Het Joods Humanitair Fonds heeft hulp aangeboden aan Joodse organisaties in Oekraïne. Daar wordt dankbaar gebruik van gemaakt.
De nieuwsfeiten in Oekraïne volgen elkaar snel op. Sinds het begin van de protesten in het land en de recente machtswisseling, hebben Russische troepen de Krim bezet. Op dat schiereiland wonen zo’n 17.000 Joden, verspreid over de steden Simferopol, Sevastopol, Feodosia en Jalta. Vorige week donderdag werd de synagoge van Simferopol beklad met swastika’s en leuzen als ‘dood aan de Joden’. De daaropvolgende vrijdagavond vroeg de rabbijn van die gemeenschap, Michael Kapustin, aan de leden van zijn reformgemeente naar huis te gaan. Hij zegde de zaterdagochtenddienst af omdat hij vreesde voor de veiligheid van de leden. Hij ervaart de situatie als ‘gevaarlijk. Een hoop dingen zouden kunnen gebeuren’, zo zei hij tegen de Times of Israel.
Brief
Het Joods Humanitair Fonds heeft afgelopen week een e-mail gestuurd naar alle organisaties in Oekraïne die in de afgelopen twee jaar een aanvraag hebben gedaan bij het JHF. Het fonds heeft veel contacten in het land waar in totaal naar schatting 200.000 Joden wonen. JHF-directeur Muriel Leeuwin: „Wij hebben in de brief aangegeven dat we hulp willen bieden. Daar zijn ongelofelijk veel reacties op gekomen. Mensen waren heel blij met de support die we gaven, maar hadden ook heel concrete vragen.” Die concrete vragen gaan vooral over de beveiliging van gebouwen van organisaties. Niet van de synagogen, die worden al goed beveiligd, maar van kantoren en buurthuizen. Tot dinsdagmiddag hadden tien organisaties om hulp gevraagd. Het gaat dan met name om fondsen voor veiligheidsbeambten en videoapparatuur. Het JHF steunt deze instellingen nu in totaal met circa 25.000 euro, een bedrag voor de komende drie maanden. Leeuwin is de afgelopen jaren vijf keer in Oekraïne geweest. Ze beschrijft dat er in die tijd wel sprake is geweest van antisemitische incidenten maar dat de situatie tot nu toe niet echt bedreigend was. Wel is er altijd gebrek aan geld en zijn de gebouwen en synagogen verwaarloosd. „We kennen de sfeer en de mensen daar, en hebben veel contacten. Ik ken de gebouwen en weet hoe de omstandigheden daar normaal gesproken zijn. Nu weten we dat niet precies.” Feit is dat Oekraïne een geschiedenis heeft van antisemitisme en dat de leider van de antisemitische Svoboda (vrijheids)partij, Oleh Tyahnybok, een van de leidende figuren was bij de recente opstand op het Maydanplein in Kiev.
Corrupt
Het JHF is niet de enige organisatie die hulp biedt aan Joden in Oekraïne. Het Jewish Agency heeft laten weten de noodhulp op te schroeven. David Shechter, de woordvoerder voor de Russische sprekende media van de Jewish Agency, zei in Haaretz ‘voorbereid te zijn op elke mogelijk situatie’, maar hoopt dat het niet nodig is ‘drastische maatregelen’ te nemen. Hij doelt daarmee op een luchtbrug voor Joden naar Israël. Het JHF heeft geen contact met de Jewish Agency, maar wel met de Joint Distributing Comittee (JDC), de Va’ad van Oekraïne en het Eurasian Jewish Congress. Onderling wordt besproken waar de behoeften liggen. „JDC heeft nog veel meer contacten dan wij, zij zitten in alle Joodse gemeenschapscentra en weten precies wat er nodig is,” zegt Leeuwin. Op dit moment is dat dus vooral beveiliging, maar de JDC heeft aangegeven dat er mogelijk ook behoefte is aan informatie en een psychologische hulplijn. Hoe weet het JHF dat het geld goed terechtkomt in het notoir corrupte land? „We proberen zo goed mogelijk te zorgen dat het geld daar komt waar het moet zijn en proberen zo veel mogelijk uit te sluiten dat het ergens anders voor gebruikt wordt. We willen namen op bonnetjes, als het even kan onze naam. We zijn behoorlijk streng in de controle, maar er i s ook een grens. De bedragen zijn niet dermate hoog dat we om een accountantsverklaring kunnen vragen, want dan zijn de kosten voor de accountant hoger dan de steun die wij geven.” Ondertussen wordt via e-mail en telefoon nauw contact gehouden met Oekraïne, onder andere met rabbijn Kapustin. Hoe is de stuatie voor Joden op dit moment? „Mensen geven aan dat ze de situatie als bedreigend ervaren. Ze zijn angstig en op hun hoede. In hoeverre dat reëel is, is voor ons niet na te gaan. Maar dat willen we liever niet afwachten.”
Het Joods Humanitair Fond heeft een speciale rekening geopend onder de naam ‘JHF Noodhulp’: NL52 ABNA 0502488239
Abonneer op het NIW
