Silicon Wadi: hartveer

De veer die in het hart wordt ingebracht. Foto: Rambam Hospital/David Ratner

Het Rambam-ziekenhuis in Haifa heeft een mooie primeur. Een team van cardiologen schreef vorige week medische geschiedenis met het succesvol inbrengen van een nieuw, in Israël ontwikkeld, apparaat bij een man met diastolisch hartfalen.

Wereldwijd lijden zo’n 23 miljoen mensen aan hartfalen, een conditie waarbij het hart onvoldoende zuurstofhoudend bloed door het lichaam pompt, en dat aantal neemt door de vergrijzing snel toe. De ziekte leidt tot kortademigheid, vermoeidheid en algehele immobiliteit, en de vooruitzichten zijn slecht: 40 procent van de patiënten overlijdt binnen vijf jaar na de diagnose. Hartfalen komt voor in verschillende gradaties, en voor sommige varianten bestaan behandelingen met medicijnen en apparaten. Maar diastolisch hartfalen, waarbij de linkerhartkamer het laat afweten, was tot nu toe nauwelijks te behandelen. Zo’n 40 procent van de patiënten heeft deze vorm.
Dr. Yair Feld, cardioloog in het Rambam, ontwikkelde met zijn startup CorAssist een elastische veer die met een minimaal invasieve ingreep in het hart wordt geplaatst. De veer gebruikt de eigen spierkracht van het hart om de linkerhartkamer met bloed te vullen.
“Het idee is heel simpel en daarom sprak het mij aan,” zegt prof. Gil Bolotin, cardioloog en onderzoeker aan het Rambam. Hij benadrukt dat hij niet verbonden is aan CorAssist. In het kloppende hart wordt een klein gaatje gemaakt. Echo- en fluortechnieken bepalen de gewenste positie van de veer in het hart, en dan gaat het gaatje weer dicht. Bolotin, die zijn doctoraat aan het UMC in Maastricht behaalde en nog altijd regelmatig in Nederland werkt, leidde de operatie. “We wisten al jaren dat de methode werkt bij proefdieren, maar dit was de eerste keer dat het apparaat bij een mens werd ingebracht. De operatie was gevaarlijk en het was niet te voorspellen hoe het lichaam zou reageren.”

Uitdaging
Nadat de veer van CorAssist door de Israëlische zorgautoriteit was goedgekeurd voor het testen van behandelingen van mensen, volgde de grootste uitdaging: het vinden van een vrijwilliger. “We hadden toestemming voor de eerste tien operaties en vonden al snel enkele patiënten die het wilden proberen, maar niemand durfde de eerste zijn,” zegt Bolotin, daags na de operatie. “Ze haakten allemaal af nadat ik verteld had dat de uitkomst ongewis was. Ik kon dat heel goed begrijpen.”

Een week voor de ingreep oefende het team in Rambam nog een laatste keer op dieren

Uiteindelijk kwam de proefpersoon, een 72-jarige patiënt uit Canada, via omwegen in Haifa terecht. Zijn vooruitzichten waren zeer slecht. Nadat zijn vrouw op internet over de ontwikkeling van de veer had gelezen, meldde ze hem aan. Dat zijn cardioloog in Canada het Rambam-ziekenhuis, dat bekendstaat om zijn vooruitstrevende behandelingen, kon aanbevelen, gaf de doorslag. Een week voor de ingreep oefende het team in Rambam nog een laatste keer op dieren.
“Ik heb heel veel ervaring met operaties aan de hartkleppen, maar was toch behoorlijk nerveus,” zegt Bolotin. “Ik was eindverantwoordelijke voor de veiligheid van de patiënt en had geen idee hoe zijn lichaam zou reageren.” De ingreep verliep probleemloos, de patiënt is weer terug in Canada en voelt zich goed. “Dat kan ook het placebo-effect zijn,” denkt Bolotin. “We hebben veel meer operaties nodig voor we objectief kunnen oordelen over de methode.”
Daags na de geslaagde operatie stromen de telefoontjes van geïnteresseerde patiënten binnen. Met nieuwe vrijwilligers komt het nu wel goed.