Recente rapporten schetsen een verontrustend beeld van de kennis van Westerse burgers over de Holocaust. Europese regeringen doen te weinig om revisionisme te bestrijden.
In de afgelopen herdenkingsweek verschenen verschillende studies met betrekking tot hoe anno 2019 wordt omgegaan met de Shoa. Allereerst was daar een peiling van de Holocaust Memorial Day Trust onder tweeduizend Britten. Het resultaat: 5 procent van hen gelooft niet dat de Shoa werkelijk heeft plaatsgevonden, 8 procent denkt dat de schaal van de Holocaust is overdreven, en 64 procent weet niet hoeveel Joden zijn vermoord of onderschat dat aantal ernstig. Een op de vijf ondervraagden denkt dat minder dan twee miljoen Joden de vervolging door de nazi’s niet heeft overleefd en bijna de helft geeft aan het simpelweg niet te weten.
Denk niet dat de Britten onwetender zijn dan andere Europeanen. In november vorig jaar verscheen een vergelijkbare studie van nieuwszender CNN, waarbij zevenduizend burgers in zeven Europese landen (Nederland zat hier niet bij) werden bevraagd. Een op de twintig ondervraagden had nog nooit van de Holocaust gehoord. Schokkend: onder jonge Fransen is dit een op de vijf. En waar onwetendheid regeert, volgt antisemitisme al snel. Uit het CNN-onderzoek blijkt dat een op de drie Europeanen vindt dat Israël de Shoa gebruikt om Joodse misdaden te rechtvaardigen, terwijl hetzelfde aantal van mening is dat herdenking ervan ertoe leidt dat andere misdaden onderbelicht blijven. 28 procent van de Europeanen relateert antisemitisme aan Israël; 18 procent wijt het aan het gedrag van Joden in hun eigen omgeving.
Kritiek is er op Geert Wilders, die de Shoa zou gebruiken voor zijn strijd tegen immigratie van moslims
Millennials
Wie denkt dat de situatie aan de andere kant van de oceaan beter is, komt bedrogen uit. Uit onderzoek van de Claims Conference bleek vorig jaar dat 10 procent van de Amerikanen niet zeker weet wat de Holocaust is; onder millennials was dat zelfs een op vijf. Deze week werd er ook nog een Canadees onderzoek gepubliceerd met vergelijkbare resultaten. Net als in de VS kan de helft van de Canadezen niet één concentratiekamp noemen. In beide landen gelooft een meerderheid dat vandaag de dag minder mensen zich interesseren in de Holocaust dan op enig moment na de Tweede Wereldoorlog.
Toch is er ook goed nieuws: uit alle onderzoeken blijkt dat een meerderheid van de ondervraagden vindt dat het nodig is dat er meer aandacht wordt besteed aan de Shoa, vooral in het onderwijs. De vraag is hoe overheden omgaan met deze informatie; wat doen landen om kennis over de Holocaust over te brengen op hun burgers, met name aan jongeren.
Dit is het onderwerp van een derde studie, waarvan de resultaten de afgelopen week in de openbaarheid zijn gebracht: het Holocaust Remembrace Project, een samenwerkingsverband van de European Union for Progressive Judaism, de Yale-universiteit en Grinnell College in Iowa. Alle Europese overheden werden hierbij onder de loep genomen. De belangrijkste conclusie uit het rapport is dat met name jonge EU-lidstaten in Centraal- en Oost-Europa zich steeds meer schuldig maken aan Holocaustrevisionisme. Vooral in Polen, Hongarije, Kroatië en Litouwen wordt de eigen rol tijdens de Shoa steeds meer onder het tapijt geveegd.
Populistisch Is het toeval dat in deze landen vooral rechts-populistische regeringen de scepter zwaaien? Dat lijkt niet het geval, wanneer men bedenkt dat ook Italië met name wordt genoemd, ook al een EU-land met zo’n regering. Aan de andere kant worden Tsjechië (met een centristisch-populistische regering) en Oostenrijk (geleid door de rechtse premier Sebastian Kurz en zijn door nazi’s opgerichte FPÖ- coalitiepartner) juist geroemd om de omgang met hun Shoaverleden. De Israëlische regering krijgt een veeg uit de pan omdat zij onder leiding van Benjamin Netanyahu juist warme banden aanknoopt of aanhoudt met de landen die er in het rapport het slechtst vanaf komen. Zo is Netanyahu in februari gastheer van een conferentie met twee van de vier landen – Hongarije en Polen – die een dikke onvoldoende krijgen.
Ons land krijgt een dikke pluim, de Nederlanders worden ‘leiders van Holocaustherinnering’ genoemd. Het zit goed met het Nederlandse Holocaustonderwijs, vinden de opstellers van het rapport. Kritiek is er wel op Geert Wilders, die de Shoa zou gebruiken voor zijn strijd tegen immigratie van moslims. Ontkenning van de Holocaust binnen die specifieke gemeenschap noemt het rapport niet.
Abonneer op het NIW
