De langverwachte en keer op keer uitgestelde overeenkomst voor een staakt-het-vuren in Gaza lijkt er dan eindelijk te komen en een einde aan de oorlog is in zicht. Wanneer u dit NIW leest, zal gebleken zijn of deze daadwerkelijk is beklonken of dat de extremisten opnieuw op het laatste moment een spaak in het wiel hebben gestoken. Maar uit het feit dat zowel Hamas-aanhangers als ultranationalistische krachten in Israël er ongelukkig mee zijn, blijkt dat het akkoord weliswaar niet ideaal, maar uiteindelijk wel onvermijdelijk was.
De oorlog in Gaza kent uiteindelijk slechts verliezers. Israël verloor vooral op 7 oktober en betreurde die dag de dood van 1200 inwoners, in meerderheid burgers. In de strijd tegen Hamas die serieus begon met het grondoffensief op 13 oktober 2023 sneuvelden meer dan 400 soldaten, nog eens ruim 2500 raakten gewond. Aan Palestijnse zijde waren naar schatting van de IDF al in augustus vorig jaar 17 duizend terroristen gedood. Dat zullen er sindsdien ruim meer dan 20 duizend zijn geworden.
Als we de cijfers van Hamas mogen geloven – en dat mogen we niet – zou dat ongeveer de helft zijn van het totale aantal in Gaza gedode Palestijnen. Dit betekent dat Israël, ondanks alle antizionistische propaganda uit de regio die grif werd overgenomen door het linkse deel van de westerse pers, een opmerkelijk ‘schone’ oorlog heeft gevoerd in de Gazastrook. Schoner dan bijvoorbeeld de Iraaks-Amerikaanse coalitie die Mosoel bevrijdde van de Islamitische Staat. Het tegenovergestelde van een genocide dus, want sinds 7 oktober 2023 is er ook nog eens niet één Palestijn door honger omgekomen.
Lichtend voorbeeld
Hoeveel landen in de geschiedenis van de oorlogsvoering hebben zoveel gedaan om de burgerbevolking van hun vijand in leven te houden? Het antwoord: geen meer dan Israël. Er bestaan geen oorlogen zonder misdaden, maar wat de IDF in Gaza heeft gedaan zou de komende decennia een lichtend voorbeeld moeten blijven van hoe je een asymmetrische strijd voert in een dichtbevolkt gebied tegen een terroristische tegenstander. Een tegenstander die zich verschuilt achter de eigen bevolking en elke burgerdode als een overwinning beschouwt. Niet dat de Joodse staat op enige lof of bijval kan rekenen, maar dat komt door dat predicaat ‘Joodse’, niet door zijn manier van oorlog voeren.
De gijzelaars zullen vrijkomen, al weet niemand hoeveel van hen nog in leven zijn. De afgelopen week sneuvelden meer dan tien Israëlische soldaten in Gaza, een situatie die op de lange termijn niet houdbaar is. Hamas is niet vernietigd, maar misschien was dat als oorlogsdoel nooit haalbaar. Nu doen verhalen de ronde dat Mohammed Sinwar, broer van de gedode Hamasleider, bezig is snel zijn terreurbeweging te herbouwen. Wat zich hier opbreekt, is de onwil van Israëls rechtse regering een toekomst voor Gaza te plannen na de wapenstilstand.
Israël heeft een opmerkelijk ‘schone’ oorlog gevoerd in Gaza
Onder druk van het de extremistische ministers Smotrich en Ben-Gvir weigerde Benjamin Netanyahu vanaf 7 oktober steevast de Palestijnse Autoriteit een serieuze rol toe te kennen in de toekomst van de Gazastrook. Hierdoor is het Hamas dat de beste positie heeft om zijn dominante rol in het gebied te behouden. Zoals Netanyahu de afgelopen jaren al instrumenteel was in de financiering van de terreurbeweging en daarmee in de aanloop naar het bloedbad waarmee de oorlog begon, mag hem nu aangerekend worden dat Hamas ook na de terugtrekking van de IDF uit Gaza mogelijk in het zadel blijft. Bibi is een ramp gebleken voor de veiligheid van Israël, maar kijk niet raar op als hij ook na de volgende verkiezingen het premiersambt zal vervullen. Zijn eigen overleven is voor Netanyahu belangrijker dan dat van volk en staat, zo is keer op keer gebleken.
Regen en drup
Toch heeft Israël in zekere gezin geluk gehad. De kolossale manier waarop Yahya Sinwar en Mohammed Deif, de architecten van 7 oktober, hun hand overspeelden, heeft uiteindelijk geleid tot een grote nederlaag voor Hezbollah, de val van het regime van de Assads in Syrië en een voorheen onvoorstelbaar gezichtsverlies voor Iran. Maar er is geen reden te optimistisch naar de toekomst te kijken. Ook Hezbollah zal zich herstellen van de slagen die de IDF en de Mossad de Libanese terreurbeweging hebben toegebracht. En tenzij Irans nucleaire programma een – militair – halt wordt toegeroepen, zal Teheran binnen enkele jaren bewapend met kernwapens opnieuw de machtigste factor in de regio zijn. Of die positie wordt overgenomen door het Turkije van president Erdogan, wat voor Israël een geval van regen en drup zou betekenen.
Dan de overeenkomst zelf. Wanneer het staakt-het-vuren in werking treedt, zullen in de eerste fase 34 gijzelaars worden vrijgelaten. ‘Vrij’ is daarin een relatief begrip, want de Israëlische regering heeft al toegegeven dat die 34 waarschijnlijk niet allemaal, maar slechts ‘in meerderheid’ in leven zijn. De eerste fase van het akkoord behelst de terugtrekking van de IDF uit Gaza, met uitzondering van buffergebieden langs de buitengrenzen, waaronder de Philadelphi-corridor langs de grens met Egypte.
De eerste drie – ja, slechts drie – gijzelaars worden vrijgelaten op de eerste dag van de wapenstilstand. De week erop nog eens vier. Ook zullen dan vluchtelingen die nu in de veilige zone langs de zuidelijke kust van Gaza bivakkeren, mogen terugkeren naar hun huizen in het noorden – voor zover die er nog zijn. Israël laat Palestijnse veiligheidsgevangenen vrij, variërend van verdachten in administratieve hechtenis tot veroordeelde terroristen, onder wie mogelijk zelfs daders van de pogrom op 7 oktober. Na zestien dagen beginnen de onderhandelingen over een permanent staakt-het-vuren.
Tweesnijdend zwaard
Waarom de tijd nu rijp was voor een overeenkomst die er precies zo uitzag als de voorstellen van zes maanden geleden? Een combinatie van factoren speelt een rol. Hamas beseft dat het geen bondgenoten meer heeft, nu Hezbollah op de knieën is gedwongen en Iran een toontje lager zingt. Tegelijkertijd vrezen de terroristen dat de regering van Donald Trump na zijn inauguratie als president op 20 januari, Israël de vrije hand geeft tegen Hamas.
Tegelijkertijd beseft Netanyahu dat Trump een tweesnijdend zwaard is. De president wil als vredesstichter de boeken in gaan en als hij het gevoel krijgt dat het Jeruzalem is dat die rol ondermijnt, zou zijn steun voor Israël weleens snel kunnen omslaan in … waarin weet niemand, het is juist Trumps onvoorspelbaarheid die Bibi eieren voor zijn geld heeft doen kiezen.
Trumps onvoorspelbaarheid heeft Hamas en Bibi eieren voor hun geld doen kiezen
Bovendien beseft Jeruzalem steeds meer dat er geen sprake kan zijn van een volledige vernietiging van Hamas. Israël heeft geen opties meer: een permanente bezetting van Gaza is een droom van extreemrechtse fanatici, geen serieuze militaire of politieke mogelijkheid. En opnieuw wreekt Bibi’s bondgenootschap met extreemrechts zich: Hamas spint garen bij een regering die niet wil nadenken over de toekomst van de Strook.
Zo kent de Gazaoorlog na meer dan vijftien maanden alleen verliezers. Hamas, dat hoewel niet definitief verslagen, is onthoofd en zijn militaire dreiging vooralsnog heeft verloren. De Palestijnse bevolking, die hoewel gespaard als het gaat om mensenlevens, voor de schier onmogelijke taak staat een samenleving opnieuw op te bouwen. Israël, dat geen van zijn aan het begin van de oorlog gestelde doelen helemaal vervuld ziet: niet alle gijzelaars komen vrij, niet alle daders van 7 oktober zijn gestraft en Hamas is niet vernietigd. En dan tellen we de mondiale negatieve beeldvorming nog niet mee.
