In een grote concertzaal in de Bijlmer zong hij afgelopen zaterdagavond verschillende van zijn mooiste nummers: ‘La Bohème’, ‘Comme ils disent’ en ‘Emmenez moi’. Hij is de laatste nog levende grote Franse zanger van de 20e eeuw: Shahnour Varenagh Aznavourian, beter bekend als Charles Aznavour. In 1924 kwam hij in Parijs ter wereld als kind van straatarme Armeense vluchtelingen, die kort ervoor ternauwernood waren ontsnapt aan de Armeense genocide waarbij tussen de 1 en 1,5 miljoen mensen werden vermoord. Aznavour groeide op te midden van de Joodse gemeenschap in Le Marais. „Alle vriendjes uit mijn jeugd waren Joods,” vertelde hij ooit. „Daardoor kreeg ik dezelfde gebaren, dezelfde manier van praten, dezelfde manier van grappen maken.” Tijdens de Duitse bezetting werd hij verschillende keren gearresteerd als Jood. „Laten we zeggen dat ik niet een erg katholieke verschijning heb.” Aznavour zingt graag Jiddisje nummers en vertolkte als acteur diverse Joodse rollen. Vorige maand trad hij ook op in Tel Aviv, ondanks luidruchtige wereldwijde protesten. Hij ging op de koffie bij de enkele maanden oudere Peres. Aznavour roept Israël al jaren op om de Armeense genocide te erkennen. Mede om de verhoudingen met Turkije niet te verstoren, is dat nog niet gebeurd. Ik weet het: de Joodse staat zit zelf in een benarde positie en Turkije blijft – vooral achter de schermen – een bondgenoot. En de Turkse staat vormt het echte probleem: iedereen die de genocide wil erkennen wordt door de Turkse leiders gechanteerd met allerhande sancties. Toch is het van Israël een onverdedigbare houding, zeker vanuit historisch perspectief. Hitler zei een week voor de invasie van Polen: „Wie spreekt er per slot van rekening vandaag nog over de vernietiging van de Armeniërs?” En de Führer kreeg gelijk. Kort erna voltrok de Sjoa zich zonder noemenswaardig protest . Tegelijkertijd weigeren veel andere landen de Armeense genocide te erkennen terwijl hun veiligheid – zoals bij Israël – niet direct op het spel staat. Sinds een paar maanden is de Knesset bezig met een wet waarin de genocide officieel wordt erkend. Misschien dat Aznavours oproepen daartoe bijgedroegen. Toen ik hem afgelopen zaterdagavond zag staan, had ik het gevoel met mijn vingertop bijna het begin van de 20e eeuw aan te raken. Ik zag een artiest die toont hoe je pijn – waar mogelijk – onderdeel kan laten zijn van je kracht. Wat voelt dat verhaal dichtbij.
Abonneer op het NIW
