Tikkende tijdbom

Shimon Peres overleed een paar uur na de deadline van het vorige NIW. Zijn in memoriam hebben we daarom op onze website gezet: www.niw.nl/in-memoriam-shimon-peres. Foto: Esther Voet

Het plein voor de Knesset baadde in het gouden namiddaglicht. In een lange rij werd rustig gewacht tot men langs de baar van Shimon Peres konden lopen.

Veel kinderen ook, door hun ouders meegenomen om afscheid te nemen van de legendarische premier, president, staatsman. Er waren kransen en kaarsjes. Zoals ik hals over kop uit Nederland was vertrokken, kwamen er meer mensen, van over de hele wereld. Alles was keurig geregeld, met shuttlebussen die vanaf parkeerplaatsen in en om Jeruzalem af en aan reden. Gratis flesjes water, want 28 graden. De rij bleef maar groeien. De mogelijkheid om hier op dit plein op de avond voor de begrafenis afscheid te nemen werd met twee uur verlengd, want er waren nog zovelen onderweg.
Jeruzalem, Israël en de wereld namen afscheid van Shimon Peres. En, zoals goede vriend Joop Soesan het zei, Israël sterft een beetje met hem. Hij had gelijk. Over het land lag een rouwdeken. Op straat werd net iets minder getoeterd. Er werd wildvreemden net iets vaker sjana tova of chag sameach gewenst dan anders. Alsof het hele land deze dagen (nog even?) wilde leven naar de spirit van Shimon Peres.

Zijn er nog gerespecteerde visionairs die zich met autoriteit durven in te zetten voor vrede?

De volgende dag: het definitieve afscheid. Met speeches van zoon Chemi, dochter Zvia, Benjamin Netanyahu (in tranen) en Barack Obama. Alles kon live via tv, radio, op iPad of mobieltje worden gevolgd. Het was stil op straat. De parkeerplaats van de mall waarop ik vanaf mijn logeerplek uitkeek, stroomde pas vol na de plechtigheid.
Met mij zullen velen zich hebben afgevraagd: wat nu? Zijn er nog gerespecteerde visionairs die zich met autoriteit durven in te zetten voor vrede? Die dat risico nog durven te nemen? We zien hoe de vermoeide Benjamin Netanyahu de status quo wil handhaven. Een status quo waarbij de uitbreiding van nederzettingen gewoon doorgaat. We zien Abbas, een uitgespeeld leider, die weliswaar de moed had om naar de begrafenis te komen, maar niet op kan tegen de hoon en haat van zijn eigen bevolking. We zien Naftali Bennett, lid van de regering Netanyahu, die een week na de begrafenis zijn droom uitsprak dat Judea en Samaria deel zullen worden van de soevereine staat Israël, waarmee hij de tweestatenoplossing doodverklaarde.

Maatregelen
Ik heb een vraag aan iedereen die gelooft in de groot-Israelgedachte. Hoe ziet u dat voor zich? Eén staat – we laten Gaza er even buiten – waarin de Palestijnen in Israël en op de Westbank meer kinderen krijgen dan de Joodse Israëli’s? Hoe behoud je dan op de waarschijnlijk niet zo lange termijn de Joodse staat Israël als Joods en democratisch? Behoud je het democratische karakter, dan moet je ook het risico nemen dat vroeg of laat de Arabische stem de Joodse zal overrulen. Wil je het Joodse karakter van Israël behouden? Dan zal je je moeten realiseren dat er maatregelen genomen moeten worden waarmee de Arabische bevolking minder rechten krijgt dan de Joodse, waardoor het land inderdaad de kant van apartheidsstaat opgaat. Dit is simpelweg, realistisch, de keuze waarvoor Israël staat. Netanyahu lijkt na al die jaren aan het roer, deze keuze niet te durven maken. ‘Maar er ís niemand anders!’ is de vaak gehoorde kreet in Israël, daarmee de tikkende tijdbom negerend.
De vraag moet worden gesteld of er nog helden zijn die voldoende visie hebben én kunnen rekenen op het vertrouwen van het volk. Die in staat zullen zijn om, voor een groot deel van dat volk, impopulaire maatregelen te nemen; die de kortetermijnpolitiek van nu kunnen ombuigen tot een langere termijn-visie, waar het merendeel van de Israëli’s en ook Palestijnen in durven te geloven. En die visionair zal, zoals historisch is aangetoond, moeten komen van de rechterkant van het politieke spectrum. Er worden namen genoemd: Ayalon, Ashkenazi, Gantz. Laten we hopen dat er een nieuwe generatie visionairs opstaat waar Shimon Peres trots op zou kunnen zijn.