Ik ben zo ontzettend boos omdat hier een volk van de wereld wordt gevaagd.” Aan het woord is oud-CDA-premier Dries van Agt en het volk dat ‘van de wereld wordt gevaagd’ is, u raadt het al, de Palestijnen. Wat doet het er dan toe dat het aantal slachtoffers van het Israëlisch- Palestijnse conflict verbleekt bij andere conflicten in dezelfde regio – in Syrië zijn meer dan drieduizend Palestijnen gedood tijdens de burgeroorlog – en dat de bevolking op de Westelijke Jordaanoever en Gaza al decennia explosief groeit?
De 88-jarige Van Agt is deze week opeens weer in het nieuws, er moet immers een nieuw boekje van zijn hand verkocht worden: Palestina in doodsnood. Sven Kockelmann omschreef het geschrift in zijn radiotalkshow 1 op 1 als een ‘tirade’, waarna Van Agt met de hierboven geciteerde verklaring kwam waarom hij ‘zo ontzettend boos’ is. Op de vraag waarom hij nu met deze ‘brochure’ (het werk telt nog geen zeventig pagina’s) komt, verklaarde Van Agt dat de situatie voor het Palestijnse volk de afgelopen tien jaar (sinds zijn vorige pamflet over het conflict) zo is verslechterd dat deze ‘hopeloos’ is geworden.
‘Verdomd vervelend’
Natuurlijk duidde de oud-CDA’er, die zegt tegenwoordig GroenLinks te stemmen – al lijken zijn denkbeelden inmiddels dichter bij DENK te liggen –, hiermee niet op het feit dat in die tien jaar de Palestijnen niet eenmaal naar de stembus mochten gaan van hun Hamas- en Fatah-machthebbers, en ook niet op de inderdaad hopeloze mensenrechtensituatie in de gebieden die door deze twee organisaties gecontroleerd worden. Nee, dankzij de Israëli’s ‘is het bijna gedaan met dat volk’, vindt Van Agt.
Daar bleef het niet bij. Op de vraag van Kockelmann of de Palestijnen daar niet zelf medeschuldig aan zijn, bijvoorbeeld door de regelmatige raketbeschietingen op Israëlische burgerdoelen, moest Van Agt toegeven dat dit inderdaad gebeurt. Maar, vindt de oud-premier, daar moeten we ons niet al te druk over maken, het is hooguit ‘verdomd vervelend’ want die raketten van Hamas missen toch meestal hun doelen. In Palestina in doodsnood lezen we dat Van Agt Hamas geen terreur- maar een ‘verzetsbeweging’ vindt, ondanks het feit dat de Europese Unie, de Verenigde Staten en zelfs Arabische landen als Egypte en Saoedi-Arabië Hamas wel degelijk als zodanig gebrandmerkt hebben.
Volgens Van Agt komt dit alleen maar door ‘sterke Israëlische druk’ op de Amerikanen en is het een schande dat ‘niemand het waagt Israël zelf als zodanig te boek te stellen’. Hij accepteert alleen dat Hamas een terreurbeweging is als ook wordt aanvaard dat Israël ‘een staats-terroristische organisatie is’.
Het lijkt weinig zinvol te wijzen op Van Agts omstreden verleden als minister in de affaire rond de Drie van Breda en de zaak-Menten. Ook zijn vergelijking van het Israëlisch-Palestijnse conflict met de bezetting van Nederland door de nazi’s, een schoolvoorbeeld van antisemitisme volgens de definitie van de International Holocaust Remembrance Alliance, is alweer van een paar jaar geleden. Het valt niet te verwachten dat Van Agt op 88-jarige leeftijd milder zal worden, daarvoor zijn, zoals Gerdi Verbeet – voorzitter van het Comité 4 en 5 Mei – het vorig jaar nog uitdrukte ‘zijn vermogens [te zeer] aan het afnemen’. Maar de vraag is gerechtvaardigd of het bagatelliseren van raketaanvallen op burgerdoelen en het verdedigen van terreurbeweging Hamas in de smaak valt bij de indrukwekkende en op het oog keurige Raad van Advies van het door Van Agt opgerichte ‘Rights Forum’.
Steeds fanatieker
Vinden gezaghebbende (oud-)politici als Hedy d’Ancona, Jan Pronk en Klaas de Vries (PvdA), Laurens-Jan Brinkhorst (D66), Hans van de Broek, Bert de Vries en Tineke Lodders (CDA), maar ook de (emeritus) hoogleraren Paul de Waart, Egbert Myer (VU) Cees Flinterman (Utrecht en Maastricht), Liesbeth Zegveld (Leiden), en André Nollkaemper (UvA) werkelijk dat de terreurbombardementen van Hamas aanvaardbaar zijn, zolang zij maar niet hun doelen – de huizen van Israëlische burgers – raken? Vicepresident van de Raad van State, zeg maar de onderkoning van Nederland, Thom de Graaf, zullen we in dit rijtje niet meer noemen. Hij verliet de organisatie voordat hij door koning Willem-Alexander die rol kreeg toebedeeld.
Komt er ooit een punt waarop al die zwaargewichten niet langer hun naam willen verbinden aan deze steeds fanatieker wordende club en zijn verder radicaliserende oprichter?