Celebrity-rabbijn Shmuley Boteach was vorige week in Amsterdam. Een gesprek over zijn veelbesproken boeken, zijn visie op het hedendaags antisemitisme en het uitdragen van Joodse waarden: „Het Joodse volk heeft andere volken zoveel te bieden.” Door: Joram Bolle Kun je diezelfde ook met mijn telefoon maken?” vraagt Shmuley Boteach, over een foto die zojuist voor dit artikel genomen is op een brug over de Herengracht. „Dan kan ik hem tweeten.” Boteach (48), de fameuze orthodoxe rabbijn uit de VS, bericht over bijna alles in zijn leven naar zijn Twittervolgers. En dat zijn er flink wat: zo’n 242.000. Hij is dan ook een heuse celebrity in eigen land, door zijn tv-optredens waarin hij Israël fel verdedigt, maar ook omdat hij ooit de spiritueel adviseur van Michael Jackson was. De meeste aandacht krijgt de aan Chabad verbonden rabbijn door zijn boeken waarin hij standpunten over seks, maar bijvoorbeeld ook over Jezus verdedigt die, zeker vanuit orthodox perspectief, progressief te noemen zijn. Boteach is nu een paar dagen in Amsterdam om het toneelstuk Anne te zien. De producenten van het stuk over het leven van Anne Frank hebben voor ogen dat de beroemde rabbijn het stuk in de Verenigde Staten onder de aandacht brengt. Hij is erg geinteresseerd in alles rond de Tweede Wereldoorlog en wilde het toneelstuk daarom ook graag zelf zien. Eerder in de week bezocht hij in Frankrijk, Luxemburg en België plekken die een rol speelden in de oorlog. Verder is hij in Amsterdam om bij de modern-orthodoxe sjoel AMOS een lezing te geven over groeiend antisemitisme. Boteach zag Anne in het speciaal voor dit stuk gebouwde Theater Amsterdam een dag voor het interview: „Mijn vrouw Debbie en ik konden amper slapen vannacht.” In Nederland ontstond vorig jaar, ruim voor de première, ophef over het toneelstuk. Sommige mensen vonden dat je Anne Frank niet moet verpakken in een gezellig avondje uit. Wat vindt u? „Het is toch geen rockconcert? Als je een toneelstuk maakt van het verhaal van Anne Frank, moet dat in een theater. Dan wordt het een uitje en willen mensen een hapje en een drankje. Ik vond het heel waardig en smaakvol gedaan. En het is erg actueel, vanwege de hernieuwde opkomst van antisemitisme in Europa. Het is beschamend dat het leger en grote aantallen politieagenten hier Joodse instellingen moeten beveiligen. Ik ben blij dat het gebeurt, maar het toont aan dat dit samenlevingen zijn waar Joden niet veilig zijn. De Israëlische premier Netanyahu riep na de aanslagen in Parijs Franse Joden op naar Israël te verhuizen. Daar ben ik het niet mee eens. Ik geloof dat Joden die naar Israël willen verhuizen dat moeten doen uit liefde voor het land en niet uit angst voor antisemitisme.” U riep, als reactie op de aanslagen in Parijs, gematigde moslims op zich uit te spreken tegen extremistische moslims. Waarom? „De islam is een grote wereldreligie, en een religie van vrede. Een steeds groter wordende minderheid kaapt die religie en voert walgelijke misdaden uit in naam ervan. Gematigden moeten hun religie terugnemen van monsters door zich uit te spreken. En ik zeg: móéten. Als ik onrechtvaardigheid zie, moet ik me daar ook tegen uitspreken. De waardes van een cultuur worden bepaald door wat die cultuur beloont of bestraft. Als je als islam martelaren prijst, willen meer mensen martelaar worden. Spreek je je ertegen uit, dan wordt dat minder. Dat is een simpele berekening. Het klopt dat ik daarmee diegenen die zich niet uitspreken ook verantwoordelijk houd voor wat extremisten doen, maar er is altijd sprake van horizontale aansprakelijkheid. Zeggen we niet dat de Duitsers die zich niet uitspraken tegen de Holocaust ook verantwoordelijk waren? Het gebeurde in hun cultuur, in hun land. Elke cultuur of religie moet verantwoordelijk gehouden worden voor zijn leden. Veel gematigde moslims zullen vinden: die extremisten behoren niet tot mijn religie. Maar laat meer van hen dat dan zeggen. Dat accepteer ik als veroordeling.” liefde: „Een man die een diep erotisch verlangen naar zijn vrouw heeft en een vrouw die een diep erotisch verlangen naar haar man heeft, zou de fundering voor elke relatie moeten zijn.” Is daar genoeg van in het gemiddelde huwelijk? „Nee, want de seksuele revolutie heeft lust verminderd in plaats van versterkt. Lust is gebaseerd op onbeschikbaarheid, mysterie en zondigheid. Seks moet een beetje taboe blijven. De seksuele revolutie heeft alles uit de taboesfeer gehaald. Loop hier in Amsterdam over de Wallen en merk op hoe on-erotisch het is. Fascinerend, toch? Ik denk dat er twee redenen zijn waarom mannen seks hebben. Omdat ze zich aangetrokken voelen tot een vrouw, dat is lust, of omdat ze vanwege hun hormonen seks nodig hebben. Welke van de twee het hier is? Als je je diep verbonden met iemand voelt, betaal je diegene niet voor seks. Ik zeg niet dat het slecht is, ik zeg dat het on-erotisch is. Erotiek floreert niet in een open cultuur. We moeten ook niet terug naar victoriaanse tijden, hoor. Dat is het andere uiterste.” Uw boeken veroorzaken regelmatig controverse in Joodse kring. Is dat uw doel? „Mijn doel is effectief zijn. Sommige mensen voelen zich ongemakkelijk over rabbijnen die conventies doorbreken. Een rabbijn die een boek over seks schrijft is iets nieuws. Maar van wie wil je dat mensen over seks leren? Van Hugh Hefner en de Playboy? Waarom niet van een heiligere bron, zoals de Tora. Een ander boek van mij dat ophef veroorzaakte was Kosher Jesus, uit 2012. Toch ben ik heel trots op dat boek, ondanks de controverse. Ik stel dat Jezus trouw was aan het Joodse geloof, gedurende z’n hele leven. Hij vocht een rebellie uit tegen het Romeinse Rijk. Ik schreef het, zodat men onze globale invloed en impact zou begrijpen. We denken steeds dat we maar een kleine religie zijn, terwijl in feite het christendom gebaseerd is op Joodse ideeën. Toch is het boek zelfs ‘ketters’ genoemd door Chabad-rabbijn Immanuel Schochet. Wat dacht u daarvan? „Hij had ongelijk. Hij zei nooit waarom het ketters was, alleen dat het zo was. Als je zo’n statement maakt moet je met bewijs komen en hij gaf geen fl intertje.”
Lees verder in het NIW
Abonneer op het NIW
