Terwijl in Europa de discussie over verplichte vaccinatie woedt, staan wij hier in Israël in de rij voor de derde vaccinatie. De ‘prikbereidheid’is groot in de Joodse staat. Inmiddels kom je geen Israëlisch restaurant meer binnen zonder tav jarok, de groene pas. In Frankrijk wordt steeds heviger gedemonstreerd tegen de pass sanitaire, de coronapas. Velen zien het coronapaspoort als een verkapte vaccinatieplicht. In Nederland is de prikbereidheid groot, maar in politiek Den Haag speelt de discussie over een vaccinatieplicht nauwelijks. Het druist in tegen ons oer-Nederlandse vrijheidsgevoel. In Duitsland overweegt Merkel echter een verplichting als daartoe aanleiding bestaat in het najaar. De koninklijke familie in Nederland gaf het goede voorbeeld. Maar is dat voldoende?
De filosofisch-juridische vraag luidt of iedereen zijn privéovertuigingen moet opofferen aan het nationaal belang. Vaccinatie verplicht stellen is een politiek vraagstuk geworden. Hoe meer mensen zich laten inenten, hoe sneller het coronavirus ingedamd wordt. Vaccinatie beschermt ook de mensen om ons heen. Zo krijgen we onze bewegingsvrijheid terug. Moeten we niet iedereen verplichten mee te doen, gezien de positieve consequenties voor de gemeenschap?
Verplichte vaccinatie ligt heel gevoelig. Niettemin mag ik niet zwijgen, omdat de Joods-Bijbelse traditie zich uitspreekt voor een vaccinatieplicht. De gevolgen van zwijgen kunnen in dit geval dodelijk zijn. Verplichte inenting en (religieuze) tegenargumenten zijn principiële aangelegenheden, die al vele jaren in Joodse kring bediscussieerd worden. Het jodendom gaat ervan uit dat het algemeen belang zwaarder weegt dan onze privéopvattingen, zeker bij coronadreiging. We moeten ons voegen naar de meest geaccepteerde medische opvattingen.
Het levensimperatief
God laat ons vrij, maar draagt ons op het leven te kiezen: “Het leven en de dood leg Ik u voor, de zegen en de vloek; kies het leven” (Devariem/Deuteronomium 30:19). Gelezen in verband met andere Bijbelverzen, impliceert dit dat we gedeeltelijke aantasting van het lichamelijke leven moeten voorkomen. Zou dat bij een door God gezonden ziekte anders zijn? Lees Wajikra/Leviticus 18:5: “Gij zult mijn inzettingen en verordeningen in acht nemen; de mens die ze doet zal daardoor leven,” waaruit de Talmoed concludeert dat men – door de Tora na te leven – niet mag sterven.
Maimonides (1135-1204), zelf een arts, voegt hieraan toe, dat de Bijbelbepalingen ‘een uitdrukking zijn van barmhartigheid, liefde en vrede’. Elke andere interpretatie noemt Maimonides ketterij en wreedheid. Wajikra/Leviticus 19:16 wordt traditioneel vertaald als: “Gij zult niet werkeloos toezien hoe een ander – dus ook het eigen kind – zijn ondergang tegemoet gaat”, een uitvloeisel van “Heb uw naaste lief gelijk uzelve” (19:18). Toegepast op het heden betekent dit: preventief medisch ingrijpen.
Ouderlijke macht
In de discussie rond de ouderlijke macht spraken ethici zich onlangs uit voor dwang, wanneer ouders over de hoofden van kinderen heen tegen vaccinatie beslissen.‘ Eert uw vader en uw moeder’ draagt de kinderen een zorgplicht voor hun ouders op, maar is in de Joodse traditie nooit opgevat als een ouderlijk recht om in te grijpen in de privésfeer van hun kinderen. Bijna tweeduizend jaar geleden werden rabbi Ismaël en rabbi Akiwa in Jeruzalem aangehouden door een zieke man die hun vroeg hoe hij genezen kon worden. Ze gaven hem raad. Een begeleider vroeg hun wie deze man ziek had gemaakt: “God natuurlijk,” was het antwoord. “Hoe kunnen jullie je dan mengen in hemelse zaken?” vroeg hun begeleider. “Wat is je beroep?” luidde de wedervraag. “Ik ben wijnboer”. “Beste man,” antwoordden de rabbijnen, “net zoals de wijngaard niet kan groeien zonder de zorg van mensenhanden, kan de mens niet zonder medische zorg. De mens heeft soms medicijnen nodig.” Medisch ingrijpen is geboden.
Zijn de Bijbelgeboden alleen aan de mens gegeven of gelden ze ook voor de overheid? De overheid is verantwoordelijk voor een grote groep individuen en bestaat zelf ook uit individuen. Ik zie in dit geval geen principieel verschil tussen overheid en individu. Een koning moet een torarol schrijven en daar al zijn levensdagen uit leren. Ik vind dus dat de regering moet overwegen vaccinatie zo veel mogelijk te bevorderen in het belang van de volksgezondheid. Een beperkte verplichte vaccinatie wil ik niet uitsluiten, in het belang van het grote geheel. n
Abonneer op het NIW
