De Joodse gemeente Beth Shoshanna in Deventer heeft na jaren van sparen en speuren eindelijke een eigen sefer Tora kunnen aanschaðen. Afgelopen sjabbat werd de Torarol tijdens de ochtenddienst in de Grote Synagoge aan de Golstraat ingewijd.
Vol trots hield chazan Tom Für- stenberg de nieuwe sefer Tora vast. Terwijl de hemel werd af- gedekt door de choepa – het hu- welijksbaldakijn van een talliet– liep de chazan, omringd door leden van de Joodse gemeente Beth Shoshanna en andere kehillot door de straten van Deventer. De stoet verplaatste zich van de voormalige synagoge – nu het Etty Hillesum Centrum – naar de Gro- te Synagoge. Gezang klonk in het voorportaal van de sjoel in de Golstraat. De synagoge was gevuld met driehonderd gasten, vanuit alle windhoeken en diverse religies. Cameraploe- gen van regionale omroepen registreerden de gebeurtenis. Ook Commissaris van de Koning Ank Bijleveld-Schouten was aanwezig om te aanschouwen hoe de sefer Tora in de aron ha- kodesj (heilige ark) werd geplaatst.
Zoektocht
Voor de jonge en niet aan een (overkoepelend) Joods kerkgenootschap verbonden kehilla was de inwijding van de Torarol een volgende stap in het volwassen worden. Twee dagen na de ochtenddienst straalt chazan Tom Für- stenberg nog steeds van geluk. „Het was een historische dag. Voor het eerst sinds 1925 is er in de Hanzestad weer een Torarol in eigen be- zit ingewijd,” vertelt Fürstenberg, het gezicht van de gemeente die 4,5 jaar geleden werd op- gericht en het fraaie Moorse synagogegebouw in de Golstraat als beet knesset en beet midrasj gebruikt. Zelf omschrijft Beth Shoshanna – met ruim dertig actieve leden – zich als ‘een Joodse gemeente op basis van gelijkwaardig- heid. Ieder kan vanuit de specifieke talenten die hij of zij gekregen en ontwikkeld heeft een bijdrage leveren aan de gemeenschap.’
De zoektocht naar een nieuwe sefer Tora was lang en kostbaar, schetst Fürstenberg. „Een nieuwe kosjere Torarol kost tussen de veertig- en vijftigduizend euro en dat is voor een kleine gemeenschap als de onze een onhaalbare kaart. We waren daarom aange- wezen op een tweedehands exemplaar.” Maar een kosjere sefer Tora moet aan heel veel voorwaarden voldoen, hij moet bijvoorbeeld geschreven zijn met een ganzenveer op perka- ment, door een geoefende sofeer en er mogen geen fouten in zitten. „De markt daarvoor is nogal ingewikkeld. Het komt voor dat er niet-kosjere sifré Tora met een kosjerverkla- ring worden verkocht,” aldus Fürstenberg, die tot voor kort een Torarol via rabbijn Ruben bar-Efraïm (voormalig rabbijn van LJG Den Haag) in bruikleen had. „We hadden een mooi spaarpotje opgebouwd en zijn op zoek gegaan naar een betrouwbare verkoper. Via rabbijn Elisa Klapheck (eerder verbonden aan de ver- nieuwingsgezinde Amsterdamse gemeente Beit Ha’Chidush) kwamen we uit bij een Duit- se sofer. Hij had een puntgave Torarol van vijf jaar oud. We zijn alles nagegaan en de sefer Tora bleek helemaal kosjer te zijn. De vorige eigenaar was een kille in Mea Sjeariem, een bekende ultraorthodoxe wijk van Jeruzalem. Dus voor ons is dit een fantastische aanwinst,” aldus de chazan, die vertelt dat de aankoop- prijs onder de tienduizend euro lag.
Met de aanschaf van de naar schatting veertig meter lange Torarol is Beth Shoshan- na nog niet uitgespaard; rimoniem (siertorens voor op het sefer Tora, met belletjes) en een Toraschild (als symbool van het borstschild van de hogepriester) staan hoog op het ver- langlijstje.
Mageen Davied
Of Beth Shoshanna haar diensten in de Grote Synagoge in Deventer kan blijven houden, is nog niet zeker. De sjoel, al sinds 1951 eigen- dom van de Christelijke Gereformeerde Kerk, staat al enkele jaren te koop. „De gemeente Deventer zou het pand kopen, maar dat is uiteindelijk niet doorgegaan. De huidige eige- naar vindt het fantastisch dat er nu weer een actieve Joodse gemeenschap is die gebruik- maakt van de sjoel. Ik schat de kans dan ook zeer klein dat een projectontwikkelaar het gebouw koopt en er appartementen van gaat maken. Wij hebben niet de middelen om het te kopen. We betalen nu elke keer dat we een dienst houden een bedrag. Maar ik hoop dat we hier nog heel lang kunnen blijven,” aldus Fürstenberg.
Een van de voornemens van de chazan is om het pand te renoveren. „Er is genoeg te doen. Daarom gaan we spoedig met de eigenaar om de tafel zitten om te kijken of we ergens fond- sen kunnen aanboren. We willen beginnen met de voorgevel. Met het terugplaatsen van de mageen Davied en de halve maantjes zou de sy- nagoge, die lange tijd als kerk dienstdeed, zijn oude aanzicht en symboliek, die verwijst naar de vreedzame co-existentie in de taifa Toledo in Spanje in de 11e eeuw, weer terugkrijgen.”
Abonneer op het NIW
