In de film Shattered Glass uit 2003 wordt de Amerikaans-Joodse journalist Steven Glass ontmaskerd als een fantast. Zijn prachtige reportages blijkt hij van a tot z verzonnen te hebben. Het verhaal is echt gebeurd: The New Republic is nu geen schim meer van het kwaliteitstijdschrift die het ooit was, maar in de jaren negentig toen Glass er zijn verzinsels publiceerde, behoorde het maandblad tot de top van de Amerikaanse journalistieke voedselketen.
Als het bij The New Republic kon gebeuren, kan het dat dan niet overal? Deze nachtmerrie van elke hoofdredacteur heeft nu de Jewish Chronicle, de oudste nog bestaande Joodse krant ter wereld, in een absolute chaos gestort. Fantasieverhalen zijn gepubliceerd en erger nog: lijken politiek gemotiveerd. Columnisten zijn opgestapt en de reactie van de hoofdredactie wordt als volkomen ontoereikend beschouwd. Kortom, het blad dat zich graag beschouwt als ‘oudere broer’ van kleinere Joodse media als het NIW, wankelt. Wat is er gebeurd bij de krant die al sinds 1841 de Brits-Joodse gemeenschap van nieuws, achtergronden en opinie voorziet?
Heksenjacht
Spil in het schandaal is Elon Perry. Deze Israëlische oud-commando die deelgenomen zou hebben aan de roemruchte bevrijding van gijzelaars in Entebbe in 1976 kwam journalistiek uit het niets en publiceerde een indrukwekkende serie primeurs in de JC. Die zou hij hebben gekregen van een uitgebreid netwerk van hooggeplaatste – zij het steevast anonieme – bronnen in Israëlische regeringskringen en Downing Street 10, de ambtswoning van de Britse premier. Het was Perry die begin september met het nieuws kwam dat Hamasleider Yahya Sinwar met tientallen gijzelaars via de Philadelphi-corridor naar Iran wilde vluchten.
Via de JC kwam het bericht in de Israëlische media terecht en ook op de website van het NIW, gelukkig met de nodige slagen om de arm. Alleen … de Israëlische inlichtingendiensten wisten van niets. IDF-woordvoerder admiraal Daniel Hagari zei geen enkel bewijs te kennen dat Sinwar dit plan had opgevat. Reden voor de Jewish Chronicle het artikel van de website te halen en meer scoops, journalistieke primeurs, van Perry onder de loep te nemen. Saillant detail is dat het verhaal helemaal paste in de rechtvaardiging van premier Netanyahu om niet de Philadelphi-corridor op te geven als wisselgeld voor de vrijlating van gijzelaars.
‘Ik hoop dat Hamas je vermoordt’
De reactie van Perry op zijn ontmaskering – de Israëlische autoriteiten noemden zijn bericht ‘zonder feitelijke basis’ – was zo mogelijk nog vreemder dan zijn verzinsels. Hij sprak van een ‘heksenjacht door jaloerse journalisten’ en ging nog een paar stappen verder in een geluidsopname van een Israëlische journalist van Channel 13, die onderzoek naar hem had gedaan. “Je bent een monster, een maniak,” raasde Perry, “Ik hoop dat Hamas je vermoordt.” Maar intussen kwam meer en meer over hem aan het licht. Ja, hij had in de IDF gediend, maar was niet bij de operatie in Entebbe en had ook nooit undercover in de Palestijnse gebieden geopereerd, zoals hij beweerde. Ook was Perry geen hoogleraar aan de Universiteit van Tel Aviv, een ander verzinsel. O, en zijn werkelijke naam is niet Elon Perry, maar Eli Yifrach.
Sensatiebelust
Sinds de affaire aan het licht kwam, hebben al vier columnisten afscheid genomen van de Jewish Chronicle omdat zij de reactie van hoofdredacteur Jake Wallis Simons zwaar ondermaats vinden. Die had weliswaar beterschap beloofd, maar zonder uitzicht op garanties of institutionele maatregelen om herhaling te voorkomen. Colin Shindler, wiens eerste bijdrage aan de krant uit 1966 stamt, viel Wallis Simons frontaal aan: “Tijdens jouw hoofdredacteurschap is de JC sensatiebelust en ongebalanceerd geworden. Het incident met Elon Perry was een ongeluk dat iedereen kon zien aankomen.”
Shindler is niet de enige die de Jewish Chronicle ervan beschuldigt een spreekbuis voor rechtse Israëlische politici te zijn geworden. Misschien is die koers uitgezet door de nieuwe eigenaar van de krant. In 2021 kwam de JC in handen van een schimmige groep investeerders en voor het eerst in zijn 180-jarige bestaan weet niemand wie die eigenaars zijn.
