Opinie | Na de speech

Foto Flash90

Journalisten leren tijdens hun opleiding door retoriek en eloquentie heen te kijken. Waar het hen om gaat is of een redevoering nieuwselementen bevat. De controversiële rede afgelopen week van Netanyahu in het Amerikaanse Congres zou op elke school voor de journalistiek als casus en voorbeeld kunnen dienen voor een briljante en eloquente speech zonder enige nieuwswaarde. Niets van hetgeen Netanyahu op indrukwekkende wijze over het voetlicht bracht had hij niet al bij eerdere gelegenheden gezegd. In feite was het enige nieuws hetgeen hij níét zei. Netanyahu zei níét dat Israël desnoods tegen de wens van de VS in voor een pre-emptive strike zal opteren, als het naar zijn oordeel slechte akkoord met Iran toch tot stand komt.
Een aanzienlijk deel van het Israëlische militaire leiderschap en de Mossad is tegen een dergelijke actie en is van mening dat Netanyahu niet tegen de wens van Obama in naar Washington had moeten gaan. De strategische schade die hij daarmee aangericht heeft is aanzienlijk. Akkoord, er zijn meer dieptepunten in de relatie met de VS (‘in de misjpoge’, zei Netanyahu) geweest. Ben Goerion stichtte de staat tegen de wens van VS-minister Marshall in, voerde de Sinaï-campagne in 1956 achter de rug van president Eisenhower om en Menachem Begin bombardeerde de kernreactor in Bagdad zonder de VS vooraf te hebben ingelicht. Het verschil met Netanyahu is dat hij de relaties onder druk zet zonder nog enige actie te hebben ondernomen. Alle verstandige mensen ter wereld zijn niet blij met een nucleair Iran. Uiteraard ziet men liever geen dan wel kernreactoren buiten Teheran, maar er zijn helaas realiteiten in de wereld die onvermijdelijk zijn. Iran heeft het verdrag ondertekend tegen de ontwikkeling en verspreiding van kernwapens. Dat heeft Israël zelf, terecht, als een der weinige staten ter wereld, overigens niet. Iran – wie daar ook aan de macht is – heeft dus het recht op kernenergie voor vreedzaam gebruik.
Dat de door blinde haat en godsdienstwaanzin benevelde machthebbers daarnaast onomwonden verklaren Israël van de kaart te willen vegen, plaatst hun wens een zogenaamde vreedzame kernmacht te worden in een verdacht daglicht. Dat Israël, als prime target, daar bij elke gelegenheid voor waarschuwt en het akkoord dat eind van de maand mogelijk door de VS en bondgenoten met Iran gesloten zal worden op voorhand afwijst, is even begrijpelijk als kort door de bocht. Een akkoord waarin wordt bepaald dat Iran uranium mag verrijken tot niveaus die ver onder de waarden liggen om eventueel kernwapens van te kunnen fabriceren lijkt het maximaal haalbare. Alles draait uiteraard in dit geval om inspecties. Die zal Teheran moeten toelaten en volgens internationale experts (ook Israëlische!) is het volstrekt onmogelijk uranium in het geniep te verrijken tot boven de overeengekomen maximale waarden.
De grote vraag is wat de positie van Israël wordt als Netanyahu op 17 maart opnieuw tot premier van de Joodse staat zou worden herkozen. Hij heeft zijn landgenoten en de rest van de wereld voorgehouden dat er een existentieel gevaar voor Israël dreigt en Obama heeft niet willen luisteren. Bij een existentieel gevaar is elk middel legitiem om het te elimineren. Dus ook een unilaterale pre-emptive strike door de Israëlische luchtmacht op de installaties in Iran. Voor een dergelijke militaire operatie ontbeert Israël echter de internationale diplomatieke steun en volgens deskundigen ontbeert het eveneens de militaire middelen.
In een exclusief interview met Yediot Ahronot zei de ex-directeur van de Mossad, Meir Dagan, afgelopen weekend dat alle militaire experts en geheime dienst-hoofden Netanyahu een solitair militair avontuur met klem hebben ontraden. Zij nemen daar geen verantwoording voor maar zullen uiteraard de opdracht uitvoeren als Netanyahu hen die geeft. Alleen Netanyahu zal voor de uitkomst en gevolgen verantwoordelijk zijn. En daar wringt hem volgens Dagan precies de schoen. Netanyahu is – aldus Dagan – een mooiprater die uiteindelijk nergens verantwoordelijkheid voor neemt. De enige verantwoordelijkheid die hij heeft genomen, is dat hij mede omwille van electorale overwegingen de relaties met het Witte Huis naar een all time low heeft gebracht. Netanyahu heeft daarmee – volgens Dagan – zijn land enorme strategische schade toegebracht, terwijl hij de kiezer na 17 maart in de kou laat staan. Want wat zal na die 17e maart in geval van een verkiezingsoverwinning zijn antwoord op die door hem tot monstrueuze proporties opgeblazen dreiging zijn? De kiezer zal daadkracht van hem eisen. Die kracht bezit hij volgens Dagan niet. De kans dat Netanyahu diametraal tegen de adviezen van zijn eigen deskundigen, tegen Washington en tegen de rest van de wereld in een militair avontuur zal beginnen lijkt uiterst gering.
Het existentiële gevaar waarover Netanyahu rept zal dus niet worden geëlimineerd. Tenzij Netanyahu een draai van 180 graden maakt en de harde realiteit accepterend tot de slotsom komt dat het te verwachten akkoord weliswaar niet de optimale, maar wel de meest haalbare oplossing is. Doet hij dat niet dan zou hij er voortaan bij uitingen van antisemitisme en jihadisme in Europa verstandig aan doen de Europese Joden niet langer op te roepen om op alia te gaan. Het is inconsistent om in Parijs de Joden op te roepen naar Israël te komen, om zes weken later in Washington de wereld voor te houden dat zij daar aan een existentiële dreiging blootstaan.