Ambassadeur Terstal bij defensieminister Amir Hatami
De ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie hebben besloten een defensieattaché naar Iran te sturen. Dit bevestigen beide ministeries aan het NIW.
De Nederlandse ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie hebben besloten een defensieattaché naar de Islamitische Republiek Iran te sturen. Dit bevestigen woordvoerders van beide ministeries. Een defensieattaché vertegenwoordigt de strijdkrachten en hun leiding in de ontvangende staat en is daar contactpersoon voor het ministerie van Defensie. Deze keuze is opvallend omdat Iran binnen de militaire verdragsorganisatie NAVO, waar Nederland deel van uitmaakt, vooral als vijand wordt gezien. Toch heeft Nederland besloten op dit moment militaire banden aan te knopen met het regime in Teheran. Annelou Veen, woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, bevestigt aan het NIW ‘het naderende aantreden van de nieuwe defensieattaché in Teheran’ en verwijst verder naar het ministerie van Defensie.
Defensiewoordvoerder Sander Kuypers meldt dat er inderdaad ‘de afgelopen dagen overlegd is gevoerd met Buitenlandse Zaken’ over het initiatief. In een schriftelijke reactie meldt Kuypers: “De defensieattaché helpt bij het vergroten van wederzijds begrip, het bevorderen van dialoog en het creëren van diplomatiek verkeer.” En: “Nederland heeft defensieattaché’s gestationeerd in een groot aantal landen. Sinds kort behoort daar dus ook Iran bij.” Hij voegt daaraan toe dat Iran al jaren zo’n attaché in Nederland heeft zitten. Het is moeilijk dit initiatief van de Nederlandse regering los te zien van het recente bezoek van (interim-)minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag (D66) aan de Islamitische Republiek op 21 februari en de nog recentere ontmoeting van de Nederlandse ambassadeur in Teheran, Susanna Terstal, aan de Iraanse minister van Defensie, brigadegeneraal Amir Hatami.
De Nederlandse ambassade in Teheran
‘Vrede en veiligheid’
Over dit bezoek op 13 maart zegt BuZa-woordvoerder Veen: “Het is gebruikelijk om internationaal contacten te onderhouden met verschillende vertegenwoordigers van de regering, de maatschappij, en het bedrijfsleven in alle landen waar Nederland vertegenwoordigd is.” Ongetwijfeld, maar geldt dit ook voor militaire zaken bij een niet bepaald vriendelijke mogendheid? Het Iraanse persbureau Mehr News meldde als eerste dat ambassadeur Terstal op bezoek was bij de Iraanse generaal. Op de website wordt Terstal geciteerd: “Nederland is geïnteresseerd in het beginnen van militaire relaties met de Islamitische Republiek Iran.” Ook zou zij gezegd hebben dat ons land ‘vrede en veiligheid wil bevorderen in de hele wereld’. De vraag lijkt gerechtvaardigd of het dictatoriale regime in Iran daar de juiste plaats voor is. Volgens Defensie wel. Maar militaire insiders laten, op basis van anonimiteit, weten dat het initiatief eerder uit de koker van Buitenlandse Zaken dan van Defensie komt. Het is ongebruikelijk een defensieattaché naar een niet-bevriende staat te sturen, Nederland heeft deze post niet eens bij alle NAVO-bondgenoten en lijkt met deze actie nadrukkelijk (en letterlijk) voor de NAVO-troepen uit te lopen.
Onderdrukking
Het is extra frappant omdat Iran zijn krijgsmacht gebruikt als politiek middel in de strijd om de hegemonie in het Midden-Oosten. Uiteraard speelt het leger een belangrijke rol in de constante stroom bedreigingen jegens Israël; tijdens militaire parades wordt steevast de ambitie geuit de Joodse staat van de kaart te vegen. Het Iraanse leger vecht actief mee aan de zijde van president Bashar al-Assad in de Syrische burgeroorlog en steunt de Libanese terreurorganisatie Hezbollah financieel en militair. Alsof dat allemaal nog niet erg genoeg lijkt, is het Iraanse leger ook nog eens een belangrijk instrument bij de onderdrukking van pro-democratiebewegingen door het theocratische regime in Teheran. Kortom, het streven naar een hechtere militaire band met Iran doet de nodige wenkbrauwen fronsen. Zo vindt de SGP het een ‘buitengewoon merkwaardige ontwikkeling’ en is voornemens Kamervragen te stellen.
Mysterieus bezoek
Dat juist deze regering zo tegen Iran aanschurkt is opmerkelijk omdat er drie relatief Israël-vriendelijke partijen inzitten: VVD, CDA en ChristenUnie. Is het mogelijk dat D66 een nadrukkelijker stempel op het buitenlandse beleid wil drukken en daarvoor door het gedwongen vertrek van VVD-minister Halbe Zijlstra de ruimte heeft gekregen? Eerder schreef het NIW al over het mysterieuze bezoek aan ons land van Ali Asghar Moonesan, een van de twaalf vicepresidenten van de Islamitische Republiek. Ondanks herhaalde verzoeken van onze kant weigerde het ministerie van Buitenlandse Zaken Moonesans bezoek te bevestigen of te ontkennen. Dit hoewel het Iraanse staatspersbureau IRNA meldde dat de vicepresident een toerismebeurs in Utrecht en horecabedrijven in Leiden zou bezoeken. Moonesan is verantwoordelijk voor onder meer toerisme.
Het bevreemdt dat Buitenlandse Zaken in deze zaak verstoppertje speelt. Temeer daar Moonesan niet zomaar de eerste de beste is. Het NIW heeft goede redenen aan te nemen dat de vicepresident nauwe banden onderhoudt met de gevreesde Republikeinse Garde in zijn land – een paramilitaire eenheid die verantwoordelijk is voor misdaden in binnen- en buitenland en geldt als de ruggengraat van het regime. Banden met het Iraanse leger én mogelijk met een vertegenwoordiger van de Republikeinse Garde? Met de benoeming van de defensieattaché toont Nederland in ieder geval dat het bereid is tot een warmere band met de Islamistische Republiek en daarmee moet worden afgevraagd of de Nederlandse regering het land aanmoedigt om gewoon door te gaan met zijn expansiedrift en mensenrechtenschendingen.
UPDATE:
Joël Voordewind, buitenlandwoordvoerder van regeringspartij ChristenUnie reageert: “Als dit inderdaad klopt, dan ben ik verbaasd. Want waarom zou Nederland juist nu een militaire attaché naar Teheran willen sturen? Ik mag aannemen dat we niet geïnteresseerd zijn in militaire samenwerking met Iran? Vorige week hoorden we nog dat het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland nieuwe sancties aan het voorbereiden zijn tegen Iran. Omdat het aan een raketprogramma werkt dat Europa moet kunnen raken. En omdat Iran zij aan zij met Bashir al-Assad een nietsontziende oorlog uitvecht in Syrië. Bovendien onderdrukt Iran de eigen bevolking en wil ze nog altijd Israël van de kaart vegen.”
Abonneer op het NIW
