De antisemitische uitlatingen van Turkse jongeren in het televisieprogramma Onbevoegd gezag zorgden voor geschokte reacties. Maar de meningen verschillen over welke actie moet worden ondernomen.
Bij rabbijn Cooper van het Wiesenthal Centrum in Los Angeles liepen de rillingen over zijn rug toen hij de met Jodenhaat doorspekte beelden te zien kreeg. De documentaire waarin enkele Turkse jongeren onverbloemd verklaarden Joden te haten en een van hen vertelde ‘tevreden’ te zijn met ‘wat Hitler met de Joden heeft gedaan’, sloeg in als een bom. Er moest wat gebeuren. Rabbijn Cooper klom in de pen en stuurde een brief aan minister-president Rutte. De Nederlandse overheid moet een onderzoek instellen naar deze vormen antisemitisme, schreef hij. „De opmerkingen zijn extreem schokkend, maar het is nog kwalijker dat die Turkse man die zich verzet tegen antisemitisme nu zelf moet onderduiken,” zegt Cooper doelende op buurtwerker Mehmet Sahin. De Turkse huiswerkbegeleider die de jongeren in de uitzending tot andere inzichten probeert te brengen, heeft vanwege bedreigingen moeten onderduiken. „De Nederlandse democratie is in gevaar als dit soort praktijken, ook op het internet, gewoon kunnen doorgaan. Dit is geen probleem van rechts of links, maar van heel Nederland. De roep om verandering kan niet alleen uit de Joodse gemeenschap komen, de Nederlandse bevolking en de regering moeten nu opstaan.” Cooper raakt daarmee een gevoelige snaar. Zo vroegen de makers van het programma aan de Anne Frank Stichting om te reageren in de uitzending. „Maar ze wilden hun vingers er niet aan branden omdat ze het een te gevoelig onderwerp vonden,” zegt hoofd diversiteit bij de NTR, Frans Jennekens. Woordvoerder Maatje Mostart van de Anne Frank Stichting weerspreekt dat dit de reden was om niet mee te werken. „Er werd ons te weinig ruimte geboden om onze analyse van deze problematiek en onze educatieve aanpak op dit terrein tot hun recht te laten komen.” Mostart benadrukt verder dat Frank Leopold later naast Mehmet Sahin in het televisieprogramma De halve maan verscheen.
Onderzoek
Intussen is antisemitisme overal in Europa aanwezig, vooral onder moslimjongeren, aldus signaleert rabbijn Cooper: „Kijk naar Zweden, kijk naar Frankrijk. Na de schietpartij in Toulouse hebben de Franse overheid, de Joodse gemeenschap en de moslimleiders alles goed gedaan. En toch wordt de moordenaar door veel jonge moslims gezien als held. Op het internet is hij een held.” Onderzoek is ook het sleutelwoord voor het CIDI, dat inmiddels ook minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft gevraagd een onderzoek in te stellen naar antisemitisme onder middelbare scholieren: „Deze jongens vormen in onze ogen geen uitzondering,” zegt Elise Friedman van het CIDI. „Misschien zullen Nederlandse jongeren niet zo openlijk zeggen dat Hitler gelijk had, maar dat betekent niet dat alleen Turkse kinderen zo denken. Uit recent onderzoek onder Amsterdamse middelbare scholieren blijkt dat de vooroordelen over Joden nog gewoon bestaan. Ze zijn ‘rijk en gierig’ en hebben de Holocaust aan zichzelf te danken. Het is te gek voor woorden.”
Debat
Het Openbaar Ministerie is inmiddels een onderzoek gestart naar de vraag of de jongens strafrechtelijk kunnen worden vervolgd. Bij het ter perse gaan van het NIW is nog geen duidelijkheid of minister Bussemaker gevolg geeft aan het verzoek om een landelijk onderzoek in te stellen. Verder zou donderdag op aandringen van de ChristenUnie een Kamerdebat plaatsvinden over antisemitisme. Volgens CU-voorman Arie Slob is Den Haag wel op de hoogte van de problemen, maar blijft een adequate aanpak uit: „We moeten goede voorlichting geven aan jongeren en mensen stevig aanpakken als ze strafrechtelijk over de schreef gaan. Maar we moeten ook financiële steun geven aan Joodse instellingen om beschermende maatregelen te kunnen treffen.” Niet iedereen is het eens met het nut van een debat, laat staan van een onderzoek. „Wat moet je nu nog onderzoeken,” verzucht PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch. „Antisemitisme is al jaren een groot probleem, zeker onder moslimjongeren. Wat we op tv zien, is voor veel jongeren de werkelijkheid.” Marcouch toog daarom vorige week naar Arnhem om huiswerkbegeleider Sahin een hart onder de riem te steken en de lokale moslimgemeenschap aan te spreken op de problemen. „Je moet die jongeren niet demoniseren, maar opvoeden. Anders gaat het onderhuids en krijg je pure haat. Daarom is het zo belangrijk dat wij als overheid Sahin steunen. Hij doet iets wat iedereen zou moeten doen, hij is een held.” Zelf heeft Marcouch ook ervaring met bedreigingen. Een paar jaar terug probeerde hij in Amsterdam-Slotervaart een brug te slaan tussen Joden en moslims. Op straat werd hij regelmatig uitgejouwd voor Jood en verrader en op internet kreeg hij de meest uiteenlopende verwensingen naar zijn hoofd. „Ook in Arnhem is het lastig om uitgesproken steun voor Sahin te krijgen. Uiteindelijk begrijpen de mensen dat het niet deugt om iemand te bedreigen, maar ze snappen vaak niet waarom het fout is om Joden te haten. We moeten gewoon doorgaan, door bijvoorbeeld de jongeren mee te nemen naar Auschwitz. Daar zullen ze het wel begrijpen.”
Abonneer op het NIW
