iets toe. Parijs blijft ook de hoofdstad van Frankrijk met ambassades in Neuilly.
Abonneer op het NIW
