Even was er wat afleiding voor de 93-jarige oma van Timo Haaker. De gezondheid van de bewoonster van zorgcentrum Beth Shalom laat te wensen over en Timo wilde iets bijzonders voor haar doen. Hij nam contact op met Riwal Hoogwerkers, waar meteen met hem werd meegedacht. Het bedrijf stelde een hoogwerker ter beschikking en zo gebeurde het dat op 15 april Timo en een aantal familieleden voor het raam van oma’s kamer verschenen om haar een steuntje in de rug te geven. Hartverwarmend, zoals meer acties van organisaties voor de bewoners van Beth Shalom.
Die gebaren van medeleven zijn hard nodig. Het zorgcentrum in Amsterdam-Buitenveldert verkeert in diepe rouw. Op 22 april waren daar inmiddels 26 covid-19-slachtoffers te betreuren, volgens officiële cijfers van zorginstelling Cordaan. Vier bewoners kwamen in het ziekenhuis terecht. Drie overleden daar, één vrouw herstelde en kon terugkeren naar het tehuis waar op dit moment nog zeven bewoners in quarantaine zitten. Vijftien bewoners die in het tehuis zelf werden behandeld, zijn genezen verklaard.
Op 20 maart werd duidelijk dat de besmetting in het tehuis was doorgedrongen. Madelon Bino, manager Joodse zorg en welzijn, lag een week ziek op bed. Ook zij was, net als veel andere verzorgers, met het virus besmet. Zij ging na een ruime week, nadat zij 24 uur symptoomvrij was geweest, eind maart weer aan de slag. Nu wel met mondkapje, handschoenen en schort. “De week waarin ik zelf ziek werd en er zoveel mensen overleden, was de ergste van mijn leven,” zegt Bino. “Iedereen viel om, ook verzorgers en verpleegkundigen.”
Het NIW berichtte 30 maart op de website dat al 22 bewoners aan het virus waren overleden. Aanvankelijk was het vermoeden dat vooral een poeriemviering in de binnentuin op 10 maart, waar dertig bewoners aanwezig waren, het dramatische moment zou zijn geweest waarop velen waren besmet. Maar twee dagen eerder vond een muziekmiddag plaats, waaraan zo’n tachtig bewoners deelnamen. Bino: “We volgden gewoon de regels van het RIVM. Pas op 12 maart kwam berichtte de overheid dat er geen evenementen meer georganiseerd mochten worden. Die regels hebben wij gevolgd. Het heeft ons overvallen en daarin staan we niet alleen.”
Nul besmettingen
Heel anders liep het in dat andere Joodse zorgcentrum, het mr. L.E. Visserhuis in Den Haag. Directrice Sharon Sweijd meldt dat in het verzorgingstehuis en de aanleunwoningen niemand besmet is met het coronavirus. De organisatie nam vroeg maatregelen om besmetting te voorkomen. Zo werden op 27 februari al bezoekers verplicht de handen te ontsmetten voor binnenkomst. Het personeel trof extra voorzorgsmaatregelen. Ook schrapte het bestuur begin maart op één sjoeldienst na, alle poeriemvieringen. Toen het virus in het land verder om zich greep, werd een maximum van één bezoeker tegelijk per bewoner ingesteld, en niet veel later ging het tehuis volledig op slot.
‘Iedereen viel om, ook verzorgers en verpleegkundigen’
De aanpak wierp zijn vruchten af. “We nemen geen risico’s,” stelt Sweijd. “Ons personeel zetten we heel secuur in. Elke groep heeft vaste verplegers, die komen niet in aanraking met andere groepen en de medewerkers die daarbij horen. We huren bewust geen uitzendkrachten in, we blijven draaien met verzorgers die wij kennen.” De directrice blijft op haar hoede. “We weten het virus tot nu toe buiten de deur te houden, maar het kan zo de kop opsteken.” Daarvoor heeft het mr. L.E. Visserhuis voorzorgsmaatregelen genomen. “We hebben ruimtes ingericht met bedden en zuurstofmaskers om een bewoner met covid-19 direct te kunnen isoleren.” Ook de medewerkers krijgen extra bescherming die voorkomt dat zij het virus overdragen of zelf ziek worden. “Sinds vorige week hebben we mondkapjes voor het personeel, eerder waren die niet beschikbaar als gevolg van tekorten, maar nu gebruiken we ze.”
Als het NIW Madelon Bino de vergelijking tussen Beth Shalom en het mr. Visserhuis voorlegt, antwoordt ze: “Bij het mr. Visserhuis wisten ze het eerder.” Waarom het Haagse huis eerder en meer informatie over het virus zou hebben dan Beth Shalom, blijft onduidelijk.
Meerdere besmettingen
Los van de cijfers van zorgcentrum Beth Shalom, zijn er gegevens van het Sinai Centrum afdeling langdurige zorg, dat op dezelfde locatie aan de Amsterdamse Kastelenstraat gevestigd is. Ook daar zijn verscheidene besmettingen geconstateerd. De organisatie heeft cliënten die op twee verdiepingen in het gebouw van Beth Shalom wonen. Volgens Sinai-woordvoerder Martje Doeve bleek twee weken geleden dat zes van de dertien cliënten waren besmet. “Inmiddels zijn drie van de zes cliënten coronavrij, en met de andere drie gaat het ook goed,” bevestigt Doeve. “We constateren geen recente besmettingen. Verder vind ik het belangrijk om te melden dat we – uiteraard – alle voorzorgsmaatregelen in acht hebben genomen en dat nog steeds doen, en dat we beschikken over voldoende beschermingsmiddelen.”
‘Dit is de generatie die de moed heeft gehad na de hel opnieuw te beginnen’
Madelon Bino over het grote aantal slachtoffers in Beth Shalom: “We zijn hier echt een extended family. Beth Shalom staat bekend om de familiaire sfeer. Dat voel ik nu meer dan ooit. We hebben hier allemaal het gevoel dat we familie hebben verloren, ook de kok had tranen in zijn ogen toen hij de brancards zag langskomen. Het is echt hartverscheurend en we zijn nog niet eens begonnen met de verwerking. Het goede nieuws is dat nu al ruim een week niemand meer is overleden en dat de laatste dagen niemand besmet is geraakt. We proberen daarom zoveel mogelijk het leven te vieren. We krijgen een quarantainer voor de deur, dat is een container waarin bewoners ‘coronaproof’ hun familieleden kunnen zien.” De Marokkaanse cabaretier Najib Amhali kwam met een groep Joden en moslims langs met bloemen om de bewoners een hart onder de riem te steken. Bewoners kregen iPads om met hun familie te kunnen communiceren en op Koningsdag zal Lenny Kuhr buiten voor Beth Shalom optreden. Bino: “We hebben heel veel support gehad. Zo heeft de stichting De Joodse Invalide enorm geholpen met extra verpleegkundigen.”
Daarover is nogal wat te doen. Familieleden van bewoners vinden niet alle verzorgers goed genoeg. Bino: “Alle medewerkers hier zijn vakbekwaam. En ja, ik heb ook op Facebook gelezen dat er 35 dodelijke slachtoffers zouden zijn. Dat zijn echt broodjeaapverhalen. En ik weet dat er veel kritiek is op zorginstelling Cordaan, maar de organisatie heeft heel erg haar best gedaan. Mensen schijnen te zijn vergeten dat deze instantie ooit Beth Shalom heeft gered.”
Inspectieonderzoek
Toch zetten velen vraagtekens bij de gang van zaken, onder wie Flory Neter, voorzitter van het VBV, Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers. Zij meldde daags na het online artikel van het NIW over Beth Shalom dat het VBV aangeklopt heeft bij de IGJ, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Het verbond eist onderzoek naar de gang van zaken in Beth Shalom. Neter: “Wij waren verbaasd dat Beth Shalom niet zelf bij de IGJ om een onderzoek heeft gevraagd. We hebben daarover ook navraag gedaan bij de KNMG, de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Die bevestigt dat Beth Shalom zelf zo’n verzoek had moeten indienen. Omdat dat niet is gebeurd, doen wij het.” Madelon Bino meldt het NIW echter dat Cordaan in een vroeger stadium wel degelijk contact heeft gehad met de IGJ.
Als het NIW Neter meldt dat deze editie maar liefst vijf pagina’s familieberichten telt, kan zij haar tranen amper bedwingen. “Dit is de generatie die de moed heeft gehad na de hel opnieuw te beginnen. Zij verdienen onze allerbeste zorg en loyaliteit.”
Dennis Pekel, een Amsterdammer die een vader in Beth Shalom heeft, vindt het verzoek van VBV verstandig. “Mijn vader zit daar in het tehuis. Sowieso is de communicatie dramatisch. Naast menselijk leed toont dit drama ook aan dat de nesjomme er om zeep is geholpen, ondanks dat personeel en vrijwilligers enorm hun best doen.”
Abonneer op het NIW
