Een beetje cynisch wordt Sjavoeot, dat dit jaar op 26 en 27 mei valt, door Amerikaanse Joden de cheesecake holiday genoemd. Het feest markeert het einde van de omertelling, de 49 dagen na Pesach, en was van oorsprong het moment waarop de eerste oogst van het jaar aan de Eeuwige geofferd werd. Hoewel bij dit feest allerlei zuivelgerechten gegeten worden, is het de kaastaart die de hoofdrol speelt. Naast zuivelproducten (voedsel voor de pasgeboren lammetjes en de mens) komen andere lente-elementen terug in de rituelen, zoals vruchten van de eerste oogst.
De combinatie van zuivel en zoet doet natuurlijk denken aan ‘het land, overvloeiend van melk en honing’. Maar het gebak zou misschien elders wortels hebben. De eerste kaastaart zou zijn uitgevonden in het oude Griekenland in de achtste eeuw voor de gewone jaartelling op het eiland Samos, vlakbij Turkije. De taart werd voorgezet aan olympische sporters om ze energie te geven voor de eerste Olympische Spelen in 776 vgj. Het decadente hapje werd populair als bruidstaart en verspreidde zich uiteindelijk onder het gewone volk.
Een ander idee is dat de taart is uitgevonden in het Midden-Oosten door zure room uit te laten lekken in een zak (precies zoals de hangop in deze versie van Erwteman) en te mengen met honing, citroenschil en meer lekkers. De kruisvaarders brachten het recept mee naar Europa in de twaalfde eeuw. Daarna zou het via Russische Joden verspreid zijn naar Joodse gemeenschappen wereldwijd. Elke regio gaf er zijn eigen draai aan: Franse Joden gebruiken soms zachte geitenkaas, Grieken de bekende, dikke yoghurt. De reden dat kaastaart de Sjavoeotwedstrijd heeft gewonnen van bijvoorbeeld borekas en andere hartige kaassnacks lijkt te zijn dat het gebak zo verschrikkelijk lekker is.
Esther Erwteman geeft in haar eerste kookboek Nosh drie verschillende versies: een klassieke, superstevige cheesecake, een veganistische voor de liefhebbers en onze favoriet: haar eigen recept, met koekjesbodem en afgetopt met een lading rood fruit. En daarmee zijn we weer terug bij het oogstfeest. Let op: de taart is voor ongeveer acht personen. Beteavon en chag sjavoeot sameach!
Voor de bodem
• 100 g volkorenkoekjes
• 100 g havermout
• 30 g bruine basterdsuiker
• ½ tl zout
• 125 g boter
Voor de vulling
• 3 eieren
• 100 g poedersuiker
• 1 zakje vanillesuiker
• 375 g hangop
(hiervoor 1 liter volle yoghurt 8 uur, of een nacht lang in een schone theedoek uit laten lekken)
• 125 g zure room
• 100 g roomkaas
• 1 sinaasappel (rasp)
• 2 el bloem
Voor de topping
• 250 g rood fruit
• paar blaadjes munt
Bereiding
• Verwarm de oven voor op 170 °C. Bekleed een springvorm van 14 cm doorsnee met bakpapier en zet in een ovenschaal zodat u daarin de gesmolten boter kunt opvangen. Maal de koekjes in de keukenmachine tot fijne kruimels en meng met de havermout, basterdsuiker en het zout.
• Smelt de boter in de pan en voeg de ingrediënten uit de keukenmachine toe. Doe het deeg in een taartvorm en druk goed aan. Bak de bodem 10 minuten in de oven en laat afkoelen.
• Klop de eieren met de poedersuiker en de vanillesuiker tot ze schuimig zijn. Voeg de hangop, zure room en roomkaas toe, daarna de sinaasappelrasp en de bloem. Klop alles nog even mee zodat het een luchtig beslag blijft.
• Verdeel de massa over de bodem. Bak de taart op 170 °C tot de vulling stevig is. Dit duurt ongeveer 40-45 minuten. Haal de taart uit de oven. Laat afkoelen en versier met vers fruit en munt.
Esther Erwteman, Nosh, mijn vegetarische Joodse keuken. Fontaine Uitgevers, €32,99. fontaineuitgevers.nl
Abonneer op het NIW
